Τρίτη 3 Οκτωβρίου 2017

OΙ ΜΕΛΩΔΟΙ ΚΑΙ ΥΜΝΟΓΡΑΦΟΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ


 

ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ Ο ΑΡΕΟΠΑΓΙΤΗΣ, ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΑΘΗΝΩΝ
Ὁ Ἅγιος Διονύσιος ὁ Ἀρεοπαγίτης ἐγεννήθηκε στήν Ἀθήνα περί τά τέλη τῆς πρώτης δεκαετίας τοῦ Α΄ αἰῶνος μ.Χ., ἀπό γονεῖς εἰδωλολάτρες μέ εὐγενική καταγωγή. Ἡ παιδεία του πρέπει νά ὑπῆρξε ὄντως ἐξαιρετική. Ὅπως εἶναι γνωστό, ἀπό τούς ἐννέα ἄρχοντες τῶν Ἀθηνῶν, διάλεγαν τούς ἐννέα σοφούς καί ἀδέκαστους Ἀρεοπαγίτες, πού πρῶτα ἦσαν ἐννέα καί ἀργότερα ἔφθασαν τούς πενῆντα ἕνα. Ἡ φήμη τοῦ Ἁγίου ἔλεγε πώς ἦταν «ὁ δίκης ἀρρεπεστάτῃ τρυτάνῃ κεχρημένος, καί τῶν ἐν Ἀθήναις θεμιστευόντων εὐθύτατος» 11. Καί ἔχει μεγάλη σημασία, πού ποτέ δέν εὑρέθηκε κανένας νά πεῖ ὅτι «ἐν αὐτῷ ἀδίκως ἐδικάσθησαν τά κριθέντα» 12. Ἡ ἀρχαία παράδοση θέλει τόν Ἅγιο ὡς κορυφαῖο δικαστή καί πρόεδρο τοῦ Ἀρείου Πάγου.
Ὁ Ἅγιος Διονύσιος ὑπῆρξε τό πρῶτο πνευματικό θήραμα τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, ὅταν αὐτός ἦλθε στήν Ἀθήνα. Ὅπως ὁ Εὐαγγελιστής Λουκᾶς μᾶς ἀφηγεῖται, στίς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων , ὅταν οἱ Ἀθηναῖοι ἄκουσαν τόν Ἀπόστολο Παῦλο νά ὁμιλεῖ γιά ἀνάσταση νεκρῶν, ἄλλοι τόν ἐχλεύαζαν καί ἄλλοι τοῦ ἔλεγαν «ἀκουσόμεθά σου περί τούτου καί πάλιν. Οὕτως ὁ Παῦλος ἐξῆλθεν ἐκ μέσου αὐτῶν. Τινές δέ ἄνδρες κολληθέντες αὐτῷ ἐπίστευσαν, ἐν καί Διονύσιος ὁ Ἀρεοπαγίτης, καί γυνή τις ὀνόματι Δάμαρις, καί ἕτεροι σύν αὐτοῖς»13 . Καί «τότε ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, ἀφοῦ ἀναγέννησε τόν ἅγιο αὐτό ἄνδρα μέ τό ἱερό βάπτισμα, τόν ἐστερέωσε στή θεία ἁγιωσύνη» 14. Καί ἐπειδή ὁ Διονύσιος ἦταν πολιτικός καί θρησκευτικός ἄρχοντας τῆς πόλεως τῶν Ἀθηνῶν, γίνεται ὁ πρῶτος ὁδηγός, ἐπίσημα, τοῦ Ἑλληνισμοῦ πρός τόν Χριστιανισμό. Ἄν οἱ καιροί ἐκεῖνοι ἔδειχναν πώς ἔρχονταν μεγάλες ταραχές καί κατακλυσμός, ὁ Διονύσιος γίνεται ὁ δεύτερος Νῶε, πού θά δώσει πρώτος τό σύνθημα στούς Ἕλληνες νά εἰσέλθουν στήν κιβωτό τοῦ Χριστιανισμοῦ καί νά σωθοῦν.
Ἡ πατερική παράδοση, μέ τό στόμα τοῦ Διονυσίου, Ἐπισκόπου Κορίνθου, μᾶς βεβαιώνει πώς ὑπῆρξε ὁ πρῶτος Χριστιανός Ἐπίσκοπος τῆς πόλεως τῶν Ἀθηνῶν, κατά τή μαρτυρία πού διασώζει ὁ ἱστορικός Εὐσέβιος 15, ἐνῶ ἄλλοι νεώτεροι δέχονται πώς ἐκεῖ, στήν πόλη τῶν Ἀθηνῶν, ἐγνώρισε τόν διά πυρᾶς θάνατο 16 . Ἄλλοι ἀναφέρονται ἀορίστως σέ μαρτυρικό θάνατο, χωρίς ν' ἀναφέρουν εἶδος θανάτου-μαρτυρίου ἤ τό χρόνο. Τό πιθανώτερο εἶναι, ὅτι ὁ Ἅγιος Διονύσιος ἐμαρτύρησε στήν Ἀθήνα, κατά τό ἔτος 95 μ.Χ., κατά τόν ἐπί Δομετιανοῦ διωγμό (81-96 μ.Χ.) 17 .
Ἡ ταύτιση τοῦ Ἁγίου Διονυσίου τοῦ Ἀρεοπαγίτου μέ τόν Ἅγιο Διονύσιο, Ἐπίσκοπο Παρισίων, εἶναι ἐσφαλμένη καί ὀφείλεται, κατά κοινή σχεδόν ὁμολογία, στή φιλοδοξία τοῦ ἡγουμένου καί τῶν μοναχῶν τῆς μονῆς τοῦ Ἁγίου Διονυσίου τῶν Παρισίων, πού ἤθελαν ὡς προστάτη τῆς μονῆς τους καί τῆς Ἐκκλησίας τους, ὄχι τόν Μάρτυρα Διονύσιο, ἱδρυτή τῆς μονῆς καί τῆς Ἐκκλησίας τους, ἀλλά τόν πολύ ἀρχαιότερο Διονύσιο τῶν Ἀποστολικῶν χρόνων, μαθητή τοῦ Ἀποστόλου Παύλου καί συγγραφέα τῶν Ἀρεοπαγιτικῶν συγγραμμάτων. Ἔτσι θά ἐμεγάλωνε ἡ φήμη, ἡ δόξα καί ἡ ἱστορία τῆς μονῆς. Τό ἔργο αὐτό, λοιπόν, ἀνέλαβε ὁ μεγαλοφάνταστος ἡγούμενος Χιλδουῖνος, ὁ ὁποῖος ἐθεώρησε ὑποχρέωσή του νά τιμήσει τόν καί προστάτη του πλέκοντας τό ἐγκώμιό του καί μεταφράζοντας τά ὑποτιθέμενα Ἀρεοπαγιτικά συγγράμματα. Ἔτσι ταυτίζει τόν Ἅγιο Διονύσιο τόν Ἀρεοπαγίτη τοῦ Α΄ αἰῶνος μ.Χ. μέ τόν Μάρτυρα Διονύσιο τοῦ Γ΄ αἰῶνος μ.Χ.

Δευτέρα 2 Οκτωβρίου 2017

Γιατί αξίζει να διαβάσει ή και να μελετήσει κανείς τον Άγιο Διονύσιο τον Αρεοπαγίτη;π. Δανιήλ Pupaza, Δρ Θεολογίας

Ο άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης και η διδασκαλία του για την θέωση του ανθρώπου, την μετοχή του στις άκτιστες θείες ενέργειες και προόδους είναι το θέμα της εργασίας του π. Δανιήλ Pupaza. Στο βιβλίο του επιτυγχάνει μία προσέγγιση της όλης της διδασκαλίας του αγίου Διονυσίου μέσα στα Πατερικά ερμηνευτικά πλαίσια. Υπό το πρίσμα των ως άνω σκέψεων συνομιλήσαμε με τον π. Δανιήλ για το εκδοθέν βιβλίο του με τίτλο: «Η Θεολογία του καλού και του αγαθού στον άγιο Διονύσιο τον Αρεοπαγίτη», προσεγγίζοντας τα «υψηλά» και «μεγάλα» της θεολογίας του μυστικού θεολόγου της Εκκλησίας.
ag-dionisios3
Πεμπτουσία: :Γιατί αξίζει να διαβάσει ή και να μελετήσει κανείς τον άγιο Διονύσιο τον Αρεοπαγίτη?
π. Δανιήλ Pupaza: Για έναν μελετητή της Πατερικής Θεολογίας ο άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης αποτελεί μια αγιασμένη προσωπικότητα, που προκαλεί και θα προκαλεί στο διηνεκές έναν έντονο ενδιαφέρον. Ο άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης έζησε στον πρώτο αιώνα και υπήρξε μαθητής του αγίου Αποστόλου Παύλου, εφόσον προσελκύστηκε απ’ αυτόν στη χριστιανική πίστη με την ομιλία του στον Άρειο Πάγο (Πραξ. 17, 34). Κατά την ιερή Παράδοση της Εκκλησίας ο Αρεοπαγίτης έχει συγγράψει ουσιαστικά για την ορθόδοξη θεολογία έργα και τα συγγράμματά του χαρακτηρίζονται ως το Corpus Dionysiacum. Επιπλέον, οι άγιοι Πατέρες κρίνουν τη διδασκαλία του άγιου Διονυσίου ως θεμελιώδη για τη μυστική θεολογία της Εκκλησίας, τη θεολογία της ενώσεως με το Θεό, θεωρώντας τον ως τον Πατέρα του χριστιανικού μυστικισμού.
Πεμπτουσία: Ποια είναι η θέση του αγίου Διονυσίου στη ορθόδοξη θεολογία και ποια είναι η συμβολή του στη θεολογική σκέψη?

