Η Ι. Μ. ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΘΕΟΛΟΓΟΥ

Η Μονή θεμελιώθηκε το 1088 και αφιερώνεται στον Απόστολο και Ευαγγελιστή Ιωάννη στη θέση που υπήρχε η παλαιό βασιλική και όπου είχε κτισθεί μετά την καταστροφή της ένας μικρός ναός, επίσης στον Ιωάννη αφιερωμένος. Όταν ο Όσιος Χριστόδουλος έφτασε στην Πάτμο υπήρχε ακόμη και το άγαλμα της θεάς από λίθου λευκού τεχνηέντως εξειργασμένου, το οποίο και κατέστρεψε. Χωρίς πολύ κατανόηση και με βαριές εκφράσεις ο Κ. Σάθας κατηγορεί στη Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη του [τ. Ζ, σελ. ιθ] τον Όσιο για την καταστροφή αυτή: έτερος δε στρατοκαλόγηρος διαδραματίσας απαίσιον πρόσωπον εν τω ελληνικώ δράματι είναι ο ιδρυτής της εν Πάτμω μονής του Θεολόγου Αγιος Χριστόδουλος, όστις μετά του υπ’ αυτόν μέλανος στρατού διέτρεχε τας νήσους του Αιγαίου μέχρις Εύβοιας, καταστρέφων ελληνικά μνημεία, εν οις ρητώς μνημονεύει η βιογραφία του το εν Πάτμω άγαλμα της Αφροδίτης καμωμένον με πολλήν τέχνην. Όμως οι καιροί ήταν δύσκολοι πολύ όταν ο Όσιος έφθασε στο νησί. Στην αρχή, όπως μας πληροφορεί ο βιογράφος του Ιωάννης, μητροπολίτης Ρόδου, αρχίζει να μεγαλώνει το μικρό ευκτήριο οίκο του Θεολόγου. Σύντομα όμως συναντά την αντίδραση των συντρόφων του, που δεν δείχνουν ενθουσιασμό για την ίδρυση μονής στο ερημονήσι της Πάτμου. Με ζέση ο Όσιος τους μεταπείθει, προλέγοντας ακμή του νησιού.

ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΥΛΗ ΤΗΣ I. ΜΟΝΗΣ

Ο ίδιος δεν προφθάνει να το ολοκληρώσει. Γίνεται σαφέστερη η σημασία του κατορθώματος των μοναχών - παρατηρεί ο Μ. Χατζηδάκης - που δεν δείλιασαν να γυρίσουν παρόλα ταύτα σ’ αυτό το αφιλόξενο και επικίνδυνο νησί, την Πάτμο, και να τελειώσουν το μοναστήρι, γιατί ούτε το καστέλλιν είχε προφθάσει ο Χριστόδουλος να υψώσει ολόκληρο, ούτε να συμπληρώσει το μοναστήρι. Αυτοί και οι διάδοχοί τους θα κατορθώσουν να ολοκληρώσουν ένα από τα πιο σημαντικά προσκυνήματα της Χριστιανοσύνης, που δεν άργησε να γίνει, με τα ωραία κτίρια, τις τοιχογραφίες και τις εικόνες καθώς και με την πλούσια βιβλιοθήκη χειρογράφων κωδίκων, ένα ζωντανό πνευματικό κέντρο αλλά και πολύτιμο απόθεμα βυζαντινού πολιτισμού, τέχνης και παιδείας. Τα τείχη της Μονής, αυτά που δίνουν τη μεγαλειώδη, απρόσιτη, την ερυμνή, όπως ο ίδιος ο Άγιος Χριστόδουλος χαρακτήριζε, εντύπωση, όπως σώζονται σήμερα δεν είναι όλα του 11 ου αι. Εξαιτίας των καιρικών μεταβολών, των επιδρομών και των σεισμών υπέστησαν κατά καιρούς επισκευές. Στη διάρκεια του 17ου αι. κατασκευάστηκαν πολύ γερές αντηρίδες, σκάρπες όπως λέγονται στην Πάτμο, για να στηρίξουν τις πλευρές που παρουσίαζαν ανάγκη. Ο φρουριακός περίβολος, τα τείχη της Μονής, έχει σχήμα ακανόνιστου ορθογώνιου, ο μεγάλος άξονας του οποίου έχει μήκος 70 μ. [Α - Δ] και ο μικρός 53 μ. [Β - Ν]. Κατά διαστήματα ενισχύεται από πύργους διαφόρων σχημάτων. Η είσοδος βρίσκεται στη Β. πλευρά και προστατεύεται από δύο πύργους. Πριν την περάσεις αφήνεις πίσω σου το μικρό ναό των Αγίων Αποστόλων, που οικοδομήθηκε το 1603 από τον κρητικής καταγωγής ηγούμενο Νικηφόρο. Πλατιά σκαλοπάτια από το διαβατικό σε οδηγούν στην κεντρική αυλή. Ανάταση και περισυλλογή. Γύρω ορθώνονται τοίχοι και μεγαλόπρεπα γεφυρώματα, ανάμεσά τους τα τόξα. Ο ουρανός της αυλής φυλακισμένος με πανύψηλα τόξα, οι άνθρωποι μικραίνουνε δίπλα τους, τόξα σε έξαρση, οι πέτρες πετάνε καβαλικεύοντας τόξα, θα πει ο ταξιδευτής με ποιητική διάθεση.

