Η ευχαριστιακή ενότητα της Εκκλησίας κατά τον Ιγνάτιο τον Θεοφόρο

Όπως αναφέρει το Συναξάρι της 29ης Ιανουαρίου, «τῷ αὐτῷ μηνἰ, Ἰανουαρίῳ 29η ἡ Ἀνακομιδή τῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Ἱερομάρτυρος Ἰγνατίου τοῦ Θεοφόρου».

Πέρασε ένας και πλέον μήνας από την ημέρα που η αγία µας Εκκλησία γιόρτασε τη μνήμη του αγίου Ιγνατίου του θεοφόρου, (20 Δεκεμβρίου) και τώρα έφθασε η στιγμή να εορτάσει την ανακομιδή των σεπτών του λειψάνων.

Ο άγιος Ιγνάτιος ο θεοφόρος κατέστη διάδοχος των Αποστόλων.

Εχρημάτισε δεύτερος επίσκοπος Αντιοχείας, µε πρώτο τον Εύοδο και μαθήτευσε μαζί µε τον άγιο Πολύκαρπο Σμύρνης κοντά στον Ευαγγελιστή Ιωάννη τον Θεολόγο ¹. Το όνομά του, το οποίο στα λατινικά εκφέρεται ως ignis, σημαίνει φωτιά και φανερώνει τον πόθο που τον έφλεγε για το Χριστό, σε τέτοιο βαθμό που έλαβε την προσωνυμία θεοφόρος.

Ο άγιος Ιγνάτιος μαρτύρησε στη Ρώμη επί αυτοκράτορα Τραϊανού, όταν ο Τραϊανός ξεκίνησε ένα τοπικό διωγμό κατά των Χριστιανών της Αντιόχειας ενώ εκστράτευε κατά των Μήδων και των Πάρθων. Εκεί ο άγιος παρουσιάστηκε μπροστά στον αυτοκράτορα και ομολόγησε την πίστη του στο Χριστό.

Το μαρτύριό του πραγματοποιήθηκε στην αρένα του σταδίου της Ρώμης, όπου και τον κατασπάραξαν άγρια λιοντάρια αφήνοντας µόνο τα μεγάλα οστά ως κατάλοιπο ², τα οποία κάποιοι πιστοί τα συνέλεξαν μεταφέροντας τα στην Αντιόχεια, όπου οι χριστιανοί τα υποδέχτηκαν πανηγυρικά και τα τίμια αυτά λείψανα αναδείχθηκαν πηγή θαυμάτων και πνευματικής παρηγοριάς ³.

Προτού φθάσει στο τέλος της ζωής του έγραψε 7 επιστολές, οι οποίες σώζονται µέχρι σήµερα:
α) η προς Εφεσίους,
β) η προς Μαγνησιείς,
γ) η προς Τραλλιανούς,
δ) η προς Ρωμαίους,
ε) η προς Φιλαδελφείς,
στ) η προς Σμυρναίους
και ζ) η προς Πολύκαρπον επιστολή.

Οι έξι από αυτές έχουν ως κεντρικό θέμα την ενότητα της Εκκλησίας, την οποία επισημάνει ένεκα του κινδύνου των αιρέσεων και τονίζει την ενότητα και συσπείρωση του πλήθους των πιστών γύρω από τον επίσκοπο ⁴.

Με τον Ιγνάτιο το Θεοφόρο η Εκκλησία προχωρεί στη θεολογική θεμελίωση της πορείας της. Η θεολογία του Ιγνατίου έγινε φρόνημα, ήθος και Παράδοση της Εκκλησίας, διότι συνιστά έκφραση και συνέχεια της αποστολικής παράδοσης.

Η θεολογία του Ιγνατίου μπορεί να διαιρεθεί σε τρία σημεία:
α) θεολογία του επισκοπικού λειτουργήματος,
β) θεολογία της ενότητας της Εκκλησίας
και γ) θεολογία του ευχαριστιακού ρεαλισμού ⁵.

Η ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΓΝΑΤΙΟΥ ΤΟΥ ΘΕΟΦΟΡΟΥ

Σήμερα αγαπητοί μου χριστιανοί, η αγία μας Εκκλησία εορτάζει την μνήμη του αγίου Ιγνατίου του θεοφόρου, επισκόπου Αντιοχείας. Λέγεται «θεοφόρος» ο Επίσκοπος αυτός, επειδή, κατά την παράδοση, αυτό ήταν το παιδί εκείνο που διαβάζουμε στα Ευαγγέλια ότι το πήρε ο Χριστός και το έστησε  στο μέσον των μαθητών του και είπε: «Εάν δεν στραφείτε να γίνετε σαν τα παιδιά, δεν θα εισέλθετε στην Βασιλεία των Ουρανών» (Ματθ. 18,1-3).

Επειδή λοιπόν τον άγιο τον έφερε ο Χριστός στα χέρια Του από παιδί, γι᾽ αυτό και λέγεται θεοφόρος. Για τον βίο του δεν ξέρουμε πολλά. Ξέρουμε όμως ότι έδωσε δυνατή μαρτυρία για την πίστη του Χριστού στον αυτοκράτορα Τραϊανό. Και γι᾽ αυτή του την μαρτυρία οδηγήθηκε δεμένος από φρουρά στρατιωτών από την Αντιόχεια μέχρι την Ρώμη, για να φαγωθεί από τα θηρία. Στην πορεία του από την Αντιόχεια μέχρι την Ρώμη έγραψε επτά επιστολές, περίφημες επιστολές, πού έχουν πολύ ωραία θεολογική διδασκαλία. Αυτή την διδασκαλία του αγίου Ιγνατίου του θεοφόρου θέλω, αγαπητοί μου, με λίγα λόγια να σας πω στο σημερινό μου κήρυγμα.

Στα χρόνια του αγίου Ιγνατίου υπήρχε μία μεγάλη αίρεση, η αίρεση των Δοκητών. Αυτοί έλεγαν ότι δεν σαρκώθηκε πραγματικά ο Χριστός, ότι δεν έλαβε πραγματικό ανθρώπινο σώμα, αλλά φανταστικό. Και ο άγιος Ιγνάτιος, αν και ήταν πολύ γλυκός και εκφραζόταν πολύ ταπεινά, όμως για τους αιρετικούς αυτούς εκφράζεται με πολύ καυτές εκφράσεις. Τούς λέει «λύκους με σχήμα προβάτου», τους λέει «κακά βότανα», «σπέρμα του πονηρού» και «ανθρωπόμορφα θηρία». Πραγματικά τέτοιοι ήταν οι Δοκήτες και τέτοιοι είναι οι αιρετικοί όλων των αιώνων, μεταξύ των οποίων και οι Παπικοί. Και εναντίον των αιρετικών πρέπει να εκφραζόμαστε δυναμικά, όπως τέτοιο παράδειγμα μας δίνει ο άγιος Ιγνάτιος και όλοι ο άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας μας. Πολύ να προσέχουμε από τους αιρετικούς, μας λέγει ο άγιος Ιγνάτιος, γιατί μιλάνε με δόλιο τρόπο. Το πικρό δηλητήριό τους, λέει, το κερνάνε με μέλι και έτσι παραπλανώνται οι αμαθείς και παρασύρονται στην πλάνη (βλ. Τραλ. 6). Κατά την πίστη της Εκκλησίας μας, αντίθετα με αυτό που έλεγαν οι αιρετικοί Δοκήτες, ο Ιησούς Χριστός, ο Υιός του Θεού έγινε πραγματικά άνθρωπος σαρκωθείς στην αγιασμένη Κοιλία της Παναγίας Θεοτόκου. Γι᾽ αυτό και ο άγιος Ιγνάτιος στις επιστολές του (βλ. Εφεσ. 7,2) ονομάζει τον Ιησού Χριστό και «εκ Θεού» και «εκ Μαρίας» γεννηθέντα. Τον ονομάζει και «απαθή» και «παθητό». «Απαθής», γιατί ήταν Θεός και «παθητός»,γιατί ήταν άνθρωπος.