Η «Ουράνια Ιεραρχία» (Αγ. Διονυσίου Αρεοπαγίτη)




«Κάθε αγαθή προσφορά και κάθε τέλειο δώρημα κατεβαίνει άνωθεν από τον Πατέρα των Φώτων» (Ιακ. 1:17). Με αυτά τα λόγια της Αγίας Γραφής αρχίζει ο Διονύσιος να γράφει «περί της Ουρανίας Ιεραρχίας». Το κάνει, ίσως, αυτό για να τοποθετηθεί το όλο πλαίσιο στο Φως, το πραγματικό φως. Δεν πρέπει δε να λησμονούμε ούτε προς στιγμή ότι από τον Έναν, τον Κύριο του παντός, πηγάζει κάθε ευλογία. Ακόμα και τα αγγελικά πνεύματα – «το τέλειο δώρημα» – μας έρχονται από το Θεό και μας καλούν να επανέλθουμε στην ποίμνη του Πατέρα. Και ο Διονύσιος συνεχίζει: «Για το λόγο αυτό, αφού επικαλεστούμε τον Ιησού, το Φως το αληθινό που φωτίζει κάθε άνθρωπο ερχόμενο στον κόσμο· (Ιω. 1:9) και διά του οποίου πετύχαμε την προσέγγισή μας προς τον αρχίφωτο Πατέρα, ας κοιτάξουμε επάνω προς τον ουρανό, όσο μας είναι δυνατό, προς τις ιεραρχίες των ουρανίων νόων που μας αποκαλύφτηκαν με σύμβολα για την καλύτερη κατανόησή μας». Πραγματικά τα ιερά Λόγια χρησιμοποίησαν θεία σύμβολα και εικόνες αφού η εκτυφλωτική θεία ακτίνα ήταν αδύνατο να φτάσει στους ανθρώπους χωρίς παραπέτασμα.
«Για το λόγο αυτό οι υπερκόσμιες ουράνιες ιεραρχίες των αγγέλων ενδύονται με υλικά σχήματα και σύνθετες μορφές ώστε από αυτά τα πλασματικά ιερά σύμβολα να φτάσουμε, ανάλογα με την ικανότητά μας, στην άϋλη μίμηση και θεωρία των ουρανίων Ιεραρχιών. Και αυτό δεν γίνεται χωρίς την κατάλληλη υλική χειραγωγία». Με κάθε τρόπο προσπαθεί ο Διονύσιος να μας δείξει ότι μόνο αν φτάσει και σε μας ο φωτισμός μπορεί ο νους μας «να καταλάβει τα φαινόμενα κάλλη ως απεικόνισμα της αφανούς ωραιότητας, τις ευωδιές ως εκτυπώματα της νοητής διαχύσεως, τα υλικά φώτα ως εικόνα της άϋλης φωτοχυσίας…».
Μας λέει ακόμα ότι οι λέξεις και οι ποικίλες εκφράσεις δεν είναι παρά ανεπαρκή σύμβολα που επιχειρούν να περιγράψουν την απερίγραπτη θεία δόξα της οποίας μια παροδική ματιά μπορούμε να έχουμε. «Όλα αυτά έχουν παραδοθεί στις μεν ουράνιες δυνάμεις υπερκόσμια, σε μας δε συμβολικά». Και συνεχίζει: «Για χάρη αυτής της θεώσεώς μας λοιπόν, της ανάλογης με τις ικανότητές μας, οι ιεροί συγγραφείς της Αγίας Γραφής μας φανέρωσαν τις ουράνιες ιεραρχίες έτσι, με αισθητά μέσα και σύμβολα, ώστε να αποδεσμευτούμε από τη βαριά ύλη που μας κρατάει και να φτάσουμε στις κορυφές των ουρανίων ιεραρχιών».

ΑΓΙΟΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ Ο ΑΡΕΟΠΑΓΙΤΗΣ Ο εν Αθήναις διά πυρός τελειωθείς πάνσοφος ιεράρχης και πολιούχος άγιος των Αθηνών


Μεταξύ των πρώτων Αθηναίων που εγκολπώθηκαν τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό μετά το πύρινο σταυροαναστάσιμο κήρυγμα του Αποστόλου των Εθνών Παύλου το 51μ.Χ. στον Άρειο Πάγο της ειδωλολατρικής Αθήνας με τους μεγαλόπρεπους μαρμάρινους ναούς και τα περίτεχνα αγάλματα, είναι και ο Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης, ο κορυφαίος αυτός δικαστής και πρόεδρος του Αρείου Πάγου, ο οποίος μετά τη μεταστροφή του στον χριστιανισμό κατέστη «εὐάρμοστον δοχεῖον τοῦ Παναγίου Πνεύματος», αξιώθηκε τη θέα του αχράντου και ζωαρχικού σώματος της Υπεραγίας Θεοτόκου και με τον διά πυρός μαρτυρικό του θάνατο έγινε κληρονόμος της Ουρανίου Βασιλείας για να πρεσβεύει αδιάλειπτα στον Θεό για τη σωτηρία όλων των χριστιανών.
Ο τιμώμενος στις 3 Οκτωβρίου ένδοξος ιερομάρτυς του Χριστού Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης γεννήθηκε στην περιώνυμη πόλη των Αθηνών περί τα τέλη της πρώτης δεκαετίας του 1ου μ.Χ. αιώνα. Οι γονείς του ήταν ειδωλολάτρες με αρχοντική καταγωγή και οικονομική ευμάρεια, γεγονός που συντέλεσε στο να αποκτήσει εξαιρετική παιδεία. Η πλούσια μόρφωση, η περίφημη ευγλωττία και η ενάρετη πολιτεία του τον ανέδειξαν σε σοφό Αθηναίο ευπατρίδη και ως έναν από τους εννέα σοφούς και αδέκαστους αρεοπαγίτες με μεγάλη φήμη και με εξέχουσα θέση στην αθηναϊκή κοινωνία. Γι΄ αυτό και χαρακτηρίστηκε ως «ὁ δίκης ἀρρεπεστάτῃ τρυτάνῃ κεχρημένος, καί τῶν ἐν Ἀθήναις θεμιστευόντων εὐθύτατος». Σύμφωνα μάλιστα με την αρχαία παράδοση αναδείχθηκε κορυφαίος δικαστής και πρόεδρος του Αρείου Πάγου.
 