ΕΙΣΟΔΟΣ ΤΟΥ I. ΣΠΗΛΑΙΟΥ ΤΗΣ ΑΠΟΚΑΛΥΨΕΩΣ

Η διώροφη στοά, η λεγάμενη τζαφάρα στη νότια πλευρά της κεντρικής αυλής σε υποδέχεται χαρούμενα με την κομψή της διάθεση [1698]. Ο ναός στ’ αριστερά προσελκύει αμέσως την προσοχή. Τετρακιόνιος σταυροειδής εγγεγραμμένος με τρούλλο, κατάγραφος με καπνισμένες τοιχογραφίες. Αιώνες ατελείωτους τα κεριά φωτίζουν τις ακολουθίες από τους ασημένιους πολυελαίους και τα βαρύτιμα καντήλια καίνε μπροστά στις εικόνες του ξυλόγλυπτου τέμπλου, που δώρισε το 1820 ο μητροπολίτης Σάρδεων Νεκτάριος.

ΤΜΗΜΑ ΑΠΟ ΤΕΜΠΛΟ ΤΟΥ ΚΑΘΟΛΙΚΟΥ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΤΗΣ ΠΑΤΜΟΥ, ΟΠΩΣ ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ, ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΣΦΑΤΟ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟ ΤΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΣΥΝΤΗΡΗΣΕΩΣ ΕΙΚΟΝΩΝ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ. ΠΡΩΤΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ, ΕΥΓΕΝΗΣ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗ ΤΗΣ I. Μ. ΘΕΟΛΟΓΟΥ ΠΑΤΜΟΥ.

Το δάπεδο είναι στρωμένο με μαρμαροθετήματα [opus sectile]. Κάτω από το ναό υπάρχει κιστέρνα για τη συγκέντρωση νερού και στη δυτική πλευρά νάρθηκας και εξωνάρθηκας. Στο νότιο τοίχο του ναού του Θεολόγου εφάπτονται δύο παρεκκλήσια: της Παναγίας προς τ’ ανατολικά και του Οσίου Χριστοδούλου στα δυτικά του. Ο ναός της Παναγίας, με αξιόλογες τοιχογραφίες του 12ου αι. κάτω από άλλες του 18ου, είναι μονόκλιτος καμαροστεγής και έχει πρόσβαση από τον κυρίως ναό και από μια μικρότερη αυλή στα νότιό του.

ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΤΕΜΠΛΟ ΤΟΥ ΚΑΘΟΛΙΚΟΥ ΤΗΣ I. Μ. ΘΕΟΛΟΓΟΥ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΠΡΟΣΦΑΤΟ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟ ΤΟΥ.