Αφού ο Ιησούς Χριστός είναι πραγματικά Θεός και πραγματικά άνθρωπος, με μία λέξη Θεάνθρωπος, αυτό που κοινωνάμε στην Θεία Λειτουργία είναι πραγματικά «η Σάρκα του Χριστού που έπαθε» (Σμυρν. 7,1), είναι αυτό το Ίδιο Αίμα του Χριστού πού χύθηκε στον Γολγοθά την Μεγάλη Παρασκευή. Για την Θεία Κοινωνία λέγει πολύ ωραίες εκφράσεις ο άγιος Ιγνάτιος, αδελφοί. Λέει ότι είναι «φάρμακο αθανασίας», «αντίδοτο του μη αποθανείν». Αυτό σημαίνει ότι για τις αμαρτίες που κάνουμε και οι οποίες μας φέρνουν τον θάνατο της ψυχής μας, για «αντίδοτο» να μην πεθάνουμε, πρέπει να κοινωνάμε στην Θεία Λειτουργία το Σώμα και το Αίμα του Χριστού. Γι᾽ αυτό και ο Ιερέας, όταν κοινωνάει τον πιστό, του λέγει: «Εις ζωήν αιώνιον και αθάνατον». Γι᾽ αυτούς που κοινωνάνε με καθαρή την καρδιά, λέει ο άγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος ότι γίνονται «θεοφόροι», «χριστοφόροι», «ναοφόροι» καί «αγιοφόροι» (Εφεσ. 9,2)!

Ο άγιος Ιγνάτιος είναι ο πρώτος που ονόμασε την Εκκλησία μας «Καθολική» (Σμυρν. 8,2), την δε ονομασία αυτή ακούμε στο Πιστεύω μας, όταν λέμε «Εις Μιαν, Αγίαν, Καθολικήν και Αποστολικήν Εκκλησίαν». Ώστε λοιπόν δεν είναι Καθολικοί ο Παπικοί, όπως θέλουν να λέγονται, επειδή έχουν κοσμικές επιδιώξεις να εξαπλωθούν παντού, αλλά εμείς, οι Ορθόδοξοι, είμαστε τα πραγματικά μέλη της πραγματικής Καθολικής Εκκλησίας. –Αλλά τι είναι Εκκλησία, αδελφοί μου; Για την Εκκλησία ο άγιος Ιγνάτιος λέγει ότι είναι «το θυσιαστήριο» (Εφεσ. 5,10. Τραλ. 7,2), δηλαδή η Αγία Τράπεζα, δηλαδή η Θεία Λειτουργία, που γίνεται επάνω στην Αγία Τράπεζα. Ώστε λοιπόν στην Θεία Λειτουργία λαμβάνουμε την ουσιαστική έννοια του τί είναι Εκκλησία. Και λέγω τώρα: Αφού με τούς Παπικούς δεν μπορούμε να τελέσουμε μαζί την Θεία Λειτουργία, δεν συνιστούν αυτοί οι Παπικοί Εκκλησία. Εκκλησία είμαστε μόνο εμείς οι Ορθόδοξοι, γι᾽ αυτό και λέμε «Εις ΜΙΑΝ, αγίαν, καθολικήν και αποστολικήν Εκκλησίαν». Ο όρος όμως και η προϋπόθεση, κατά τον άγιο Ιγνάτιο, ότι ανήκει κάποιος στην Εκκλησία, είναι η ενότητά του με τον Επίσκοπο της τοπικής Εκκλησίας, στην οποία ανήκει αυτός (Σμυρν. 8,1. 9,1. Φιλαδ. 3,2).

Έφερε μέσα στην καρδιά του το Θεό… Άγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος († 20 Δεκεμβρίου)