Κατά τη διάρκεια όμως που ο Διονύσιος κατείχε την υψηλότατη θέση ως δικαστής απονέμοντας ορθά τη δικαιοσύνη, έφθασε στην Αθήνα ο Απόστολος των Εθνών Παύλος για να κηρύξει το Ευαγγέλιο του Χριστού στους Αθηναίους. Αφού ανέβηκε στον Άρειο Πάγο, αναφέρθηκε σε έναν βωμό, πάνω στον οποίο οι Αθηναίοι είχαν γράψει τη φράση «τῷ ἀγνώστῳ Θεῷ» και λάτρευαν αυτόν πριν τον γνωρίσουν. Τότε ο Απόστολος Παύλος βρήκε την ευκαιρία να μιλήσει για τον ένα και αληθινό Θεό ως δημιουργό του ορατού και αοράτου κόσμου, ενώ κάλεσε τους Αθηναίους φιλόσοφους να Τον κατανοήσουν και να Τον συναντήσουν ψηλαφώντάς Τον, αφού όπως είπε, κάποιος φιλόσοφος «ἐν Αὐτῷ ζῶμεν». Στο πύρινο κήρυγμά του ο Απόστολος Παύλος μίλησε για τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό και την επίγεια πορεία του, αλλά όταν οι Αθηναίοι άκουσαν για την ανάσταση των νεκρών, άλλοι από αυτούς άρχισαν να τον χλευάζουν θεωρώντάς τον φλύαρο και ότι λέει ανοησίες, ενώ άλλοι έφυγαν λέγοντάς του «ἀκουσόμεθά σου περί τούτου καί πάλιν». Όμως τα λόγια του Αποστόλου Παύλου για τον Χριστό και την Ανάστασή Του σαγήνευσαν τον Διονύσιο τον Αρεοπαγίτη με τη ζηλευτή χρηστότητα ήθους και την εξαιρετική παιδεία και άγγιξαν τον νου και την καρδιά του. Ο Διονύσιος συγκλονίστηκε από το σταυροαναστάσιμο κήρυγμα του Παύλου, διότι ακούγοντας τον συναρπαστικό του λόγο, βρήκε την ποθούμενη απάντηση στο υπερφυές και δυσεξιχνίαστο φαινόμενο που είχε βιώσει επισκεπτόμενος σε νεαρά ηλικία μαζί και με άλλους σοφούς συμπατριώτες του την Ηλιούπολη της Αιγύπτου. Την εποχή εκείνη οι Ιουδαίοι είχαν σταυρώσει τον Ιησού Χριστό και συνέβη το παράδοξο γεγονός να απλωθεί το σκοτάδι σε όλη τη γη και να κρυφτούν οι ακτίνες του ηλίου: «καί σκότος ἐγένετο ἐφ’ ὅλην τήν γῆν ἕως ὥρας ἐνάτης τοῦ ἡλίου ἐκλείποντος (Λουκ. κγ΄44)». Το υπερφυές φαινόμενο της έκλειψης του ηλίου έγινε αντιληπτό και στην Αίγυπτο και παρατηρώντας ο Διονύσιος με θαυμασμό το παράδοξο αυτό γεγονός, ανεφώνησε: «Ἤ Θεός πάσχει ἤ τό πᾶν ἀπόλλυται», δηλαδή ή ο Θεός υποφέρει ή το σύμπαν χάνεται. Μάλιστα σημείωσε ακόμα και την ημέρα και την ώρα που συνέβη το υπερφυσικό φαινόμενο της συσκότισης του ηλίου. Μόλις όμως ο Διονύσιος άκουσε το εξαίσιο κήρυγμα του Αποστόλου Παύλου στον Άρειο Πάγο, ανακάλυψε το μεγαλείο του αληθινού Θεού και βρήκε επιτέλους την αιτία της υπερφυούς έκλειψης του ηλίου, η οποία κάλυψε όλη τη γη. Έτσι κατενόησε πλήρως την παντοδυναμία του ενός και αληθινού Θεού και εγκολπώθηκε τον σταυρωθέντα και αναστάντα Κύριο. Γι’ αυτό και στο βιβλίο των Πράξεων των Αποστόλων (ιζ΄ 32-34) αναφέρονται τα ακόλουθα: «Οὕτως ὁ Παῦλος ἐξῆλθεν ἐκ μέσου αὐτῶν. Τινές δε ἄνδρες κολληθέντες αὐτῷ ἐπίστευσαν, ἐν οἷς καί Διονύσιος ὁ Ἀρεοπαγίτης, καί γυνή τις ὀνόματι Δάμαρις, καί ἕτεροι σύν αὐτοῖς».
Αφού ο Διονύσιος πίστευσε στον Ιησού Χριστό, βαπτίσθηκε χριστιανός από τον Απόστολο Παύλο. Το γεγονός αυτό παρακίνησε και άλλους να ασπασθούν τη χριστιανική πίστη, βλέποντας τον κορυφαίο δικαστή και πρόεδρο του Αρείου Πάγου με το ανεπίληπτο ήθος, την ανυπέρβλητη σοφία και την εξέχουσα θέση στην αθηναϊκή κοινωνία να αποστρέφεται τα ψεύτικα είδωλα και να ενδύεται τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό. Ο μεταστραφείς στον χριστιανισμό Διονύσιος κατηχήθηκε βαθύτερα στο μεγαλείο των δογμάτων της χριστιανικής πίστεως από τον Άγιο Ιερόθεο, τον σοφό και ευκλεή αυτόν ιεράρχη του 1ου μ.Χ. αιώνα, ο οποίος είχε χειροτονηθεί από τον Απόστολο Παύλο ως ο πρώτος επίσκοπος στο περιώνυμο «κλεινόν άστυ» των Αθηνών. Μετά την εκδημία του πρώτου ιεράρχου της Αποστολικής Εκκλησίας των Αθηνών, Αγίου Ιεροθέου, επίσκοπος της πόλεως των Αθηνών εξελέγη ο μαθητής του, ο Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης, ο οποίος χειροτονήθηκε από τον Απόστολο Παύλο. Έτσι ο μέχρι πρότινος κοσμικός και εθνικός άρχοντας της αθηναϊκής κοινωνίας κατέστη ποιμήν λογικών προβάτων με αξιοζήλευτη ταπείνωση και ξεχωριστή αφοσίωση στο επίπονο έργο της διαδόσεως του μηνύματος της χριστιανικής αλήθειας και μάλιστα σε τέτοιο βαθμό, ώστε αναδείχθηκε «σύμπονος και συγκοινωνός» στο κηρυκτικό και ποιμαντικό έργο των Αγίων Αποστόλων.
Αξιοσημείωτο είναι και το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια της θεαρέστου και καρποφόρου αρχιερατείας του ο πάνσοφος και θεοφόρος ιεράρχης των Αθηνών Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης μετέβη στα Ιεροσόλυμα για να γνωρίσει από κοντά την Υπεραγία Θεοτόκο, την πανάμωμο Μητέρα του Ιησού Χριστού, η οποία ήταν ακόμη στη ζωή. Έτσι είχε την ξεχωριστή ευλογία να δει και να θαυμάσει την ωραιότητα και την αγιότητα του αχράντου και ζωαρχικού σώματος της αειπαρθένου Θεοτόκου. Βλέποντας μάλιστα και ακούγοντας τα υπερφυή γεγονότα που εμφανίσθηκαν, έμεινε εκστατικός και κατενόησε πλήρως την παρουσία Της ως Μητέρας του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού. Αλλά και κατά την Κοίμηση της Υπεραγίας Θεοτόκου έλαβε χώρα το παράδοξο γεγονός να αρπαχθεί με νεφέλη μαζί με τους Αγίους Αποστόλους, τον Άγιο Ιερόθεο και τον Άγιο Τιμόθεο και να μεταβούν στη Γεσθημανή για να κηδέψουν το πάναγνο σώμα Της.
Ο Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης εποίμανε τον λαό των Αθηνών με πολλή αφοσίωση, η δε αρχιερατική του διακονία υπήρξε θεάρεστη και καρποφόρα, γι’ αυτό και πολλοί ειδωλολάτρες ακούγοντας την πύρινη διδασκαλία του για τον σταυρωθέντα και αναστάντα Κύριο, ασπάσθηκαν τη χριστιανική πίστη και εγκατέλειψαν τη λατρεία των ψεύτικων ειδώλων. Ο υμνηθείς ως «ἄριστος οἰκονόμος Χριστοῦ κατασταθείς καί γνήσιος θεράπων τῶν ψυχῶν καθιερωθείς» πάνσοφος ιεράρχης των Αθηνών Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης, ο οποίος κατέστη «εὐάρμοστον δοχεῖον τοῦ Παναγίου Πνεύματος» και ανεδείχθη «λαμπρόν ἐγκαλλώπισμα Ἀρχιερέων καί σεμνόν ἐπικόσμημα τῶν μαρτύρων» μαρτύρησε με τον διά πυρός θάνατο στην Αθήνα κατά το έτος 95μ.Χ. και επί των ημερών του διωγμού του Δομετιανού (81-96μ.Χ.). Μάλιστα σύμφωνα με το Συναξάριο της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως αναφέρονται τα ακόλουθα: «οὗτος (=ὁ Διονύσιος) ὁλοκαυτοῦται ἐν πυρί συλληφθείς ὑφ’ ἑλλήνων».
 
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να επισημανθεί η εσφαλμένη ταύτιση του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου με τον Άγιο Διονύσιο του 3ου μ.Χ. αιώνα, ο οποίος υπήρξε ο ιδρυτής της Εκκλησίας των Παρισίων. Η εσφαλμένη ταύτιση και αυθαίρετη αυτή δοξασία δημιουργήθηκε τον 9ο μ.Χ. αιώνα από τον αββά Ιλδουίνο της Ιεράς Μονής του Αγίου Διονυσίου των Παρισίων, ο οποίος στον συγγραφέντα υπό αυτού βίο του Αγίου εξέφρασε τη λανθασμένη άποψη ότι ο ιδρυτής της Εκκλησίας των Παρισίων είναι ο Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης. Μάλιστα στη βιογραφία του Αγίου παρουσιάζει τον επιφανή Άγιο των Αθηνών να μεταβαίνει από την Αθήνα, από όπου σύμφωνα με την άποψή του εκδιώχθηκε από τους ειδωλολάτρες, στη Γαλλία, την Ισπανία και τη Βρετανία για να συνεχίσει εκεί την ιεραποστολική του δράση. Αξιοσημείωτο είναι ότι ο αββάς Ιλδουίνος για να προσδώσει αίγλη και κύρος στην Εκκλησία των Παρισίων υποστήριξε ότι ο Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης έφθασε στη Γαλλία, αφού πρώτα επισκέφθηκε τη Ρώμη και παρευρέθηκε στον αποκεφαλισμό του Αποστόλου Παύλου. Εκεί συναντήθηκε και με τον Επίσκοπο Κλήμεντα, ο οποίος τον παρακίνησε να μεταβεί στη Γαλλία μαζί με τους δύο μαθητές του, τον Ρουστικό και τον Ελευθέριο. Η εσφαλμένη ταύτιση του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου με τον Άγιο Διονύσιο των Παρισίων βασίσθηκε και στην εσφαλμένη περιγραφή του μαρτυρίου του. Σύμφωνα λοιπόν με τον αββά Ιλδουίνο ο Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης που ταυτίστηκε με τον Άγιο Διονύσιο των Παρισίων, μαρτύρησε στο Παρίσι δι’ αποκεφαλισμού, στη συνέχεια δε περπάτησε με την κομμένη κεφαλή στα χέρια του μία απόσταση δύο περίπου μιλίων μέχρι που την παρέδωσε στα ευλαβικά χέρια μιας ευσεβούς χριστιανής, ονόματι Κατούλας. Η εσφαλμένη αυτή ταύτιση, αλλά και η μυθοπλασία περί μεταβάσεως του Αγίου μέσω Ρώμης στη Γαλλία οφείλεται στη φιλοδοξία του ηγουμένου Ιλδουίνου και των μοναχών της Μονής του Αγίου Διονυσίου να έχουν ως προστάτη και ιδρυτή της Μονής και της Εκκλησίας των Παρισίων όχι τον μάρτυρα Διονύσιο του 3ου μ.Χ. αιώνα, αλλά τον Άγιο Διονύσιο τον Αρεοπαγίτη, τον περιώνυμο αυτόν μαθητή του Αποστόλου Παύλου με τη μεγάλη σοφία και τη θεάρεστη επισκοπική του παρουσία και δράση στο «κλεινόν άστυ» των Αθηνών. Δυστυχώς η σύγχυση αυτή υιοθετήθηκε αβάσιμα και από τα Μηναία και τα Συναξάρια τόσο της Ανατολικής όσο και της Δυτικής Εκκλησίας και μάλιστα σε τέτοιο βαθμό, ώστε ακόμη και ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης υπήρξε υπέρμαχος της άποψης περί μεταβάσεως του Αγίου μέσω Ρώμης στη Γαλλία και της δι’ αποκεφαλισμού μαρτυρικής του τελειώσεως στο Παρίσι, καθώς και τα περί του επιτελεσθέντος θαύματος, να περπατά δηλαδή ο Άγιος Διονύσιος με την κομμένη κεφαλή στα χέρια του. Έτσι δημιουργήθηκε η ανιστόρητη ταύτιση των δύο Διονυσίων, παρόλο που το παλαιό μαρτυρολόγιο της Ρώμης (Vetus Romanum Martyrologium) διακρίνει τον Επίσκοπο των Αθηνών Άγιο Διονύσιο τον Αρεοπαγίτη με ημερομηνία εορτασμού της μνήμης του την 3η Οκτωβρίου από τον επίσκοπο των Παρισίων Άγιο Διονύσιο, του οποίου η μνήμη εορτάζεται στις 9 Οκτωβρίου και η μετακομιδή των λειψάνων του στις 22 Απριλίου.
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονιστεί ότι ο τιμώμενος στις 9 Οκτωβρίου Άγιος Διονύσιος των Παρισίων, ο οποίος είναι ο απόστολος των Γάλλων και ο πρώτος επίσκοπος των Παρισίων, στάλθηκε στη Γαλλία από τον επίσκοπο της Ρώμης Φαβιανό για να κηρύξει τον χριστιανισμό μαζί με τους δύο μαθητές του, τον Ελευθέριο και τον Ρουστικό. Το 250 μ.Χ. έγινε ο πρώτος επίσκοπος της πόλεως των Παρισίων και εκεί μαρτύρησε δι’ αποκεφαλισμού μαζί με τους δύο συνεργάτες του το 272 ή το 280 μ.Χ. κατά τον διωγμό του Ουαλεριανού ή του Δεκίου. Το λείψανό του ετάφη στον λόφο της Μονμάρτης ή σύμφωνα με άλλη παράδοση στο χωριό Κατουλίακο, το οποίο βρίσκεται κοντά στο Παρίσι και σήμερα φέρει το όνομα Άγιος Διονύσιος (St. Denis). Εκεί το 626 μ.Χ. κτίσθηκε η περίφημη Μονή του Αγίου Διονυσίου, όπου και εναποτέθηκαν τα λείψανά του.
 