Σ’ αυτόν μένουν στις ακολουθίες οι μοναχοί τώρα που το εκκλησίασμα είναι μεγαλύτεροη φήμη και η παράδοση του μοναστηριού και των ακολουθιών του καθώς και η κατάργηση του άβατου για τις γυναίκες συγκεντρώνουν καθημερινά αρκετούς πιστούς, εκτός από εκείνες τις ατέλειωτες παρδαλές ορδές που ανεβαίνουν καθημερινά, ιδίως κατά την τουριστική περίοδο στο μοναστήρι, καταστρέφοντας την ηρεμία, την κατάνυξη, την περισυλλογή.

ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΤΗΣ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗΣ. ΑΠΟΨΗ ΤΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΤΟΥ ΣΠΗΛΑΙΟΥ, ΟΠΩΣ ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΜΟΡΦΩΜΕΝΟ ΣΗΜΕΡΑ. ΕΔΩ, ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ Ο ΗΓΑΠΗΜΕΝΟΣ ΜΑΘΗΤΗΣ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ΟΡΑΜΑΤΙΣΤΗΚΕ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ. ΣΤΟ ΣΗΜΕΙΟ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΤΟΠΟΘΕΤΗΜΕΝΟ ΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ ΟΤΙ ΑΚΟΥΜΠΟΥΣΕ ΚΑΙ ΕΓΡΑΦΕ Ο ΠΡΟΧΟΡΟΣ ΟΣΑ ΤΟΥ ΥΠΑΓΟΡΕΥΕ Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ [ΔΕΞΙΑ]. ΣΤΟ ΣΗΜΕΙΟ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΤΟΠΟΘΕΤΗΘΕΙ ΤΟ ΚΙΓΚΛΙΔΩΜΑ ΑΚΟΥΜΠΟΥΣΕ ΤΟ ΚΕΦΑΛΙ ΤΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΒΑΘΟΥΛΩΜΑ [ΛΙΓΟ ΔΕΞΙΟΤΕΡΑ] ΧΡΗΣΙΜΕΥΕ ΓΙΑ ΝΑ ΣΤΕΡΕΩΝΕΤΑΙ ΚΑΙ ΝΑ ΣΗΚΩΝΕΤΑΙ. ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΣΤΗΝ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΟΥ ΑΓ. ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΘΕΟΛΟΓΟΥ. ΑΡΙΣΤΕΡΟΤΕΡΑ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΑΝΝΑΣ, ΠΟΥ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΕΠΙΓΡΑΦΗ ΑΝΟΙΚΟΔΟΜΗΘΗΚΕ ΣΤΑ ΤΕΛΗ ΤΟΥ 16ΟΥ ΑΙ. ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΑΡΘΕΝΙΟ ΠΑΓΚΩΣΤΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟ ΓΕΡΜΑΝΟ. ΠΙΣΤΕΥΕΤΑΙ ΠΩΣ Η ΑΡΧΙΚΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΕΓΙΝΕ ΑΠΟ ΤΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, ΟΤΑΝ ΕΠΕΣΤΡΕΨΑΝ ΣΤΗΝ ΠΑΤΜΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΥΒΟΙΑ. ΟΙ ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΟΥ ΤΕΜΠΛΟΥ ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΩΝ ΚΑΙ ΕΠΟΧΩΝ ΚΑΙ ΤΟ ΤΕΜΠΛΟ ΠΙΣΤΕΥΕΤΑΙ ΟΤΙ ΦΙΛΟΤΕΧΝΗΘΗΚΕ ΣΤΑ ΤΕΛΗ ΤΟΥ 16ΟΥ ΑΙ. ΤΟ ΤΕΜΠΛΟ ΤΟΥ ΝΑΟΥ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΑΝΝΑΣ ΕΙΝΑΙ ΙΣΩΣ ΣΥΓΧΡΟΝΟ Η ΚΑΠΩΣ ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΟ.

 Ο μικρός ναός του Οσίου Χριστοδούλου στη νοτιοδυτική γωνία του καθολικού φυλάει το σκήνωμα του θεμελιωτή της Μονής. Οι τοιχογραφίες του ανάγονται γύρω στα 1600. Ο ναός του Θεολόγου και του Οσίου Χριστοδούλου έχουν κοινά στη δυτική πλευρά τους εξωνάρθηκα και στοά. Στον ανατολικό τοίχο του εξωνάρθηκα τοιχογραφίες περιγράφουν τη ζωή του Αποστόλου στο νησί. Εκτός από αυτούς τους τρεις ναούς άλλοι πέντε έχουν ιδρυθεί μέσα στο τείχος του μοναστηριού αφιερωμένοι στον Σταυρό, τον Πρόδρομο, τους Αγίους Πάντες, τον Άγιο Βασίλειο και τον Αγιο Νικόλαο.

ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΤΕΜΠΛΟ ΤΟΥ ΚΑΘΟΛΙΚΟΥ ΤΗΣ I. Μ. ΘΕΟΛΟΓΟΥ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΠΡΟΣΦΑΤΟ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟ ΤΟΥ.

Τρία ακόμη παρεκκλήσια, του Αγ. Γεωργίου, του Αγ. Φανουρίου και αυτό των Αγ. Αποστόλων, που προαναφέρθηκε, βρίσκονται έξω από τον περίβολο της Μονής, έξω από τα τείχη, ενώ εσωτερικές αυλές θα συναντήσεις και σε άλλα σημεία του χώρου. Προς τη ΝΑ γωνία του καθολικού της μονής του Θεολόγου εφάπτεται η επιβλητική Τράπεζα. Το μνημείο, από τα παλαιότερα που διατηρούνται στην Πάτμο, είναι επίμηκες ορθογώνιο κτίριο διαστάσεων 16,60X6,45. Στο μέσο της μιας μακράς πλευράς του έχει προσαρτηθεί ένα περίπου ημικυκλικό διαμέρισμα, διαμέτρου 4 μ. που ανήκει σ’ ένα από τους πύργους της οχύρωσης της μονής και βρίσκεται σε επίπεδο ψηλότερο της κυρίως Τράπεζας. Στη νότια στενή πλευρά του μικρή θύρα οδηγεί στο μαγειρείο. Χαρακτηριστική είναι η ύπαρξη του τρούλλου στη στέγη της Τράπεζας, κατασκευή που συναντάται πρώτη φορά εδώ. Αξιόλογες τοιχογραφίες του 12ου ή 13ου αιώνα διακοσμούν το εσωτερικό της. Αν κάνεις λάθος, και αντί να στραφείς προς το Σκευοφυλάκιο κινηθείς προς τ’ αριστερά, θα βρεθείς στο μαγκιπείο, στον φούρνο της μονής με την τεράστια σκάφη που ζυμωνόταν το ψωμί.

ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΤΕΜΠΛΟ ΤΟΥ ΚΑΘΟΛΙΚΟΥ ΤΗΣ I. Μ. ΘΕΟΛΟΓΟΥ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΠΡΟΣΦΑΤΟ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟ ΤΟΥ.

