ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΝΥΣΣΗΣ

«Θεῖον γρήγορσιν, ἐνδεδειγμένος, στόμα σύντονον, τῆς εὐσέβειας, ἀνεδείχθης Ἱεράρχα Γρηγόριε τὴ γὰρ σοφία τῶν θείων δογμάτων σου, τῆς Ἐκκλησίας εὐφραίνεις τὸ πλήρωμα».

Κορυφαίος Εκκλησιαστικός Πατέρας και αδελφός του Μεγάλου Βασιλείου, ο Γρηγόριος γεννήθηκε στη Νεοκαισάρεια του Πόντου το 335 μ.Χ. και διακρίθηκε για τη μεγάλη του μόρφωση και τη φιλοσοφική του κλίση.
Ήταν πολύ καλός γνώστης της Αγίας Γραφής αλλά και της ελληνικής φιλοσοφίας. Διάβαζε τον Αριστοτέλη, αλλά περισσότερο τον Πλάτωνα.
Δάσκαλός του, εκτός από τον αδελφό του, υπήρξε και ο διάσημος ρήτορας Λιβάνιος. Αρχικά ακολούθησε το επάγγελμα του ρήτορα, όπως και ο πατέρας του.
Νυμφεύθηκε τη Θεοσέβεια (με την οποία συνεορτάζει στις 10 Ιανουαρίου), η οποία ωστόσο πέθανε μετά από λίγο καιρό.
Ύστερα από προτροπές οικείων προσώπων, ο Γρηγόριος αφιερώθηκε ολοκληρωτικά στον Θεό μπαίνοντας στις τάξεις του ιερού κλήρου σε ηλικία 40 ετών. Το 371 μ.Χ. χειροτονήθηκε επίσκοπος Νύσσης (σήμερα Νεμσεχίρ), μιας κωμόπολης της Καππαδοκίας.

Το φθινόπωρο του 379 μ.Χ. έλαβε μέρος στη Σύνοδο της Αντιόχειας, η οποία συνήλθε ιδίως για την αίρεση του Απολλιναρίου, και κατάφερε να ανασκευάσει τις κακόδοξες θεωρίες του. Επίσης η Σύνοδος του ανέθεσε αποστολή για την Εκκλησία της Βαβυλωνίας και με την ευκαιρία αυτή επισκέφθηκε και τους Αγίους Τόπους.

Όταν το 381 μ.Χ. συνήλθε στην Κωνσταντινούπολη η Β’ Οικουμενική Σύνοδος για να καταδικάσει την αίρεση των Πνευματομάχων, ο Γρηγόριος υπήρξε ο κατεξοχήν υπέρμαχος της ορθόδοξης διδασκαλίας και κατατρόπωσε τους οπαδούς του Μακεδόνιου. Τόσο μεγάλη υπήρξε η συμβολή του και το αγωνιστικό του φρόνημα, ώστε εκλήθη «Πατήρ Πατέρων και Νυσσαέων Φωστήρ», ο δε Μέγας Θεοδόσιος τον ονόμασε «Στύλο της Ορθοδοξίας».

Πέθανε ειρηνικά, αφού άφησε πολύ αξιόλογα έργα: ερμηνευτικά, δογματικά, κατηχητικά, λόγους ηθικούς, εορταστικούς, εγκωμιαστικούς, επιταφίους και έναν επιμνημόσυνο στον αδελφό του Μέγα Βασίλειο.