Μεγάλη σύγχυση προκλήθηκε και με τα επονομαζόμενα «αρεοπαγιτικά συγγράμματα», τα οποία έγιναν γνωστά περί τα τέλη του 5ου μ.Χ. αιώνα στη Συρία και τα οποία ψευδωνύμως αποδίδονται στον Άγιο Διονύσιο τον Αρεοπαγίτη, όπως έχει αποδείξει τεκμηριωμένα η επιστημονική έρευνα. Πρόκειται για τέσσερα μεγάλα έργα, από τα δημοφιλέστερα της χριστιανικής γραμματείας, τα οποία επηρέασαν βαθύτατα τη μυστική σκέψη και θεολογία τόσο στην Ανατολή όσο και στη Δύση. Τα έργα αυτά φέρουν τους ακόλουθους τίτλους: «Περί θείων ονομάτων» (13 κεφάλαια), «Περί μυστικής θεολογίας» (5 κεφάλαια), «Περί ουρανίου ιεραρχίας» (15 κεφάλαια) και «Περί εκκλησιαστικής ιεραρχίας» (7 κεφάλαια). Τα δημοφιλή αυτά συγγράμματα γράφτηκαν τον 5ο μ.Χ. αιώνα από διαπρεπή νεοπλατωνιστή φιλόσοφο και εκκλησιαστικό συγγραφέα, του οποίου το όνομα είναι μέχρι σήμερα άγνωστο. Ήδη από την πρώτη κυκλοφορία τους εκφράσθηκε έντονα η αμφισβήτηση του ονόματος του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου ως συγγραφέως αυτών, αφού αγνοούνται από σύμπασα την αρχαία χριστιανική παράδοση, ο δε συγγραφέας των κειμένων αυτών γνωρίζει τα έργα του νεοπλατωνικού Πρόκλου (411-485) και κάνει λόγο περί του «ενωτικού» του αυτοκράτορος Ζήνωνα (482), γνωρίζοντας μάλιστα και τον όρο «θεανδρική ενέργεια». Είναι ενδεικτικό επίσης ότι στη Σύνοδο του 531-532 στην Κωνσταντινούπολη ο προεδρεύων της Συνόδου, Υπάτιος Εφέσου, χαρακτήρισε τα λεγόμενα «αρεοπαγιτικά συγγράμματα» ως νόθα και ψευδεπίγραφα.
Ο εορταζόμενος στις 3 Οκτωβρίου Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης τιμάται σήμερα ως προστάτης άγιος των δικαστικών, αλλά και ως πολιούχος, προστάτης και έφορος της πόλεως των Αθηνών με σχετικό διάταγμα του 1936, αφού στο περιώνυμο «κλεινόν άστυ» με την ένδοξη εκκλησιαστική ιστορία και τη μακρόχρονη αγιολογική παράδοση ο επιφανής αυτός Άγιος του 1ου μ.Χ. αιώνα γεννήθηκε και μαρτύρησε, αλλά και εποίμανε τον λαό των Αθηνών με πολλή ταπείνωση και αφοσίωση. Γι’ αυτό και αναδείχθηκε πανευκλεής και φιλόστοργος ποιμενάρχης της Αποστολικής Εκκλησίας των Αθηνών με πλούσια ποιμαντική και ιεραποστολική δράση (Γνωριμοτέρα γέγονε, διά σοῦ Διονύσιε, ἡ τῶν Ἀθηνῶν πανευκλεής μητρόπολις, Χριστῷ προσενέγκασα, σέ ἀπαρχήν πανίερον τῷ Παμβασιλεῖ). Το όνομα του Αγίου φέρει σήμερα γνωστός πεζόδρομος στο κέντρο των Αθηνών, ευρισκόμενος περιμετρικά της Ακροπόλεως και κάτω από τον βράχο του Αρείου Πάγου, πλησίον του οποίου υπήρχε ναός επ’ ονόματι του Αγίου, ο οποίος καταστράφηκε ολοσχερώς από τον φοβερό σεισμό της 1ης Ιουλίου 1651. Μικρός ναός επ’ ονόματι του Αγίου υπήρχε και στο Κολωνάκι των Αθηνών, ο οποίος κτίσθηκε μεταξύ των ετών 1880-1886. Το 1900 κατεδαφίσθηκε και στη θέση του θεμελιώθηκε νέος μεγαλύτερος και περικαλλέστερος ναός. Η ανέγερσή του καθυστέρησε για πολλά χρόνια και οι εργασίες ανεγέρσεως ξεκίνησαν το 1925 σε σχέδια ρυθμού νεομπαρόκ του Αναστασίου Ορλάνδου και του Δ. Φιλιππάκη. Ο ναός αποπερατώθηκε το 1931 και στις 24 Μαΐου 1931 τελέσθηκαν με κάθε επισημότητα τα εγκαίνιά του από τον αοίδιμο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος Χρυσόστομο Παπαδόπουλο (…+22 Οκτωβρίου 1938). Σήμερα ο ευρισκόμενος επί της οδού Σκουφά 34 στην ιστορική αθηναϊκή συνοικία του Κολωνακίου μεγαλοπρεπής ιερός ναός του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου, ο οποίος ιστορήθηκε από τον επιφανή ζωγράφο Σπύρο Βασιλείου κατά τα έτη 1935-1939, αποτελεί ευλαβικό σημείο αναφοράς και προσκύνησης για τους κατοίκους των Αθηνών, αλλά και το επίκεντρο των λατρευτικών εκδηλώσεων προς τιμήν του πολιούχου και προστάτου αγίου της πόλεως. Μεγαλοπρεπής ιερός ναός του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου, εγκαινιασθείς υπό του οικείου Επισκόπου κ. Σεραφείμ στις 18 Ιουνίου 2006, κοσμεί τον κεντρικό λιμένα του Πειραιώς, ενώ νεόδμητος ενοριακός ναός επ’ ονόματί του έχει ανεγερθεί και στη συνοικία Ζαρουχλέικα των Πατρών. Ο Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης τιμάται ως πολιούχος και προστάτης άγιος και στην πόλη των Γαργαλιάνων της Μεσσηνίας, όπου η 3η Οκτωβρίου αποτελεί τοπική αργία. Ναός επ’ ονόματι του Αγίου υπάρχει επίσης στο χωριό Διονύσι της επαρχίας Μονοφατσίου του νομού Ηρακλείου στην Κρήτη, το οποίο έλαβε το όνομά του από τον ομώνυμο ναό, όπου τελείται και μεγάλη πανήγυρη στις 3 Οκτωβρίου. Εξωκκλήσια προς τιμήν του Αγίου έχουν ανεγερθεί στη Σκιάθο, την Τήνο, την Πάρο και την Αρκαδία και συγκεκριμένα στη θέση «Άλσος της Θέμιδος» που βρίσκεται σε μικρή απόσταση από την Τρίπολη, αλλά και στη Ζάκυνθο, στην περιοχή Βάλτος του χωριού Χαρτάτα, όπου το εξωκκλήσιο του Αγίου κτίσθηκε από τον θαυματουργό πολιούχο και προστάτη άγιο της Ζακύνθου Άγιο Διονύσιο (1547-1622), ο οποίος κατά τη χειροτονία του σε Επίσκοπο Αιγίνης έλαβε το όνομα Διονύσιος προς τιμήν του πολιούχου αγίου των Αθηνών. Στο όνομα του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου είναι αφιερωμένος και ο ανεγερθείς το 1853 και εγκαινιασθείς το 1865 Καθολικός Καθεδρικός Ναός των Αθηνών, ο οποίος βρίσκεται στη συμβολή των οδών Πανεπιστημίου και Ομήρου και αποτελεί την έδρα του Καθολικού Αρχιεπισκόπου Αθηνών. Ιερά λείψανα του Αγίου φυλάσσονται σε αγιορείτικες μονές, όπως στις Ιερές Μονές Διοχειαρίου και Γρηγορίου, όπου βρίσκονται τεθησαυρισμένα τμήματα της τιμίας κάρας του Αγίου, ενώ δύο τεμάχια ιερού λειψάνου του φυλάσσονται στην Ιερά Μονή Διονυσίου.
Ο Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης, ο «τοῦ Παύλου τήν διδαχήν ἀσπασθείς», ο «ζηλωτῶς πρός καθαίρεσιν τῶν εἰδώλων ἀναλωθείς», ο «τῷ πυρί παρεδόθη καί τοῖς Μάρτυσι κατηριθμήθη» έρχεται στη σημερινή εποχή να μας διδάξει και να μας αφυπνίσει με την αγάπη του στον Ιησού Χριστό, ώστε να διατηρήσουμε αναλλοίωτη τη φλόγα της χριστιανικής πίστεως στους δύσκολους και χαλεπούς καιρούς μας, για να την παραδώσουμε στη συνέχεια στις νεότερες γενιές ως πολύτιμη πνευματική παρακαταθήκη.
Αριστείδης Γ. Θεοδωρόπουλος
Εκπαιδευτικός
Βιβλιογραφία
· Βαλληνδρά Αποστόλου, Ακολουθία του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου, Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος, Β΄ Έκδοση, Αθήνα 1996.
· Νικολάκη Φιλοθέου Μ., Αρχιμανδρίτου, Οι Άγιοι των Αθηνών, Εκδόσεις Σαΐτης, Αθήνα 2006.
· Πάσχου Π. Β., Ο Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης –Υμναγιολογικές προσεγγίσεις, Περιοδικό «Θεολογία», Τεύχος 3, Αθήνα Ιούλιος –Σεπτέμβριος 1993.
· Ρούσσου Βασιλείου Α.Α., Ήρωες του Χριστιανισμού, Τόμος Οκτωβρίου, Καθολική Έκδοσις, Αθήναι 1948.
ΕΙΚΟΝΕΣ
[1] Φορητή εικόνα του Αγίου δια χειρός Φιλίππου Κωνσταντάρα στον ομώνυμο Ιερό Ναό του πολιούχου των Αθηνών.
[2] Λεπτομέρεια από φορητή εικόνα του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου στον ομώνυμο Ιερό Ναό του Πειραιώς.
[3] Φορητή εικόνα του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου στη Δημοτική Πινακοθήκη των Αθηνών. Ιστορήθηκε το 1937 από τον Φώτη Κόντογλου με δαπάνη του Δήμου Αθηναίων, επί δημαρχίας Αμβροσίου Πλυτά.
[4] Ο μεγαλοπρεπής Ιερός Ναός του πολιούχου των Αθηνών Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου επί της οδού Σκουφά 34 στη συνοικία του Κολωνακίου.
[5] Ο μεγαλοπρεπής Ιερός Ναός του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου Πειραιώς. Εγκαινιάσθηκε στις 18 Ιουνίου 2006 υπό του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Πειραιώς κ. Σεραφείμ.
[6] Ο Καθολικός Καθεδρικός Ναός των Αθηνών τιμάται επ’ ονόματι του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου.
[7] Φορητή εικόνα του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου από τη Συλλογή των εικόνων της Ελληνικής Αδελφότητος της Βενετίας. Ιστορήθηκε το 1729 από τον εξ Αθηνών Ιερομόναχο Παρθένιο Καγγελάριο.
[8] Στιγμιότυπο από τη λιτανεία της Ιεράς Εικόνος του πολιούχου των Αθηνών Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου στις 3 Οκτωβρίου 2010 www.amen.gr
[9] Στιγμιότυπο από τη λιτανεία της Ιεράς Εικόνος του πολιούχου των Γαργαλιάνων Μεσσηνίας Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου στις 3 Οκτωβρίου 2011. kyparissiotis.blogspot.gr
[10] Φορητή εικόνα του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου στο Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών. Ιστορήθηκε το 1962 από την Αδελφότητα των Ιωασαφαίων και αποτελεί αντίγραφο τοιχογραφίας του Αγίου του 13ου αιώνα στον Ναό του Πρωτάτου του Αγίου Όρους. www.byzantinemuseum.gr
[11] Ο Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης διακρινόταν για τη σοφία και τη χρηστότητα του ήθους του. proskynitis.blogspot.gr
[12] Ο Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης μαρτύρησε στην Αθήνα με τον δια πυρός θάνατο το 95 μ. Χ. www.paterikiorthodoxia.com
[13] Στην Αρκαδία ο Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης τιμάται με ομώνυμο περικαλλές εξωκκλήσιο στη θέση «Άλσος της Θέμιδος» που βρίσκεται σε μικρή απόσταση από την Τρίπολη. grafes-arkadikou-fotos.blogspot.gr
[14] Το εξωκκλήσιο του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου στη θέση «Άλσος της Θέμιδος» έξω από την Τρίπολη. Ανεγέρθηκε με δαπάνη των δικαστικών της Τριπόλεως για να τιμούν κατ’ έτος εκεί τον προστάτη τους άγιο. www.orthodoxia-ellhnismos.gr
[15] Ο Ιερός Ναός Γενεσίου Θεοτόκου Γαργαλιάνων Μεσσηνίας αποτελεί το επίκεντρο των λατρευτικών εκδηλώσεων προς τιμήν του πολιούχου της πόλεως Αγίου Διονυσίου Αρεοπαγίτου. filiatranews.blogspot.gr
[16] Το εξωκκλήσιο του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου στη Σκιάθο. pkins.gr
[17] Το εξωκκλήσιο του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου στα Χαρτάτα Ζακύνθου
[18] Ο Ιερός Ναός του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου στο χωριό Διονύσι της επαρχίας Μονοφατσίου του νομού Ηρακλείου Κρήτης. 84.205.229.30/culturePortal
[19] Ο Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης ήταν ένας από τους πρώτους Αθηναίους που ασπάσθηκαν τη χριστιανική πίστη. www.apostoliki-diakonia.gr
_____________________________________________________
Επιτρέπεται η αναδημοσίευση με την απαραίτητη προϋπόθεση της αναφοράς του συγγραφέα και του ιστολογίου πρώτης δημοσίευσης (Σύνδεσμος Κληρικών Χίου)