Όταν βασίλευε ο Τραϊανός, επίσκοπος στην Αντιόχεια ήταν ο Ιγνάτιος ο Θεοφόρος (αυτός που φέρει μέσα του τον Θεό). Αυτος ο μακάριος Iγνάτιος ήταν εκείνο το μικρό παιδί πού πήρε στα άγια χέρια του εναγκαλισάμενος ο Δεσπότης Χριστός και ευλόγησε, κατά την ώρα της διδασκαλίας του στα Ιεροσόλυμα: 
« προσκαλεσάμενος ὁ ᾿Ιησοῦς παιδίον ἔστησεν αὐτὸ ἐν μέσῳ αὐτῶν καὶ εἶπεν· ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἐὰν μὴ στραφῆτε καὶ γένησθε ὡς τὰ παιδία, οὐ μὴ εἰσέλθητε εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν. ὅστις οὖν ταπεινώσει ἑαυτὸν ὡς τὸ παιδίον τοῦτο, οὗτός ἐστιν ὁ μείζων ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν. 5 καὶ ὃς ἐὰν δέξηται παιδίον τοιοῦτον ἓν ἐπὶ τῷ ὀνόματί μου, ἐμὲ δέχεται».( Ματθαίος 18/ιη: 2-5)
Αυτά λέγοντας ο Θεός και Σωτήρας μας προέλεγε την μέλλουσα προκοπή και πρόοδο του παιδιού. Εξ αιτίας αυτού ονομάσθηκε ο Άγιος κατ’ εξαίρετον τρόπον Θεοφόρος, ως βασταχθείς υπό Xριστού του Θεού και «ως τον Θεόν ένοικον φέρων εν τη ψυχή. Kαι ως το όνομα Xριστού του Θεού εγγεγραμμένον έχων εν τη καρδία του».
Ο θείος Ιγνάτιος μαζί με τον φίλο του Πολύκαρπο επίσκοπο Σμύρνης, έγινε μαθητής του ευαγγελιστού Ιωάννη. Χειροτονήθηκε επίσκοπος Αντιοχείας από τον Απόστολο Πέτρο,δεύτερος μετά τον πατριάρχην Eύοδον.
Αλυσοδεμένος ο άγιος οδηγείται στην Ρώμη, γιά να δοθή στα θηρία να τον φάγουν. Περνώντας δε από κάθε τόπο και Eκκλησία, στήριζε τους εκεί Xριστιανούς με τις διδασκαλίες του και έγραψε επτά επιστολές. Όταν δε επήγε στην Pώμην, παρεκάλεσε τον Θεόν και τους εν τη Pώμη Xριστιανούς με φλογερή δίψα, να μην προσπαθήσουν να εμποδίσουν το πολυπόθητο μαρτύριο. Aλλά να αφήσουν να φαγωθεί από τα θηρία, και να τον αλέσουν σάν σιτάρι με τα δόντιά τους. Ίνα γένη άρτος γλυκύς και καθαρός εις τον Θεόν.
Όταν βάδιζε στην αρένα, ο θείος Iγνάτιος επαναλάμβανε αδιάκοπα το όνομα του Ιησού Χριστού . Όταν ρωτήθηκε από έναν φύλακα γιατί ελεγε τό ὄνομα αυτό ἀδιάλειπτα , απάντησε ότι αυτό το όνομα ήταν γραμμένο πάνω στην καρδιά του και ομολόγησε με τα χείλη του, τι κουβαλούσε μέσα στην καρδιά του.Δείχνοντας έτσι και το χάρισμα της αδιάλειπτης καρδιακής προσευχής που είχε.
Καταξεσχίσθηκε από τα λιοντάρια, τα οποία έφαγαν μεν, όλες του τις σάρκες άφησαν δε μόνον, τα παχύτερα κόκκαλα και την καρδιά του, τα οποία πήραν οι Χριστιανοί και τα ενταφίασαν σε επίσημο τόπο με ευλάβεια μεγάλη στις είκοσι Δεκεμβρίου. Μετά από καιρό μετάφεραν τα οστά του στην Aντιόχεια. Γράφεται ότι οι λέοντες δεν έφαγαν την καρδία του Aγίου. Bλέποντες δε αυτήν ανέγγιχτη οι στρατιώτες, την έσχισαν, και ω του θαύματος! βρήκαν γραμμένο στην καρδιά με χρυσά γράμματα το όνομα Iησούς Xριστός «ὡς τόν Χριστόν οντως ἔχων ἐν στέρνοις»
Πόσον έρωτα είχε στον Xριστόν ο μακάριος! και πόσο επεθύμει να αποθάνη γιά την αγάπην του!
Η μνήμη του γιορτάζεται από την Εκκλησία μας στις 20 Δεκεμβρίου και η ανακομιδή των λειψάνων του στις 29 Ιανουαρίου.
Το ονομά του είναι λατινογενές -από το ignis που σημαίνει πυρ– και θα μπορούσαμε να τον ονομάσουμε Πυρφόρο, που ταιριάζει απόλυτα με τον χαρακτήρα του, αφού η φωτιά που έκαιγε μέσα του για τον Κύριό μας ήταν έρωτας θεικός ,τέτοιος που ήθελε να βρίσκεται συνεχώς ενωμένος μ’ αυτόν.

Ο άγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος: το παιδί που κράτησε στην αγκαλιά του ο Χριστός

O ΑΓΙΟΣ ΙΓΝΑΤΙΟΣ Ο ΘΕΟΦΟΡΟΣ

Toυ Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου
ΣΗΜΕΡΑ ἑορτάζει ἕνας ἅγιος ἄγνωστος δυστυχῶς στοὺς πολλούς. Εἶνε ὁ ἅγιος  Ἰγνάτιος ὁ Θεοφόρος ἐπίσκοπος  Ἀντιοχείας. Γι᾿ αὐτὸν θὰ σᾶς πῶ λίγες  λέξεις.