Τα κελλιά των μοναχών είναι διευθετημένα σε δύο ορόφους και ορισμένα έχουν κυλινδρική στέγη. Όπως σημείωνε ο Α. Ορλάνδος, στις μονές της Πάτμου μπροστά από κάθε θολωτό κελλί σχηματιζόταν ιδιαίτερος θολωτός προθάλαμος, γεγονός που συνεπαγόταν την κατάργηση της συνεχούς στοάς στο ισόγειο. Ο καθ. Χαρ. Μπούρας με λίγα ζουμερά λόγια δίνει μια συνοπτική εικόνα όλου αυτού του χώρου που περικλείουν τα τείχη της Μονής του Θεολόγου [οι θησαυροί της Μονής της Πάτμου, Εκδοτική Αθηνών 1985, σελ. 25]: Αυτό που σήμερα μας εντυπωσιά ζει στην αρχιτεκτονική της Μονής τοι Θεολόγου, εκτός από την αρμονικι της σχέση με το περιβάλλον, φυσικό r κτισμένο, είναι η συνέχειά της και ι σύνδεσή της με την ιστορία. Στο πέ ρασμα του χρόνου, οι ανεγέρσεις κτι ρίων, οι τροποποιήσεις, οι επισκευές ή οι αλλαγές χρήσεων που πραγματοποιήθηκαν με την πρωτοβουλία των ανθρώπων και με την εναλλαγή έργων, άλλοτε απλών για την κάλυψη αναγκών κι άλλοτε με καλλιτεχνικές προθέσεις, η Μονή πήρε στα 900 χρόνια του βίου της έναν δικό της μοναδικό αρχιτεκτονικό χαρακτήρα. Η δυναμική αυτή του κτισίματος, για την οποία εν μέρει μας πληροφορούν επιγραφικές και άλλες μαρτυρίες, σε συνδυασμό με τη μοναδική επίσης πολιτιστική παρουσία του μοναστηριού επί εννέα αιώνες στο νησιωτικό ελληνικό χώρο, δίνουν στη μελέτη της αρχιτεκτονικής του εξαιρετικό ένδιαφέρον. [...] Ο λαβύρινθος από διαδρόμους και χώρους και μάλιστα σε διάφορες στάθμες μας δίνει την εντύπωση ενός εξαιρετικά λειτουργικού πλέγματος χρήσεων που δεν διαφέρει από εκείνο των οχυρωμένων παραδοσιακών οικισμών του Αιγαίου. Αφήσαμε τελευταία τη βιβλιοθήκη της Μονής, ένα από τα πιο αξιόλογα και σημαντικά πνευματικά κέντρα της Ανατολής, όπως έχει χαρακτηρισθεί. Τον πρώτο πυρήνα της αποτέλεσαν τα βιβλία του ιδρυτή της, Οσίου Χριστοδούλου. Με την πάροδο των αιώνων δωρεές αυτοκρατορικές, πατριαρχικές, ιδιωτικές καθώς και ενσωματώσεις βιβλιοθηκών μοναχών του μοναστηριού αύξησαν το περιεχόμενό της. Οπως επισημαίνει ο καθηγητής Α.Δ. Κομίνης, έχει ορισμένες ιδιαιτερότητες η βιβλιοθήκη της Μονής του Θεολόγου, που συνίστανται α] στο γεγονός ότι είναι από τις λίγες βυζαντινές βιβλιοθήκες που μέσω μιας σειράς ιστορικών περιπετειών έφτασε ώς σήμερα χωρίς ο βίος της να διακοπεί, β] στο γεγονός ότι συγκροτήθηκε μετά το Σχίσμα και είναι επομένως μια ορθόδοξη βιβλιοθήκη, χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν έχει έργα παλαιότερα ή νεότερα και γ] στο γεγονός πως έχει σχεδόν μόνον ελληνικά βιβλίαΑνάμεσα στο πολύτιμο υλικό της βιβλιοθήκης αυτής περιλαμβάνονται παλαιά χειρόγραφα με κείμενα της Αγ. Γραφής, πατερικά κείμενα, νεότεροι και παλαιότεροι συγγραφείς της υστεροβυζαντινής και μεταβυζαντινής περιόδου, υμνογράφοι και μελωδοί, ανάμεσα στους οποίους τα αρχαιότερα και καλύτερα κοντακάρια με ύμνους του Ρωμανού του Μελωδού, κώδικες με ρητορική αλλά και μαθηματικά, αστρονομία, ιατρική, βυζαντινά έγγραφα, μερικά από τα οποία είναι παλαιότατα και σπανιότατα, ιδιωτικά, δημόσια, πατριαρχικά, μοναστηριακά [Α.Δ. Κομίνη, Οι θησαυροί της Μονής της Πάτμου, Εκδοτική Αθηνών, 1988, σελ. 327 κ.ε.].

ΑΠΟΨΗ ΤΟΥ ΠΑΡΕΚΚΛΗΣΙΟΥ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΣΤΑ ΝΟΤΙΑ ΤΟΥ ΕΣΩΝΑΡΘΗΚΑ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΕΙ ΜΕ ΘΥΡΑ ΠΡΟΣ ΑΥΤΟΝ. ΣΤΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ Η ΜΑΡΜΑΡΙΝΗ ΚΑΙ Η ΑΣΗΜΕΝΙΑ [1796] ΣΑΡΚΟΦΑΓΟΣ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ. ΤΟ ΞΥΛΙΝΟ ΚΙΒΩΤΙΟ ΕΙΝΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΟ, Η ΔΕΗΣΗ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΤΗ ΣΑΡΚΟΦΑΓΟ ΕΙΝΑΙ ΤΜΗΜΑ ΤΗΣ ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΑΣ ΤΟΥ ΠΑΡΕΚΚΛΗΣΙΟΥ, ΠΟΥ ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΙΣ ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΟΥ ΚΑΘΟΛΙΚΟΥ ΧΡΟΝΟΛΟΓΟΥΝΤΑΙ ΓΥΡΩ ΩΣ ΤΩΡΑ ΣΤΑ 1600.