Ο ΆΓΙΟΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ Ο ΑΡΕΟΠΑΓΙΤΗΣ.


Αποτέλεσμα εικόνας για Ο Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης
Ο Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης
ο πολιούχος Άγιος της πόλης των Αθηνών 
προστάτης των Δικαστικών και του Δικαστικού Σώματος.
     Ο Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης, είναι ο πολιούχος Άγιος των Αθηνών. 
Είναι προστάτης των Δικαστικών και του Δικαστικού Σώματος. 
Γεννήθηκε στην Αθήνα το ένατο έτος μετά από την Γέννηση Του Χριστού. 
Διετέλεσε μέλος του Ανώτατου Δικαστηρίου του Αρείου Πάγου. 
Υπήρξε ένας από τους πρώτους Αθηναίους που πίστεψε Στον Χριστό. 
Σε νεαρή ηλικία βρέθηκε στην Ηλιούπολη της Αιγύπτου (κοντ στ σημεριν Κάϊρο) ακριβώς την εποχή της Σταυρώσεως Του Κυρίου. Την Μεγάλη εκείνη Παρασκευή την ώρα Της Σταυρώσεως Του Χριστού έγινε αυτόπτης μάρτυρας και συγκλονίστηκε από τα παράδοξα φαινόμενα που επικράτησαν μετά του θανάτου του Χριστού και αναφώνησε: «Ή Θεός πάσχει ή το πάν απόλλυται». Δηλαδή ή ο Θεός υποφέρει ή χάνεται το παν. 
Όταν επέστρεψε στην Αθήνα άκουσε το κήρυγμα του Αποστόλου Παύλου στον Άρειο Πάγο να μιλά για εκείνο το υπερφυσικό σκοτάδι κατά την Σταύρωση Του Κυρίου διαλύοντας κάθε αμφιβολία για την εγκυρότητα της νέας του πίστης. 
Βαπτίσθηκε, με την οικογένειά του κατά το έτος 52 μ.Χ. 
Η αποδοχή του Διονυσίου Στον Χριστό αναφέρεται στις Πράξεις των Αποστόλων στο κεφάλαιο 17 και στίχο 34 «τινς δ νδρες κολληθέντες ατ πίστευσαν, ν ος κα Διονύσιος ρεοπαγίτης κα γυν νόματι Δάμαρις κα τεροι σν ατος» 
Αποτέλεσμα εικόνας για κοιμησις θεοτόκου αγιος διονύσιοςΌταν έμαθε ότι στα Ιεροσόλυμα ζει η Μητέρα Του Χριστού, Θεοτόκος, ταξίδεψε μέχρι εκεί όπου και Την συνάντησε. Από αυτή την συνάντηση είπε: «το παρουσιαστικό της, τα χαρακτηριστικά της, η όλη εμφάνιση της μαρτυρούν, ότι είναι πράγματι Μητέρα Θεού». Στα Ιεροσόλυμα ξαναβρέθηκε, όταν εκοιμήθη η Κυρία Θεοτόκος και εξεδήμησε προς τον Υιόν και τον Θεόν της. Τότε ηρπάγη και αυτός όπως οι Απόστολοι και άλλοι Ιεράρχαι, εν νεφέλαις και αιθερίως μετέβη και παρέστη εις την κηδείαν της Παναγίας. 
Διετέλεσε Επίσκοπος της πόλεως των Αθηνών, καθώς διαδέχθηκε στον επισκοπικό θρόνο τον 1ο επίσκοπο Αθηνών Ιερόθεο τον Αρεοπαγίτη επίσης, και έλαβε μαρτυρικό τέλος δια της πυράς το 96 μ.Χ. 
Ο Ορθόδοξος Ναός του Πολιούχου Αθηνών
Αγίου Διονυσίου Αρεοπαγίτου στο Κολωνάκι
Στην Αθήνα υπάρχει μεγαλόπρεπος ναός που φέρει το όνομά του, στο Κολωνάκι επί της οδού Σκουφά, ενώ υπάρχει και η Ρωμαιοκαθολική Μητρόπολη της Αθήνας, επί της οδού Πανεπιστημίου. 
Το όνομά του φέρει επίσης ο πεζόδρομος περιμετρικά της Ακρόπολης, που περνά από το βράχο του Αρείου Πάγου. 
Η μνήμη του εορτάζεται από την Εκκλησία μας, την 3η  Οκτωβρίου, αλλά και την 12η Οκτωβρίου μαζί με όλους τους Αθηναίους Αγίους.