* * *

Ἕνα ἀπὸ τὰ ὡραιότερα ἐπεισόδια τῶν  Εὐαγγελίων εἶνε τὸ ἑξῆς. Μιὰ μέρα  πλησίασαν τὸ Χριστὸ κάτι φτωχὲς μανάδες μὲ τὰ παιδιά τους στὴν ἀγκαλιά, γιὰ  νὰ τὰ εὐλογήσῃ. Οἱ μαθηταὶ τὶς διώχνανε, νὰ μὴν τὸν ἐνοχλοῦν. Ὁ Χριστὸς  ὅμως εἶπε· «Ἄφετε τὰ παιδία ἔρχεσθαι πρός με»· ἀφῆστε τὰ παιδιὰ νὰ  ᾿ρθοῦν κοντά μου (Μᾶρκ. 10,14). Καὶ τὰ πῆρε  στὴν ἀγκαλιά του τὰ φτωχὰ παιδιὰ τῶν  ψαράδων, τὰ εὐλόγησε καὶ τοὺς εἶπε  λόγια πατρικά.
Γιατί τὰ λέω αὐτά; Γιατὶ ἕνα ἀπὸ τὰ  παιδιὰ ἐκεῖνα, ποὺ πῆρε στὴν ἀγκαλιά  του ὁ Χριστός, ἦταν καὶ ὁ ἅγιος  Ἰγνάτιος. Τότε ὁ Κύριος εἶπε· «Ὅστις  ταπεινώσῃ ἑ αυτὸν ὡς τὸ παιδίον  τοῦτο, οὗτός ἐστιν ὁ μείζων ἐν τῇ  βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν. καὶ ὃς ἐὰν δέξηται παιδίον τοιοῦτον ἓν ἐπὶ τῶ  ὀνόματί μου, ἐμὲ δέχεται»· ὅποιος  ταπεινωθῇ σὰν αὐ τὸ τὸ παιδί, αὐτὸς  εἶνε ὁ ἀνώτερος στὴ βασιλεία τῶν  οὐρανῶν· κι ὅποιος δεχθῇ ἕνα τέτοιο παιδὶ στὸ ὄνομά μου, ἐμένα δέχεται (Ματθ. 18,4-5).
Πόσο μεγάλο πρᾶγμα εἶνε νὰ πηγαίνῃ ἡ  μά να τὰ παιδιά της στὸ Χριστό! Ἄλλοτε  εἶχαν χαρὰ νὰ βλέπουν τὸ παιδί τους  στὸ ἀναλόγιο νὰ λέῃ τὸ «Πάτερ ἡμῶν»  καὶ τὸ «Πιστεύω». Τώρα ἀλλάξανε τὰ  πράγματα. ^Y­πάρχουν γονεῖς ποὺ ἐμποδίζουν τὰ παιδιά τους ν᾿ ἀκοῦνε τὰ  λόγια τοῦ Χριστοῦ. Φοβοῦνται μὴ  γίνουν καλόγεροι, μὴ μείνουν «κα θυ στερημένα». Μάνα, ποὺ δὲν ἀφήνει τὸ  παιδί της νὰ πάῃ κοντὰ στὸ Χριστό,  κάνει τὸ πιὸ μεγάλο ἔγκλημα. Για τὶ  παιδί, ποὺ δὲ᾿ γνωρίζει καὶ δὲν ἀ  γαπάει τὸ Χριστό, εἶνε δυστυχισμένο,  ἔστω καὶ ἂν αὔριο γίνῃ ἐπιστήμονας  καὶ πάρῃ προῖκες καὶ μάθῃ γλῶσσες.
Ἕνα, λοιπόν, ἀπὸ τὰ παιδιὰ αὐτὰ ποὺ  εὐλόγησε ὁ Χριστὸς ἦταν ὁ Ἰγνάτιος, ποὺ  μεγάλωσε κοντὰ στοὺς ἀποστόλους. Γνώρισε τὸν Ἰωάννη τὸν Θεολόγο καὶ  ἔγινε μαθητής του. Ἀπὸ τοὺς ἀποστόλους χειροτονήθηκε διᾶκος,  ἔπειτα πα πᾶς, καὶ τέλος ἐπίσκοπος  στὴ μεγάλη πόλι τῆς Ἀντιοχείας. Εἶνε  ὁ δεύτερος ἐπίσκοπος Ἀντιοχείας  μετὰ τὸν Εὔοδο.
Εἶχε ἐπίγνωσι τῆς ἀποστολῆς του.  Ὅταν λειτουργοῦσε, λέει ὁ βίος του,  ἔβλεπε ὀπτασίες, νὰ γεμίζῃ ἀγγέλους τὸ ἅγιο βῆμα. Ὅπως ὁ ἅγιος  Σπυρίδων, ποὺ «ἀγγέλους ἔσχε συλ λειτουργοῦντας», ἔτσι καὶ αὐτός.
Ἦταν ἐπίσκοπος σ᾿ ἕνα ἀπὸ τὰ  μεγαλύτερα κέντρα τοῦ ἀρχαίου Ἑλληνισμοῦ, στὴν Ἀντιόχεια, ἀπέναντι  ἀπὸ τὴν Κύπρο. Δὲν ἦταν τό τε εὔκολο νὰ  εἶσαι Χριστιανός. Ὁ χριστιανισμὸς  στοίχιζε συλλήψεις, φυλακίσεις,  θάνατο.
Πέρασε τότε ἀπὸ τὴν Ἀντιόχεια ὁ εἰδωλολάτρης βασιλιᾶς Τραϊανός, ποὺ  πήγαινε σὲ πό λεμο ἐναντίον τῶν  Πάρθων. Σταμάτησε ἐ κεῖ κ᾿ ἔμαθε, ὅτι  ὑπάρχει στὴν πόλι ἕνας ἐπίσκοπος,  ποὺ κάνει μεγάλη θραῦσι στοὺς εἰδωλολάτρες. Τὸν κάλεσε λοιπόν. Μόλις τὸν  εἶδε τοῦ εἶπε·
―Κακοδαίμων καὶ δυστυχισμένε  ἄνθρωπε.
―Ὄχι, ἀπαντᾷ ὁ Ἰγνάτιος· εἶμαι  εὐτυχισμένος. Ὅποιος πιστεύει στὸ  Χριστό, εἶνε ὁ πιὸ εὐτυχισμένος· δυστυχισμένος εἶνε αὐτὸς ποὺ δὲν  πιστεύει στὸ Χριστό, ἔστω καὶ ἂν ἔχῃ  κορώνα ἐπάνω στὸ κεφάλι…
Ἔγινε μεγάλος διάλογος, ἀλλὰ ὁ  Ἰγνάτιος ἔμενε ἀσάλευτος στὴν  πίστι. Στὸ τέλος ὁ Τραϊανὸς δ ιατάζει, νὰ τὸν συλ λάβουν, νὰ τὸν δέ  σουν, καὶ νὰ τὸν χτυπήσουν μὲ μολύβδ ινες σφαῖ ρες. Τοῦ ἅπλωσαν τὰ χέ ρια κ᾿  ἔβαλαν ἀ πὸ κάτω φωτιά. Ἄναψαν ξύλα  βουτηγμένα στὸ λάδι καὶ τοῦ ἔκαιγαν  τὰ πλευ ρά. Τὸν ἔβαλαν ὄρθιο πάνω σὲ  ἀναμμένα κάρβουνα. Τοῦ ἔξυναν τὸ σῶμα  μὲ σιδερένια νύχια. Τίποτε δὲ᾿  στάθηκε ἱκανὸ νὰ τὸν κάνῃ νὰ ὑποχωρήσῃ.
Τέλος ὁ αὐτοκράτωρ διατάζει δέκα  στρατιῶτες, ἕνα βάρβαρο ἀπόσπασμα,  νὰ τὸν με ταφέρουν ἀπὸ τὴν Ἀντιόχεια  στὴ Ῥώμη, γιὰ νὰ τὸν ῥίξουν στὰ θηρία.  Τότε, γιὰ τὸ ταξίδι αὐτὸ χρειάζονταν  τρεῖς – τέσσερις μῆνες.

ΟΙ ΑΓΙΟΙ 38 ΑΒΒΑΔΕΣ ΕΝ ΣΙΝΑ

ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΑΒΒΑΔΕΣ, ΟΙ ΕΝ ΣΙΝΑ ΟΡΕΙ ΑΝΑΙΡΕΘΕΝΤΕΣ   Οι Άγιοι Αββάδες οι εν Σινά Όπως αναφέρει ο ιερός συναξαριστής, ήδη από την εποχή του Διοκλητιανού (τέλη του 3ου αιώνα) είχαν φονευτεί από τους Σαρακηνούς (Βλέμμυες) της περιοχής οι πρώτοι αββάδες. Στη συγκεκριμένη περίπτωση των 38 αββάδων εν Σινά, πρόκειται για οσίους πατέρες, που ζούσαν μέσα στις σπηλιές του όρους Σινά την αγία μοναχική ζωή κατά τον 5ο αιώνα μ.Χ. Αλλ' η ευσεβής ζωή τους ταράζεται ξαφνικά μια μέρα, με τρόπο άγριο και αιματηρό. Διότι στίφη βαρβάρων, που λυσσούσαν κατά της χριστιανικής πίστης, φάνηκαν στις κατοικίες των Χριστιανών αναχωρητών. Οι Άγιοι αυτοί μπροστά στη σφαγή και το θάνατο έδειξαν θαυμαστή ανδρεία και αφοβία. Κανένας δεν αρνήθηκε την πίστη του. Οι βάρβαροι τους έσφαξαν μέσα στις καλύβες τους και αυτοί πέθαναν προσευχόμενοι, ψάλλοντας ύμνους, δοξολογίες και ευχαριστίες στον Θεό. Από όλους τους μοναχούς λίγοι σώθηκαν. Τη νύκτα φάνηκε φλόγα πυρός, που κατέκαιε όλο το Όρος και η φλόγα ανερχόταν μέχρι τον ουρανό. Το είδαν αυτό οι βάρβαροι και φοβήθηκαν, ρίξανε τα όπλα τους και έφυγαν. Αυτοί που σφαγιάστηκαν πρώτα ήταν  38, έχοντας διάφορες πληγές στα σώματά τους. Από αυτούς βρέθηκαν δύο ζωντανοί, ο Σάββας και ο Ησαΐας. Αυτοί που φονεύτηκαν, άλλοι μεν είχαν τελείως κομμένα τα κεφάλια τους, ενώ από άλλους το δέρμα κρατούσε από το ένα μέρος, κι άλλοι ήταν κομμένοι στα δύο. Αυτούς οι δύο μοναχοί αφού μάζεψαν τα λείψανα των σφαγιασθέντων, τους έθαψαν με μεγάλη σεμνότητα, κι αυτοί μας διηγήθηκαν τα σχετικά με αυτούς. Η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμάει τη μνήμη των εν Σινά και Ραϊθώ  αναιρεθέντων οσίων Αββάδων (Πατέρων) στις 14 Ιανουαρίου.