Δεν πρέπει να παραλειφθεί πως από τα 1000 περίπου χειρόγραφα που κατέχει η Βιβλιοθήκη της Μονής της Πάτμου τα ιστορημένα είναι λιγότερα από 50. Φαίνεται επίσης πως κατά καιρούς λειτουργούσαν καλλιγραφικά εργαστήρια και βιβλιοδετεία και εργάζονταν εκεί αντιγράφεις κωδίκων. Σήμερα η βιβλιοθήκη είναι ανακαινισμένη εκ βάθρων και διαθέτει τελειότατα μηχανήματα μικροφωτογραφήσεως ενώ παράλληλα η Μονή έχει εφοδιασθεί με σύγχρονα μηχανήματα συντηρήσεως και καθαρισμού εικόνων, τοιχογραφιών και χειρογράφων. Στις μέρες μας οι μοναχοί συνεχίζουν με τον ίδιο ρυθμό τη ζωή στο μοναστήρι. Οι πειρατές ξαναφθάνουν ειρηνικά με πολυτελή κρουαζιερόπλοια. Τι κι αν κουρσεύουν μόνο την ηρεμία του. Ίσως χαλούν ό,τι πιο πολύτιμο. Αγιογράφοι, βιβλιοδέτες, μικρογράφοι, βιβλιοθηκάριοι εργάζονται καθημερινά κι ασκούνται. Δεν μπορώ να ξέρω την ατμόσφαιρα στα μοναστήρια του Αθω. Την φαντάζομαι ή προσπαθώ.

ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΑ ΑΠΟ ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΚΑΘΟΛΙΚΟΥ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΤΗΣ ΠΑΤΜΟΥ, ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΙΡΑ ΤΩΝ ΟΣΙΩΝ, ΠΟΥ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΙ ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΗ ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΑ, Η ΟΠΟΙΑ ΜΕ ΤΙΣ ΠΡΩΤΕΣ ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΙΔΙΚΩΝ ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΕΙΟ ΕΠΟΧΗ, ΚΑΙ ΠΑΡΑΧΩΡΗΘΗΚΕ ΕΥΓΕΝΙΚΑ ΣΕ ΠΡΩΤΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΑΥΤΗ, ΑΠΟ ΤΗΝ Ι.Μ. ΘΕΟΛΟΓΟΥ ΠΑΤΜΟΥ.

Ομως πώς να νοιώσει κανείς Ανάσταση και Πάσχα χωρίς το κερί στον πολυέλαιο, χωρίς βυζαντινές εικόνες και τοιχογραφίες, χωρίς άμφια πολύτιμα, χωρίς τάλαντα, χωρίς κωδίκιο, χωρίς τις μνήμες που συσσωρεύονται στις αψίδες και τους τρούλλους, τις γωνιές και τα στασίδια, χωρίς τις μορφές που τις αισθάνεσαι δίπλα σου και παντού να παρακολουθούν τη μυσταγωγία. Στη Μονή Θεολόγου στην Πάτμο όλα αυτά είναι ζωντανά. Το τώρα, το σήμερα είναι πανάρχαια - το συνειδητοποιείς καθώς ακούς τον ηγούμενο να μνημονεύει των αειμνήστων βασιλέων ημών Αλεξίου και Αννης των Κομνηνών κι ανατριχιάζεις...

ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΜΟΝΗΣ ΠΑΤΜΟΥ | ΚΕΙΜΕΝΑ ΛΙΤΣΑ Ι. ΧΑΤΖΗΦΩΤΗ | ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΟΥΜΟΥΝΔΟΥΡΕΑΣ | ΑΘΗΝΑ | 1995

Δημοσιεύτηκε 6th December 2017 από τον χρήστη Γεώργιος Αργυρίου