Περί Μυστικής Θεολογίας ~ Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης



Περί Μυστικής Θεολογίας ~ Κεφάλαιο 1
Ποιος είναι ο θείος γνόφος

Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης

Εισαγωγικό σχόλιο περί του ποιός είναι ο Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης, απο απόσπασμα ομιλίας σε κουρά μοναχού, του Μητρ. Ναυπάκτου Ιεροθέου Βλάχου:
 
[Ὅταν διαβάζη κανείς τά ἔργα τοῦ ἁγίου Διονυσίου τοῦ Ἀρεοπαγίτου - σώζονται τέσσερα θαυμαστά κείμενα: «Περί μυστικῆς θεολογίας», «Περί θείων ὀνομάτων», «Περί ἐκκλησιαστικῆς ἱεραρχίας», «Περί οὐρανίου ἱεραρχίας» καί μερικές ἄλλες ἐπιστολές - σέ αὐτά τά τέσσερα βασικά κείμενα τοῦ ἁγίου Διονυσίου τοῦ Ἀρεοπαγίτου, βλέπει ὅτι δέν ὑπάρχει μεγαλύτερος θεολόγος στήν Ἐκκλησία.

Τά κείμενα αὐτά τοῦ ἁγίου Διονυσίου τοῦ Ἀρεοπαγίτου εἶναι τά ὑψηλότερα θεολογικά κείμενα. Ἀπόδειξη εἶναι ὅτι μέ αὐτά ἀσχολεῖται ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής, μέ αὐτά ὁ ἅγιος Συμεών ὁ Νέος Θεολόγος, αὐτά γνωρίζει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, αὐτά γνωρίζουν οἱ νηπτικοί Πατέρες καί τά ἀναλύουν.

Εἶναι δέ πολύ χαρακτηριστικό ὅτι ὁ διάλογος πού ἔγινε μεταξύ τοῦ Βαρλαάμ καί τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ στήν πραγματικότητα εἶναι διάλογος ἑρμηνείας τῶν ἔργων τοῦ ἁγίου Διονυσίου τοῦ Ἀρεοπαγίτου. Διαφορετικά ἑρμηνεύει ὁ Βαρλαάμ, μέτοχος τῆς σχολαστικῆς θεολογίας τά κείμενα αὐτά, κατά τρόπον μυστικιστικό, ''ἀγνωστικιστικό'', και διαφορετικά τά ἑρμηνεύει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς μέσα ἀπό τήν ἐμπειρία τῆς Ἐκκλησίας καί τήν δική του ἐμπειρία.

Ἄρα τά κείμενα αὐτά εἶναι τό κέντρο ὁλοκλήρου τῆς θεολογίας τῆς Ἐκκλησίας μας. Καί ὅταν διαβάση κανείς αὐτά τά κείμενα, ἀμέσως διαπιστώνει ὅτι ὅλη ἡ διδασκαλία τοῦ ἁγίου Διονυσίου ἀποδίδεται στόν ἅγιο Ἱερόθεο. Καί λέει, ὅτι αὐτήν τήν διδασκαλία τήν παρέλαβε ἀπό τόν «δεινόν καθηγεμόνα», τόν πνευματικό πατέρα καί διδάσκαλο.] (Ναυπάκτου κ. Ἱεροθέου: Ὁμιλία στήν Κουρά τοῦ μοναχοῦ Ἱεροθέου).


Περί Μυστικής Θεολογίας - Κεφάλαιο 1

Ποιος είναι ο θείος γνόφος ~ Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης

1.) Τριάς υπερούσια και υπέρθεη και υπεράγαθη, που εφορεύεις επί της θεοσοφίας των Χριστιανών, οδήγησέ μας στην υπεράγνωστη και υπερφώτεινη και ακρότατη κορυφή των μυστικών Λογίων. οδήγησέ μας εκεί όπου είναι σκεπασμένα τα απλά και απόλυτα και αμετάβλητα μυστήρια της θεολογίας, στον υπέρφωτο γνόφο της κρυφιόμυστης σιγής που με το βαθύ του σκοτάδι υπερλάμπει υπερφανέστατα και, μένοντας ανέγγικτος κι αόρατος, γεμίζει με υπέρκαλη λάμψη τους τυφλωμένους νόες.

Αυτή την προσευχή είχα να αναπέμψω εγώ. Εσύ δε, αγαπητέ Τιμόθεε, ασχολήσου έντονα με τα μυστικά θεάματα. άφησε τις αισθήσεις και τις νοερές ενέργειες, όλα τα αισθητά και τα νοητά, όλα τα μη όντα και τα όντα, και όσο είναι εφικτό ανυψώσου για να ενωθείς κατά τρόπο ακατάληπτο με αυτόν που είναι επάνω από κάθε ουσία και κάθε γνώση. Διότι, όταν έλθεις σε έκσταση, που θα σε ελευθερώσει τελείως από τον εαυτό σου και από όλα τα πράγματα, όταν αφαιρέσεις τα πάντα και απαλλαγείς από τα πάντα, θα αναχθείς στην υπερούσια ακτίνα του θείου σκότους.

2.) Πρόσεχε όμως να μην ακούσει κανένας αμύητος αυτά τα μυστικά. Κι εννοώ με τον όρο "αμύητοι" εκείνους που είναι εμπεπλεγμένοι στα αισθητά όντα και δεν φαντάζονται ότι υπάρχει κάτι υπερούσιο επάνω από τα όντα, αλλά νομίζουν ότι με την γνωστική τους ικανότητα μπορούν να γνωρίσουν αυτόν που έχει ορίσει το σκότος κρυψώνα του. Αν τώρα οι θείες μυσταγωγίες είναι επάνω από τις δυνάμεις των αμύητων, τι θα έλεγε κανείς για τους περισσότερο αμύστους, οι οποίοι την υπερκειμένη αιτία των όλων χαρακτηρίζουν με βάση τα χαμηλότερα όντα, κι ισχυρίζονται ότι δεν υπερέχει καθόλου από τα αθεϊστικά και πολύμορφα είδωλα που αυτοί κατασκευάζουν;


Αποτέλεσμα εικόνας για Περί Μυστικής Θεολογίας ~ Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης Η αλήθεια είναι ότι πρέπει από το ένα μέρος ν' αποδίδωμε σ' αυτήν καταφατικά όλες τις θέσεις των όντων, σαν αιτία των όλων, κι από το άλλο σωστότερα να τις αποφάσκωμε όλες, με την πεποίθηση ότι υπερβαίνει τα πάντα, και να μη νομίζομε ότι οι απο-φάσεις αντίκενται στις κατα-φάσει, αλλά να νομίζομε ότι αυτή πολύ πρωτύτερα υπερβαίνει τις στερήσεις, διότι ευρίσκεται επάνω από κάθε αφαίρεση και θέση.

3.) Με αυτή την έννοια λοιπόν λέγει ο θείος Βαρθολομαίος ότι η θεολογία είναι και πολλή και ελαχίστη, και ότι το ευαγγέλιο είναι από το ένα μέρος πλατύ και μεγάλο και από το άλλο συντετριμμένο.

Ο ΠΡΩΤΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ - ΑΓ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ - ΑΠ ΠΑΥΛΟΣ



Όταν έφτασε ο Παύλος στην Αθήνα έκαμε περιπάτους μέσα στην πόλη, η οποία ήταν γεμάτη ναούς, αγάλματα και βωμούς των ειδώλων (κατείδωλη). Ανάμεσα στους άλλους βωμούς είδε κι έναν αφιερωμένο: “ΣΤΟΝ ΑΓΝΩΣΤΟ ΘΕΟ” (Τῷ ἀγνώστῳ Θεῷ). Στους περιπάτους του συζητούσε με τους Αθηναίους, οι οποίοι αρέσκονταν να φιλοσοφούν. Ο Παύλος μίλησε σε πολλούς για τον Χριστό, για το Ευαγγέλιό Του, για την Ανάσταση. Η διδασκαλία του προκάλεσε μεγάλη εντύπωση και περιέργεια, γι’ αυτό οι άρχοντες των Αθηναίων τον κάλεσαν να τους μιλήσει επίσημα, στον Άρειο Πάγο, και να αναπτύξει σ’ όλον τον λαό την πίστη του.

Στάθηκε λοιπόν ο Παύλος στο βήμα του Αρείου Πάγου και είπε στους Αθηναίους: “Αθηναίοι, βλέπω ότι έχετε πολλή πίστη. Η πόλη σας είναι γεμάτη ναούς και βωμούς. Μάλιστα βρήκα ένα βωμό αφιερωμένο στον Άγνωστο Θεό. Αυτόν λοιπόν τον Θεό, που Τον λατρεύετε χωρίς να Τον γνωρίζετε, Αυτόν ήρθα να σας γνωρίσω.

Είναι ο Δημιουργός όλου του κόσμου και των ανθρώπων, ο Κύριος του ουρανού και της γης που όμως δεν κατοικεί σε ναούς χειροποίητους.

Μέσα σ’ Αυτόν ζούμε και κινούμαστε και υπάρχουμε. Είμαστε δική του γενιά. Αυτός ο Θεός μας καλεί σε μετάνοια κι έχει καθορίσει την ημέρα που θα κρίνει όλη την οικουμένη με δικαιοσύνη, μέσω ενός Ανδρός που Τον έχει ορίσει γι’ αυτό τον σκοπό.

Κι έδωσε βέβαιη απόδειξη σε όλους ότι Αυτός θα είναι ο Κριτής ανασταίνοντάς τον από τους νεκρούς”.

Όταν οι Αθηναίοι άκουσαν για ανάσταση νεκρών κούνησαν ειρωνικά το κεφάλι. Άλλοι είπαν: “Θα μας τα ξαναπείς άλλη φορά”. Μερικοί πίστεψαν στον λόγο του, τον ακολούθησαν κι έγιναν Χριστιανοί. Ανάμεσά τους ήταν ο Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης, που έγινε και ο πρώτος επίσκοπος στην Αθήνα και μια γυναίκα, η Δάμαρις.