ΟΙ ΑΓΙΟΙ 33 ΑΒΒΑΔΕΣ ΕΝ ΡΑΪΘΩ

ΟΙ ΑΓΙΟΙ 33 ΠΑΤΕΡΕΣ ΕΝ ΡΑΪΘΩ ΑΝΑΙΡΕΘΕΝΤΕΣ     Οι Άγιοι Αββάδες οι εν Ραϊθώ Δύο μέρες μακριά από το όρος Σινά, προς την Ερυθρά θάλασσα, ήταν ή έρημος της Ραϊθού, στο εσωτερικό της οποίας ζούσαν Χριστιανοί αναχωρητές. Ήταν συγκεντρωμένοι πάνω σ' ένα όρος. Αλλά την ίδια μάλλον ημέρα (κατ' άλλους νωρίτερα, την 22α Δεκεμβρίου), που έγινε η σφαγή των πατέρων στο όρος Σινά, ένας βάρβαρος λαός από την Αραβία, οι Βλέμμυες, αποφάσισαν να εξολοθρεύσουν και τους πατέρες που βρίσκονταν στην έρημο της Ραϊθού. Αυτοί ήταν περίπου τριακόσιοι και αφού πήραν αιχμαλώτους τις γυναίκες και τα παιδιά των Φαρανιτών, πήγαν στο Κάστρο, όπου είχαν την εκκλησία τους οι Άγιοι Πατέρες. Εκείνοι, μόλις αντιλήφθηκαν τους βαρβάρους, έκλεισαν την πόρτα του Ναού και περίμεναν. Ο ηγούμενος της Μονής Παύλος, ο οποίος θεωρείται ότι καταγόταν από την πόλη των Πατρών, συγκέντρωσε τους αδελφούς όλους μέσα στο Ναό και τους απηύθυνε λόγια γενναία και συγκινητικά. Τους θύμισε ότι σκοπός της ζωής τους είναι ο Χριστός και η βασιλεία Του. Ότι γι' αυτήν ήταν όλες οι προσευχές, οι μελέτες, οι πόθοι και τα έργα τους. Και ότι τώρα τους παρουσιάζεται λαμπρότατη ευκαιρία ν' αποκτήσουν τον στέφανο του μαρτυρίου, χύνοντας και αυτό το αίμα τους για τον μισθαποδότη Κύριό τους. Τους παρεκίνησε επίσης να ευχηθούν, ακόμα και γι’ αυτούς τους δυστυχισμένους που θα τους σκότωναν. Οι πατέρες συμφώνησαν με τα λόγια αυτά, και όλοι μαζί προσευχήθηκαν. Μόλις τελείωσαν την προσευχή τους, έσπασαν την πόρτα και μπήκαν στο μοναστήρι οι βάρβαροι Βλέμμυες, σπέρνοντας παντού το θάνατο με ιδιαίτερη αγριότητα. Τις σφαγές των πατέρων αυτών διηγήθηκαν ο μακάριος Νείλος ο Ασκητής, ο οποίος είχε διατελέσει έπαρχος Κωνσταντινουπόλεως, ο μοναχός Αμμώνιος στη Διήγησή του, καθώς και ο μοναχός Αναστάσιος  ο Σιναΐτης κατά τον 7ο μ.Χ. αιώνα. Η δε Εκκλησία κατέταξε στους Αγίους της τους μάρτυρες μοναχούς, που σφράγισαν την πίστη τους με το αίμα τους. Αρχικά η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμούσε τη μνήμη των εν Σινά και Ραϊθώ  αναιρεθέντων οσίων Αββάδων (Πατέρων) στις 28 Δεκεμβρίου, αργότερα όμως επικράτησε να εορτάζεται στις 14 Ιανουαρίου. Η ιερά Ακολουθία  όλων αυτών των Οσίων Αββάδων  ψάλλεται από την Εκκλησία  στις 13 Ιανουαρίου, επειδή κατά την σημερινή ημέρα (14 Ιανουαρίου) τελείται η απόδοση της εορτής των Θεοφανείων.

ΥΜΝΟΛΟΓΙΑ

Ἀπολυτίκιον Ήχος δ΄. Ο υψωθείς εν τω Σταυρώ. Ως αγιόλεκτος του Λόγου χορεία, εν τω Σινά και Ραϊθώ οι Αββάδες αγγελικώς ηρίστευσαν αγώσιν ιεροίς  ιδρώσι  γαρ ασκήσεως των αιμάτων τους όμβρους,  μυστικώς κεράσαντες χαρισμάτων κρατήρα, πνευματικώς προτίθενται ημίν, εξ΄ου τυρφώντες, αυτούς μακαρίσωμεν.      Κοντάκιον Ἦχος β’. Τὰ ἄνω ζητῶν.  Ἐκ τῆς κοσμικῆς, συγχύσεως ἐφύγετε, καὶ πρὸς γαληνήν, κατάστασιν μετέστητε, μαρτυρίου αἵμασι, καὶ ἀσκήσεως πόνοις στεφόμενοι· ὅθεν ἀνεδείχθητε, Μαρτύρων καὶ Ὁσίων ὁμόσκηνοι.

ΟΙ ΕΝ ΣΙΝΑ ΚΑΙ ΡΑ'Ι'ΘΩ ΑΝΑΙΡΕΘΕΝΤΕΣ ΠΑΤΕΡΕΣ( +14 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ)

Των εν Σινά και Ραϊθώ αναιρεθέντων Οσίων Αββάδων

Απολυτίκια, συναξάρια  και βιοτή  των Αγίων, των οποίων ιερά λείψανα φυλάσσονται στον Ιερό Ναό Παναγίας Φανερωμένης Χολαργού
Απολυτίκιον.

Ήχος δ΄. Ο υψωθείς εν τω Σταυρώ.
Ως αγιόλεκτος του Λόγου χορεία, εν τω Σινά και Ραϊθώ οι Αββάδες αγγελικώς ηρίστευσαν αγώσιν ιεροίς  ιδρώσι  γαρ ασκήσεως των αιμάτων τους όμβρους,  μυστικώς κεράσαντες χαρισμάτων κρατήρα, πνευματικώς προτίθενται ημίν, εξ΄ου τυρφώντες, αυτούς μακαρίσωμεν. 