Ο μυστικός Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης και οι μαθητές του Ρούστικος και Ελευθέριος


Ο άγιος Διονύσιος ζούσε στην Αθήνα την εποχή των Αποστόλων. Καταγόταν από οικογένεια πλούσια και αρχοντική και είχε αποκτήσει τόση σοφία και τόση αρετή με τα μέσα που του παρείχαν οι επιστήμες των αρχαίων Ελλήνων, ώστε είχε εκλεγεί μέλος του εννεαμελούς Αρείου Πάγου που αποτελούσε το ανώτατο δικαστήριο και τη διοικητική συνέλευση του δήμου των Αθηναίων. Όταν ο μέγας Απόστολος Παύλος, καθοδηγούμενος από το Άγιο Πνεύμα, ήλθε να κηρύξει το Ευαγγέλιο της σωτηρίας στήν Αθήνα, ο Διονύσιος τον κάλεσε να λάβει τον λόγο στον Άρειο Πάγο. Από το ύψος του βράχου αυτού που προεξέχει πάνω από την πόλη των Αθηνών, ο πτωχός σκηνοποιός διέλυσε τις σοφιστείες των φιλοσόφων και έδειξε καθαρότατα στους Αθηναίους ότι ο «άγνωστος θεός» — για τον όποιο η φυσική λογική τους τούς είχε δώσει μία ασαφή υπόνοια — είναι ο Θεός ο ποιήσας τον κόσμον και πάντα τα εν αυτώ, και ότι ούτος ουρανού και γης Κύριος υπάρχων ουκ εν χειροποιήτοις ναοίς κατοικεί, ουδέ υπό χειρών ανθρώπων θεραπεύεται προσδεόμενός τινος, αυτός διδούς πάσι ζωήν και πνοήν και τα πάντα (Πράξεις 17, 23-25). Τους εδίδαξε επίσης ότι ο άνθρωπος επλάσθη κατ’ εικόνα Θεού και εκλήθη να γίνει κοινωνός της ζωής του Θεού εν Χριστώ Ιησού, τω Υιώ αυτού, τω σαρκωθέντι δι’ ημάς και αναστάντι εκ νεκρών, και τω πάλιν ερχομένω κρίναι τους ανθρώπους.
Ακούοντάς τον να ομιλεί για ανάσταση νεκρών, η πλειονότητα των ακροατών, με τη διάνοιά τους εσκοτισμένη από τις προκαταλήψεις της ανθρώπινης σοφίας, χλεύασε τον Απόστολο Παύλο. Ωστόσο, τα λόγια αυτά περί ζωής αιωνίου άγγιξαν την καρδιά κάποιων από το ακροατήριο, οι οποίοι ασπάσθηκαν την πίστη του Χριστού. Μεταξύ αυτών ήταν ο άγιος Ιερόθεος και ο άγιος Διονύσιος. Ακούοντας την αφήγηση των θείων Παθών του Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού και τα σημεία που συνέβησαν μετά τον θάνατό του, ο σοφός Διονύσιος θυμήθηκε ότι μερικά χρόνια πριν, όταν βρισκόταν στην Ηλιούπολη της Αιγύπτου μαζί με άλλους σοφούς, παρακολούθησε μία έκλειψη ηλίου η οποία κατέλυε όλους τους νόμους της αστρονομίας <1>. Είχε ανακράξει τότε: «Ή ο Θεός πάσχει, ή ήλθε το τέλος του κόσμου!» Προετοιμασμένοι κατ’ αυτό τον τρόπο να αναγνωρίσουν Εκείνον,

Γιατί ο Άγιος Διονύσιος θεωρείται πολιούχος της πόλεως των Αθηνών;


    Από Dogma

Άγιος Διονύσιος

Ο Άγιος Διονύσιος μετά το κήρυγμα του Αποστόλου Παύλου έγινε χριστιανός και, σύμφωνα με μαρτυρία του επισκόπου Κορίνθου Διονυσίου (†188), επίσκοπος Αθηνών. Ο Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης εποίμανε τον λαό των Αθηνών με πολλή αφοσίωση, η δε αρχιερατική του διακονία υπήρξε θεάρεστη και καρποφόρα, γι’ αυτό και πολλοί ειδωλολάτρες ακούγοντας την πύρινη διδασκαλία του για τον σταυρωθέντα και αναστάντα Κύριο, ασπάσθηκαν τη χριστιανική πίστη και εγκατέλειψαν τη λατρεία των ψεύτικων ειδώλων.

Ο εορταζόμενος στις 3 Οκτωβρίου Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης τιμάται σήμερα ως προστάτης άγιος των δικαστικών, αλλά και ως πολιούχος, προστάτης και έφορος της πόλεως των Αθηνών με σχετικό διάταγμα του 1936, αφού στο περιώνυμο «κλεινόν άστυ» με την ένδοξη εκκλησιαστική ιστορία και τη μακρόχρονη αγιολογική παράδοση ο επιφανής αυτός Άγιος του 1ου μ.Χ. αιώνα γεννήθηκε και μαρτύρησε, αλλά και εποίμανε τον λαό των Αθηνών με πολλή ταπείνωση και αφοσίωση. Γι’ αυτό και αναδείχθηκε πανευκλεής και φιλόστοργος ποιμενάρχης της Αποστολικής Εκκλησίας των Αθηνών με πλούσια ποιμαντική και ιεραποστολική δράση. Το όνομα του Αγίου φέρει σήμερα γνωστός πεζόδρομος στο κέντρο των Αθηνών, ευρισκόμενος περιμετρικά της Ακροπόλεως και κάτω από τον βράχο του Αρείου Πάγου, πλησίον του οποίου υπήρχε ναός επ’ ονόματι του Αγίου, ο οποίος καταστράφηκε ολοσχερώς από τον φοβερό σεισμό της 1ης Ιουλίου 1651. Μικρός ναός επ’ ονόματι του Αγίου υπήρχε και στο Κολωνάκι των Αθηνών, ο οποίος κτίσθηκε μεταξύ των ετών 1880-1886. Το 1900 κατεδαφίσθηκε και στη θέση του θεμελιώθηκε νέος μεγαλύτερος και περικαλλέστερος ναός. Η ανέγερσή του καθυστέρησε για πολλά χρόνια και οι εργασίες ανεγέρσεως ξεκίνησαν το 1925 σε σχέδια ρυθμού νεομπαρόκ του Αναστασίου Ορλάνδου και του Δ. Φιλιππάκη. Ο ναός αποπερατώθηκε το 1931 και στις 24 Μαΐου 1931 τελέσθηκαν με κάθε επισημότητα τα εγκαίνιά του από τον αοίδιμο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος Χρυσόστομο Παπαδόπουλο (…+22 Οκτωβρίου 1938). Σήμερα ο ευρισκόμενος επί της οδού Σκουφά 34 στην ιστορική αθηναϊκή συνοικία του Κολωνακίου μεγαλοπρεπής ιερός ναός του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου, ο οποίος ιστορήθηκε από τον επιφανή ζωγράφο Σπύρο Βασιλείου κατά τα έτη 1935-1939, αποτελεί ευλαβικό σημείο αναφοράς και προσκύνησης για τους κατοίκους των Αθηνών, αλλά και το επίκεντρο των λατρευτικών εκδηλώσεων προς τιμήν του πολιούχου και προστάτου αγίου της πόλεως.
ΔΟΓΜΑ - ΠΗΓΗ

ΕΚ ΤΗΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΤΟΥ ΑΡΕΟΠΑΓΙΤΟΥ Ποίημα Ἀποστόλου Βαλληνδρᾶ ΕΙΣ ΤΟΝ ΕΣΠΕΡΙΝΟΝ


   
Ἀπολυτίκιον.
Ἦχος γ´. Θείας πίστεως.
   
Χαίρει ἔχουσα Ἀθηνῶν πόλις ἀντιλήπτορα καὶ πολιοῦχον τὸν πρωτεπίσκοπον αὐτῆς Διονύσιον, Ἀρχιερέων λαμπρὸν ἐγκαλλώπισμα καὶ τῶν μαρτύρων σεμνὸν ἐπικόσμημα. Ἀξιάγαστε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε τηρεῖν ἡμᾶς καὶ πόλιν σου ἀπείραστον.     Ἡ πόλη τῶν Ἀθηνῶν χαίρει, γιατὶ ἔχει βοηθὸ καὶ φρουρὸ τὸν πρῶτο τῆς ἐπισκοπο, τὸν ἱερὸ Διονύσιο, ποὺ εἶναι ἡ λαμπρὴ ὡραιότητα τῶν ἀρχιερέων, καὶ τὸ σεμνὸ στολίδι τῶν μαρτύρων. Σὺ ἀξιοθαύμαστε, παρακάλεσε τὸν Χριστὸ να φυλάγει τὴν πόλη σου καὶ ὅλους μας μακρυὰ ἀπὸ κάθε πειρασμό.
ΕΙΣ ΤΟΝ ΟΡΘΡΟΝ
   
Μεσῴδιον Κάθισμα.
Ἦχος πλ. δ´. Τὴν Σοφίαν καὶ Λόγον.
   