Συναξάριον: Τη  14η του αυτού μηνός (Ιανουαρίου) μνήμη των εν Σινά και Ραϊθώ  αναιρεθέντων οσίων Αββάδων (Πατέρων)

Βίος και πολιτεία:
Οι Άγιοι 38 πατέρες εν Σινά αναιρεθέντες Αναφέρει ο ιερός συναξαριστής ότι ήδη από την εποχή του Διοκλητιανού (τέλη του 3ου αιώνα) είχαν φονευτεί από τους Σαρακηνούς της περιοχής οι πρώτοι αββάδες. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, πρόκειται για οσίους πατέρες, που ζούσαν μέσα στις σπηλιές του όρους Σινά την αγία μοναχική ζωή κατά τον 5ο αιώνα μ.Χ. Αλλ' η ευσεβής ζωή τους ταράζεται ξαφνικά μια μέρα, με τρόπο άγριο και αιματηρό. Στίφη βαρβάρων, που λυσσούσαν κατά της χριστιανικής πίστης, φάνηκαν στις κατοικίες των χριστιανών αναχωρητών. Στην εμφάνιση αυτή οι Άγιοι ταράζονται στην αρχή. Συνέρχονται, όμως, αμέσως και μπροστά στη σφαγή και το θάνατο δείχνουν θαυμαστή ανδρεία και αφοβία. Δεν αρνείται κανένας την πίστη του. Οι βάρβαροι τους σφάζουν μέσα στις καλύβες και τους κήπους τους και αυτοί πεθαίνουν προσευχόμενοι, ψάλλοντας ύμνους, δοξολογίες και ευχαριστίες στον Θεό. Από όλους τους μοναχούς λίγοι σώθηκαν. Αυτοί, αφού οι βάρβαροι έφυγαν, μάζεψαν τα λείψανα των σφαγιασθέντων και τα έθαψαν με μεγάλη σεμνότητα.

Οι Άγιοι 33 πατέρες εν Ραϊθώ αναιρεθέντες Δύο μέρες μακριά από το όρος Σινά, προς την Ερυθρά θάλασσα, ήταν ή έρημος της Ραϊθού, στο εσωτερικό της οποίας ζούσαν χριστιανοί αναχωρητές. Ήταν δε συγκεντρωμένοι πάνω σ' ένα όρος. Αλλά την ίδια μάλλον ημέρα (κατ' άλλους νωρίτερα, την 22α Δεκεμβρίου), που έγινε η σφαγή των πατέρων στο όρος Σινά, οι βάρβαροι αποφάσισαν να εξολοθρεύσουν και τους πατέρες που βρίσκονταν στην έρημο της Ραϊθού. Ο ηγούμενος της Μονής Παύλος, μόλις είδε τον κίνδυνο, συγκέντρωσε τους αδελφούς όλους μέσα στο Ναό και τους απηύθυνε λόγια γενναία και συγκινητικά. Τους θύμισε ότι σκοπός της ζωής τους είναι ο Χριστός και η βασιλεία Του. Ότι γι' αύτήν ήταν όλες οι προσευχές, οι μελέτες, οι πόθοι και τα έργα τους. Και ότι τώρα τους παρουσιάζεται λαμπρότατη ευκαιρία ν' αποκτήσουν τα ωραιότερα στεφάνια, χύνοντας και αυτό το αίμα τους για τον μισθαποδότη Κύριο τους. Τους παρεκίνησε επίσης να ευχηθούν, ακόμα και γι’ αυτούς τους δυστυχισμένους που θα τους σκότωναν. Οι πατέρες συμφώνησαν με τα λόγια αυτά, και όλοι μαζί προσευχήθηκαν. Μόλις τελείωσαν την προσευχή τους, μπήκαν στο μοναστήρι οι βάρβαροι και έσπειραν παντού το θάνατο. Η δε Εκκλησία κατέταξε στους Αγίους της τους μάρτυρες μοναχούς, που σφράγισαν την πίστη τους με το αίμα τους.
Πρέπει να σημειώσουμε ότι η ιερά Ακολουθία  όλων αυτών των Οσίων Αββάδων  ψάλλεται από την Εκκλησία  στις 13 Ιανουαρίου, επειδή κατά την σημερινή ημέρα (14 Ιανουαρίου) τελείται η απόδοση της εορτής των Θεοφανείων.

ΑΓΙΟΙ ΤΟΠΟΙ. ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΘΕΟΔΟΣΙΟΥ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΒΙΑΡΧΟΥ.

Συνοπτικὸν Ἱστορικὸν τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Ἀββᾶ Θεοδοσίου

Πρὸς Ἀνατολὰς τῆς ἁγίας πόλεως Βηθλεέμ, εἰς ἀπόστασιν 7 περίπου χλμ. καὶ κατὰ τὸ μέσον τῆς ὁδοῦ, ἡ ὁποία διέρχεται ἔμπροσθεν ταύτης καὶ ὁδηγεῖ πρὸς τὴν Ἱερὰν Μονὴν Λαύραν τοῦ ἁγίου Σάββα, εὑρίσκεται ἡ πάλαι ποτὲ διαλάμψασα περιώνυμος καὶ περιλάλητος Ἱερὰ Μονὴ τοῦ Ἀββᾶ Θεοδοσίου -Ντὲρ Ἲμπν Ἄμπετ- τοῦ μεγάλου Κοινοβιάρχου καὶ Ἀρχιμανδρίτου, ἥτις ὑπάγεται ὑπὸ τὴν ἁγίαν πόλιν τοῦ Θεοῦ, τὴν Ἱερουσαλήμ. Φαίνεται δὲ τόσον ἐκ Βηθλεέμ, ὅσον καὶ ἐξ Ἱεροσολύμων.
Ὁ Θεοδόσιος ἐγεννήθη ἐν ἔτει 424 μ.Χ. εἰς τὴν κώμην Μαγαρισσόν, παρὰ τὰ Κόμανα τῆς Καππαδοκίας, ὑπὸ γονέων εὐσεβῶν, Προαιρεσίου καὶ Εὐλογίας καλουμένων, ὁ μετὰ ταῦτα ἀποκληθεὶς Μέγας ἐξ αἰτίας τῆς ὡραίας ἐμφανίσεως, γλυκύτητος καὶ δράσεως αὐτοῦ, Κοινοβιάρχης δὲ ἐξ αἰτίας τοῦ ἔργου του.
Τὸ ἔτος 451, ἤτοι σὲ ἡλικία 27 ἐτῶν, ἐγκαταλείπει τὴν πατρικὴν οἰκίαν, μὲ σκοπὸ νὰ ἐπισκεφθεῖ τοὺς ἁγίους Τόπους. Διερχόμενος τὴν Ἀντιοχείαν, ἐγνώρισεν ἐκεῖ τὸν περιώνυμον τότε καὶ διαλάμποντα ἐπ᾿ ἁγιότητι βίου καὶ πλουσίαις δωρεαῖς χαρίτων Συμεῶνα τὸν Στυλίτην καὶ κατηξιώθη τῶν εὐλογιῶν του. Ὁ Θεοδόσιος ἐξεπλάγη, ἀκούων τὸν Συμεῶνα νὰ προλέγῃ εἰς αὐτὸν τὴν μέλλουσαν, εἰς τὴν Ἐκκλησίαν καὶ τοὺς πνευματικοὺς ἀγῶνας, μεγάλην σταδιοδρομίαν του.
Ἀφοῦ μετέβη καὶ προσεκύνησε τὰ Ἱερὰ Προσκυνήματα εἰς Ἱεροσόλυμα προσῆλθε καὶ παρέμενε πλησίον τοῦ ἁγίου Λογγίνου, καταγομένου καὶ ἐκείνου ἐκ Καππαδοκίας, ὁ ὁποῖος διέμενεν εἰς τὸν Πύργον τοῦ Δαβίδ, ἐνταχθεὶς συγχρόνως εἰς τὸ Τάγμα τῶν «Σπουδαίων» τοῦ ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως.
Ὁ Θεοδόσιος, ἐπειδὴ ἐπόθει μεγαλυτέραν μόνωσιν, μετέβη καὶ παρέμεινεν εἰς τὸ λεγόμενον «Παλαιὸν Κάθισμα», εὑρισκόμενον εἰς λεωφόρον, ἡ ὁποία ὁδηγεῖ ἀπὸ τὰ Ἱεροσόλυμα πρὸς Βηθλεέμ, ὅπου ὑπάρχει Ἱερὸς Ναὸς πρὸς τιμὴν τῆς Θεοτόκου, ἀνεγερθεὶς ὑπὸ τῆς εὐσεβοῦς Ἰκελίας, εἰς τὴν θέσιν ὅπου σήμερον ὑπάρχει ἡ Ἱερὰ Μονὴ τοῦ Προφήτου Ἠλιού.
Ὁ Θεοδόσιος ἀφοῦ ἔμεινε ἐκεῖ ὀλίγον χρονικὸν διάστημα, ἐπειδὴ ἐπόθει ἀκόμη μεγαλυτέραν ἀσκητικὴν πολιτείαν, ἀναχωρεῖ ἀπὸ τὸ «Παλαιὸν Κάθισμα» καὶ μεταβαίνει εἰς ἄλλον τόπον, σημαντικώτερον καὶ ἁγιώτερον, εἰς τὰ ἐνδότερα τῆς ἐρήμου. Παράδοσίς τις ἐφέρετο ἀπὸ στόματος εἰς στόμα καὶ τότε, ὅτι εἰς κάποιο σπήλαιον τοῦ τόπου ἐκείνου κατέλυσαν οἱ τρεῖς Μάγοι ὅτε «χρηματισθέντες κατ᾿ ὄναρ μὴ ἀνακάμψαι πρὸς Ἡρῴδην, δι᾿ ἄλλης ὁδοῦ ἀνεχώρησαν εἰς τὴν χώραν αὐτῶν» (Ματθ. β´ 12).
Εἰς τὴν θέσιν αὐτὴν ὁ Θεοδόσιος ἐσχημάτισε τὸ πρῶτον μίαν μικρὰν ἀδελφότητα, ἡ ὁποία ηὐξήθη ταχέως ἐκ τῆς φήμης τῆς ἁγιότητος αὐτοῦ.
Μετὰ τὴν αὔξησιν τῆς ἀδελφότητας, προέβη εἰς ἵδρυσιν τῆς Μονῆς, τῆς ὁποίας τὰ θεμέλια ἐτέθησαν κατὰ τὰ ἔτη 465-475. Μετὰ τὴν ἵδρυσιν τῆς Μονῆς, ἀρχίζει ἡ δράσις τοῦ μεγάλου Πατρός, τόσον εἰς τὸν μοναχικὸν βίον, ὅσον καὶ εἰς τοὺς ἀγῶνας δὲ αὐτοὺς συνηγωνίζετο, ἀλλὰ καὶ ἀπελάμβανε κοινῆς τιμῆς καὶ εὐγνωμοσύνης μετὰ τοῦ Σάββα τοῦ ἡγιασμένου καὶ τοῦ Μεγάλου Εὐθυμίου, ὄχι μόνο τῆς Ἐκκλησίας Ἱεροσολύμων καὶ τῶν Μονῶν τῆς Παλαιστίνης, ἀλλὰ καὶ ὁλοκλήρου τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.
Ὡς πρὸς τὴν ἐσωτερικὴν ὀργάνωσιν τοῦ Κοινοβίου, ὁ Θεοδόσιος δὲν ἔλαβεν ὡς ὑπόδειγμα τὰ προηγούμενα Κοινόβια τῆς Παλαιστίνης. Εἰς τοῦτο συντέλεσε κυρίως ἡ θέσις τοῦ Κοινοβίου, ἐπειδὴ εὑρίσκεται ἐπὶ ὀροπεδίου ὑψηλοῦ καὶ ὄχι εἰς τόπον χαμηλὸν καὶ βραχώδη. Ἀπὸ τὴν Μονὴ φαίνεται ἡ Βηθλεέμ, ἡ Ἱερουσαλὴμ μετὰ τοῦ Ὄρους τῶν Ἐλαιῶν, ὁ Ἰορδάνης, ἡ Νεκρὰ Θάλασσα καὶ τὸ Σαραντάριον Ὄρος. Εἰς τὸν εὐχάριστον ἐκεῖνον τόπον διαμονῆς τὸ Κοινόβιον εἰργάζετο, ὄχι μόνον διὰ τοὺς ἐν αὐτῷ ἀσκουμένους, ἀλλὰ καὶ τὴν χριστιανικὴν κοινωνίαν.

Ο Κοινοβιακός Βίος και ο Άγιος Θεοδόσιος ο Κοινοβιάρχης (424 - 529)