Ἀθηνῶν πολιοῦχον καὶ πρεσβευτήν, Δικαστῶν τὸν προστάτην καὶ πρεσβευτήν, ἀξίως τιμῶμέν σε καὶ ᾠδαῖς μεγαλύνομεν, ὅτι ἐν πᾶσιν ἔστης τὸ ἄριστον πρότυπον, τὸ λόγω τε καὶ πράξει βιῶσαν ἐν χάριτι. Ὅθεν καὶ προβαίνῃ πρὸ ἡμῶν ἀοράτως ὡς θεῖον ὑπόδειγμα καὶ τῆς πίστεως ἔρεισμα, ἱερὲ Διονύσιε. Πρέσβευε οὖν Χριστῷ τῷ Θεῷ, ὅπως μεθέξωμεν τούτων τῆς χάριτος, οἱ γεραίροντες κατὰ χρέος τὴν μνήμην σου.     Ἄξια τιμοῦμε, καὶ μὲ ὠδὲς μεγαλύνουμε, ἐσένα τὸν φρουρὸ καὶ πρεσβευτὴ τῶν Ἀθηνῶν, καὶ τὸν προστάτη ἀλλὰ καὶ ἐμπνευστὴ τῶν δικαστῶν, γιατὶ σὲ ὅλα ἔγινες τὸ ἄριστο προτυπο καὶ στον λόγο σου καὶ στις πράξεις σου, ἀφοῦ ἐβίωσες μὲ τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ τὸ θέλημά Του. Τώρα ἔρχεσαι μπροστά μας ἀοράτως σὰν θεῖο ὑπόδειγμα καὶ στήριγμα τῆς πίστεως, ἱερὲ Διονύσιε. Πρέσβευε λοιπὸν στον Χριστό, να γίνουμε κι ἐμεῖς μέτοχοι τῆς χάριτός Του, δοξάζοντας τὴν μνήμη σου, ὅπως εἶναι τὸ χρέος μας.
Κοντάκιον.
Ἦχος πλ. δ´. Τῇ ὑπερμάχῳ στρατηγῷ.
   
Τῶν Ἀθηναίων πᾶς ὁ Δῆμος εὐφημήσωμεν τὸν Ἱεράρχην τὸν κλεινὸν καὶ πολυθαύμαστον, ὅτι πρῶτος ποιμενάρχης ἡμῶν κατέστη. Καὶ ὡς ἔχει τὸ προβάδισμα τῆς πίστεως, οὕτως ἔλαβε καὶ πρῶτος τὸ μαρτύριον. Διὸ κράζομεν· Χαῖρε μάρτυς πρωτόαθλε.     Ἂς ἔλθει ὅλη ἡ πόλη τῶν Ἀθηνῶν, μὲ ὕμνους νὰ δοξάσουμε τὸν ἔνδοξο ἱεράρχη, ποὺ μὲ τὰ ἔργα του ἔγινε ἄξιος ἀπείρου θαυμασμοῦ, γιατὶ ἔγινε ὁ πρῶτος μας ποιμενάρχης. Καὶ ὅπως ἔχει τὸ προβάδισμα τῆς πίστεως, ἔτσι ἔλαβε καὶ τὸ πρωτεῖο τοῦ μαρτυρίου. Γι᾿ αὐτὸ μὲ ὕμνους τοῦ λέγομε: Χαῖρε μάρτυς πρωτόαθλε.
Ὁ Οἶκος. Ἄγγελος πρωτοστάτης.
   
Ἄριστος οἰκονόμος τοῦ Χριστοῦ ἀνεδείχθης τῆς πάλαι Ἀθηνῶν Ἐκκλησίας. Καὶ ὡς ἐγένου αὐτῆς Ποιμὴν πρῶτος κατὰ τάξιν, σαυτὸν ἠνάλωσας κηρύσσων καὶ ποδηγετῶν. Διὸ βοῶμεν πρός σε ταῦτα·

Χαῖρε, ὁ γνοὺς τὸν Θεὸν διὰ Παύλου,
Χαῖρε, ὁ δοὺς εἰς αὐτὸν τὰ πάντα.

Χαῖρε, ὅτι Ἄρειον Πάγον κατέλιπες,
Χαῖρε, ὅτι ἅγιον Βῆμα κατέλαβες.

Χαῖρε, ὅτι σὺ ἐβίωσας τὸν κανόνα τὸν χρυσοῦν,
Χαῖρε, ὅτι σὺ ἐμόχθησας διὰ ποίμνιον τὸ σόν.

Χαῖρε, ὅτι τὸ πλῆθος τῶν εἰδώλων καθεῖλες
Χαῖρε, ὅτι τὸ σκότος τὸ τῆς πλάνης ἀπῆρες.

Χαῖρε, ποιμὴν ψυχῶν, ἀκατάβλητε,
Χαῖρε, πατὴρ πιστῶν, ἀδαπάνητε.

Χαῖρε, ὁδὸν σωτηρίας γνωρίσας,
Χαῖρε, ὁδὸν μαρτυρίου βαδίσας,

Χαῖρε, μάρτυς πρωτόαθλε.

ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΥΜΝΟΛΟΓΙΚΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΕΡΟΜΑΡΤΥΡΟΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΤΟΥ ΑΡΕΟΠΑΓΙΤΟΥ



Βίος καὶ Πολιτεία τοῦ Ἁγίου Διονυσίου τοῦ Ἀρεοπαγίτου

Ὁ Ἅγιος Ἱερομάρτυρας Διονύσιος ὁ Ἀρεοπαγίτης εἶναι προστάτης τῶν Δικαστικῶν καὶ τοῦ Δικαστικοῦ Σώματος. Ἡ μνήμη του ἑορτάζεται στὶς 3 Ὀκτωβρίου καὶ ἀποτελεῖ ἕναν ἀπὸ τοὺς πρώτους Ἁγίους τῆς χριστιανικῆς Ἐκκλησίας.
Ὁ Ἅγιος Διονύσιος ἦταν διάσημος Ἀθηναῖος, μὲ φιλοσοφικότατο νοῦ καὶ μέλος τοῦ ἀνώτατου Δικαστηρίου, τοῦ Ἄρειου Πάγου. Γεννήθηκε τὸ ἔνατο ἔτος μετὰ ἀπὸ τὴ γέννηση τοῦ Χριστοῦ στὴν Ἀθήνα καὶ ἐπὶ βασιλείας Αὐγούστου (27 π.Χ. - 14 μ.Χ.) ἀπὸ εὔπορη οἰκογένεια καὶ ἔλαβε πολυδύναμη μόρφωση. Ἡ ἀγάπη του γιὰ τὴ γνώση καὶ τὴ φιλοσοφία τὸν ὤθησε νὰ ἐπισκεφθεῖ τὴν Αἴγυπτο καὶ τὴ Μακεδονία.
Κατὰ τὴν παράδοση, ὅταν γινόταν ἡ Σταύρωση τοῦ Χριστοῦ καὶ σκοτίστηκε ὁ Ἥλιος, βρισκόταν στὴν Ἡλιούπολη (κοντὰ στὸ σημερινὸ Κάϊρο) μὲ τὸ φιλόσοφο Ἀπολλοφάνη καί, μετὰ τὴ βεβαίωση ὅτι τὸ φαινόμενο ἦταν ἀνεξήγητο, ἀναφώνησε: «ἢ ἡ φύση ἀλλοιώνεται, ἢ ὁ Θεὸς πάσχει». Στὸ Χριστιανισμὸ τὸν προσηλύτισε τὸ 52 μ.Χ. ὁ Ἀπόστολος Παῦλος (Πράξεις τῶν Ἀποστόλων, ιζ´ 34), ὅταν ἐπισκέφτηκε τὴν Ἀθήνα. Ὁ Διονύσιος θεωρεῖται συγγραφέας ἀρκετῶν θεολογικῶν συγγραμμάτων καὶ ἐπιστολῶν καὶ τιτλοφορεῖται ὡς ὁ πρῶτος Χριστιανὸς ἱεράρχης τῆς Ἀθήνας.
Πρῶτος τὸ βίο τοῦ Διονυσίου ἀναφέρει ὁ Πατριάρχης Ἱεροσολύμων Σωφρόνιος, γράφοντας πρὸς τὸν Πάπα Ὀνώριο. Μαρτύρησε μὲ τὴν πυρὰ μᾶλλον στὴν ἐποχὴ τοῦ Δομετιανοῦ (81-96 μ.Χ.) ἢ τοῦ Τραϊανοῦ (98-117 μ.Χ.). Δυστυχῶς, ἐκτὸς ἀπὸ τὰ πιὸ πάνω, ἐλάχιστα εἶναι γνωστὰ γιὰ τὴ ζωὴ τοῦ Ἁγίου.
Ὁ Ἄρειος Πάγος πῆρε τὸ ὄνομά του ἀπὸ τὸ πρῶτο δικαστήριο «ἀνδροφονιῶν» (ἐγκλημάτων φόνου) ποὺ ἱδρύθηκε μεταξὺ 1500 καὶ 1300 π.Χ., κατὰ τοὺς χρόνους τῆς βασιλείας τοῦ Κέκροπα καὶ τοῦ Θησέα, μὲ ἕδρα τὸν βραχώδη λόφο τοῦ Θεοῦ Ἄρεως ποὺ βρίσκεται βορειοδυτικὰ τῆς Ἀκρόπολης τῆς Ἀθήνας Πάνω στo λόφο αὐτό, κατὰ τὴν παράδοση, ἔγινε ἡ πρώτη «φονικὴ δίκη», κατὰ τὴν ὁποία οἱ δώδεκα Θεοὶ τοῦ Ὀλύμπου δίκασαν τὸν Ἄρη. Τὸ ἀνώτατο αὐτὸ δικαστήριο τῆς ἀρχαιότητας συγκροτεῖτο ἀπὸ ἰσόβια μέλη: τοὺς Ἀρεοπαγίτες, εἶχε ὅλες τὶς ἐξουσίες καὶ ὀνομαζόταν «ἡ ἐξ Ἀρείου Πάγου Βουλή». To 462 π.Χ. μέγα μέρος τῶν διοικητικῶν καὶ δικαστικῶν ἐξουσιῶν του περιῆλθε στὴν «Ἠλιαία» (ποὺ τὴν ἀποτελοῦσαν 6.000 αἱρετοὶ δικαστές), τὴ Βουλὴ καὶ τὴν Ἐκκλησία τοῦ Δήμου. Μέχρι τοὺς πρώτους χριστιανικοὺς χρόνους τὸ κύρος τoυ Ἀρείου Πάγου παρέμεινε ἀμείωτο.

* * *