O άγιος Θεοδόσιος «ο κοινοβιάρχης» καταγόταν επίσης από την Καππαδοκία, από το χωριό Μογαρισσό, πού ήταν κοντά από τα Κόμανα, τόπος εξορίας του Ιωάννου Χρυσοστόμου. Μικρός μελέτησε πολύ την Αγία Γραφή και νεαρός ήρθε να προσκυνήσει τους Αγίους Τόπους και έπειτα να μονάσει (451). Αρχικά στο κοινόβιο των Σπουδαίων, στην περιοχή του πύργου του Δαυίδ, για περισσότερη όμως ησυχία αναχώρησε κι’ εκείνος, όπως και ο άγιος Σάββας, προς το νότο, κι’ έφθασε σε κάποιο σπήλαιο μεταξύ βηθλεέμ και της μονή αγίου Σάββα, στο οποίο σύμφωνα με την παράδοση διανυκτέρευσαν οι μάγοι, όταν επέστρεψαν από την προσκύνηση του Κυρίου. Εκεί έμεινε για ένα μεγάλο διάστημα ασκούμενος κι’ έπειτα αποφάσισε να ιδρύσει κοινόβιο του τύπου του αγίου Θεοκτίστου και αγίου Γερασίμου.
    Η σχέση του κοινοβίου αυτού με την Λαύρα του Αγίου Σάββα ήταν η ίδια με τη σχέση των δύο προαναφερθέντων κοινοβίων και της Λαύρας του Αγίου Ευθυμίου. Τους αρχαρίους μοναχούς παρέπεμπε ο Άγιος Σάββας στο Θεοδόσιο, τον οποίο ονόμαζε «Ηγούμενο παίδων», ενώ τον εαυτό του θεωρούσε «Ηγούμενο ηγουμένων». Εξακολουθούσε δηλαδή να είναι και αυτό το κοινόβιο ένα προκαταρκτικό στάδιο προετοιμασίας, για όσους ήθελαν να γίνουν αναχωρητές. Οι «εσωτερική» του όμως διοργάνωση ήταν διαφορετική απ’ αυτή του κοινοβίου του Αγίου Θεοκτίστου και Αγίου Γερασίμου, και αυτό οφειλόταν κυρίως στην τοποθεσία του. Βρισκόταν σε σχετικά εύφορο τόπο, κοντά κάπως προς τον κόσμο με θέα προς τη Βηθλεέμ, Ιερουσαλήμ, Όρος Ελαιών, Σαραντάριο Όρος, και κατ’ ανάγκη η ζωή των μοναχών έπρεπε να συνδεθεί περισσότερο με το λαό.
    Παράλληλα με την άσκηση για την προσωπική τους τελοιποίηση, επιδίδονταν οι μοναχοί και σε εργασία προς όφελος του πλησίον. Η εργασία ήταν απαραίτητος όρος της εδώ μοναχικής ζωής. Στην είσοδο του κοινοβίου υπήρχε η επιγραφή: «μηδείς ράθυμος εισίτω» (δηλαδή, κανείς οκνηρός να μην εισέρχεται). Υπήρχαν εργαστήρια για ποικίλα εργόχειρα, από την πώληση των Οποίων συντηρούνταν η μονή, αλλά και οι ξενώνες, τα πτωχοκομεία, γηροκομία και νοσοκομεία. Η Μονή έτσι είχε το χαρακτήρα ιερής εργαζόμενης πόλης. Υπήρχε και «φροντιστήριο» (Σχολή), στην ποία εκπαιδεύονταν μοναχοί. Απ’ εδώ έπαιρναν ηγουμένους για άλλες μονές και από εδώ εξήλθαν πολλοί επίσκοποι και πατριάρχες της Εκκλησίας (Μόδεστος, Σωφρόνιος).
    Οι μοναχοί του κοινοβίου ήταν 700 περίπου, όχι μόνο έλληνες, αλλά των άλλων εθνοτήτων. Γι’ αυτό οι ναοί της μονής ήταν τέσσερις. Σ’ αυτούς ψαλλόταν η ακολουθία του όρθρου ξεχωριστά ανάλογα με τη διάλεκτο των μοναχών και έπειτα γινόταν στο «καθολικό» η λειτουργία με όλους μαζί τους μοναχούς στην ελληνική γλώσσα. Αυτός ήταν σε γενικές γραμμές ο τρόπος ζωής των μοναχών του κοινοβίου του Αγίου Θεοδοσίου.
    Σχετικά με τη διοργάνωση του μοναχισμού στην Παλαιστίνη στα τέλη του Ε΄ αιώνα, θα πρέπει να αναφέρουμε ότι υπήρχε το αξίωμα του «επόπτου» όλων των μονών, ο οποίος εκλεγόταν από όλους τους μοναχούς και διοριζόταν από τον Πατριάρχη. Είχε τον τίτλο του Αρχιμανδρίτη ή Εξάρχου ή Επιτρόπου του Πατριάρχη. Βοηθούσε τον Πατριάρχη στην διεύθυνση όλων των μοναχών, επιτηρούσε στην εκλογή των ηγουμένων, διεβίβαζε τις ανάγκες των μοναχών στον Πατριάρχη ή και στον αυτοκράτορα.
    Όσον αφορά το θεσμό του ηγουμένου, αυτό εκλεγόταν από την αδελφότητά του και ήταν υπεύθυνος για την εσωτερική διοίκηση της Μονής. Καθήκοντά του ήταν η κάλυψη των πνευματικών και των υλικών αναγκών των μοναχών του, δηλαδή η συντήρησή τους, αλλά και η διδασκαλία τους. Η κτιριακή συντήρηση της μονής ανήκε επίσης στον ηγούμενο. Βοηθός του ηγουμένου στον πνευματικό τομέα ήταν ο οικονόμος. Συνήθως σ’ αυτόν παραδιδόταν ο μοναχός, όταν στο κοινόβιο, άλλοτε όμως και σε κάποιον πεπειραμένο γέροντα.
    Η μοναχική κίνηση στην Παλαιστίνη βοήθησε στη διάδοση του Χριστιανισμού και στην ανάπτυξη των θεολογικών γραμμάτων. Τα μοναστήρια ήταν κέντρα προσευχής και μελέτης, κι εστίες αντιγραφής πολλών χειρογράφων. Σ’ αυτά συντέθηκαν οι ύμνοι, πού μέχρι σήμερα ψάλλουμε στην εκκλησία, και διαμορφώθηκαν σταδιακά το τυπικό των ακολουθιών, οι νηστείες κι οι γιορτές. Στον τρόπο ζωής του μοναχισμού της Παλαιστίνης είχαν οπωσδήποτε επίδραση οι διατάξεις του μοναχισμού της Αιγύπτου και της Καππαδοκίας, κυρίως όμως οι διατάξεις του Μεγάλου Βασιλείου.
    Στο τέλος του Ε΄ αιώνα, μετά το θάνατο του Πατριάρχου Σαλλουστίου, εκλέχτηκε πατριάρχης ο Ηλίας Α΄ (494-516), πού προερχόταν από τη Λαύρα του Αγίου Ευθυμίου. Αυτός είναι ο ιδρυτής του μοναστηρίου της Θεοτόκου κοντά στο Ναό της Αναστάσεως. Σ’ αυτό συγκεντρώθηκαν οι μοναχοί του τάγματος των «Σπουδαίων», πού κατοικούσαν μέχρι τώρα στο μετόχι της περιοχής του πύργου του Δαυίδ, κι αυτό απετέλεσε στο εξής το κέντρο της «Αγιοταφιτικής Αδελφότητος». Στη θέση του βρίσκεται σήμερα η Μεγάλη Παναγία και το μοναστήρι των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης. Επικοινωνούσε εσωτερικά με το Ναό της Αναστάσεως.
ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΣΑΒΒΑ ΚΑΙ ΘΕΟΔΟΣΙΟΥ 
    Στις 11 Ιανουαρίου 529 πέθανε ο άγιος Θεοδόσιος. Την ημέρα του θανάτου του τελείται και η μνήμη του. Διάδοχός του υπήρξε ο ηγούμενος Σωφρόνιος, με ενέργειες του οποίου διευρύνθηκε το Κοινόβιο και χτίστηκε νέα εκκλησία της Παναγίας.
    Μετά από τέσσερα έτη, ήτοι στις 5 Δεκεμβρίου του 532, πέθανε και ο άγιος Σάββας σε ηλικία 94 ετών, αφού προηγουμένως προαισθάνθηκε το θάνατό του, περιόδευσε σε όλα τα άγια προσκυνήματα και κοινώνησε των αχράντων μυστηρίων. Ο πατριάρχης Ιεροσολύμων τοποθέτησε το λείψανό του στη θέση πού είναι σήμερα ο τάφος του. Οι Σταυροφόροι το μετέφεραν στην Βενετία απ’ όπου επεστράφη στην εκκλησία των Ιεροσολύμων το 1965. Η μνήμη του αγίου τελείται την ημέρα του θανάτου του (5 Δεκεμβρίου).