Ο άγιος Συμεών ο Στυλίτης – 1 Σεπτεμβρίου (με αρχαίες σύγχρονές του απεικονίσεις)

1 Σεπτεμβρίου

Ο άγιος Συμεών ο Στυλίτης. Αργυρεπίχρυση πλάκα του 6ου ή 7ου αιώνα στο Μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι.

Ο άγιος Συμεών ο Στυλίτης. Ανάγλυφο σε βασάλτη από την Συρία (5ος ή 6ος αιώνας). Bode Museum, Berlin, Germany. Βλέπουμε το Άγιο Πνεύμα πάνω στο κεφάλι του αγίου, και έναν μοναχό ο οποίος τού πηγαίνει φαγητό ή νερό.

Ο άγιος Συμεών ο Στυλίτης. Ανάγλυφο σε βασάλτη (περ. 500 μΧ) από την περιοχή Hama της Συρίας. Μουσείο της Hama.

Ο όσιος Συμεών ο στυλίτης (ο πρεσβύτερος ή «ο εν τη μάνδρα»), που τιμάται από την Εκκλησία μας την 1η Σεπτεμβρίου, είναι ο πρώτος γνωστός μοναχός που ασκήτεψε πάνω σε στύλο. Γεννήθηκε γύρω στα 389 στο χωριό Σισάν, στα όρια Συρίας και Κιλικίας. Ήταν βοσκός των πατρικών προβάτων, όταν γνώρισε κάποιους ασκητές, πόθησε εξαιτίας τους τη μοναχική ζωή και ήρθε σ’ ένα μοναστήρι, στο χωριό Τελεδάν, όπου έζησε δέκα χρόνια (403-413) με αυστηρότατη άσκηση. Ύστερα έζησε έγκλειστος τρία χρόνια σε μια σπηλιά, κοντά στην Αντιόχεια, και στη συνέχεια πήγε στο χωριό Τελάνισσο, όπου ασκήθηκε αλλά τρία χρόνια σ’ ένα σπιτάκι. Τέλος, αποσύρθηκε στην κορυφή ενός λόφου και περιορίσθηκε σ’ έναν μικρό κυκλικό περίβολο («μάνδρα»), φτιαγμένο με μιαν αλυσίδα είκοσι πήχεων.
Η απίθανη αυστηρότητα της ζωής του και το θαυματουργικό χάρισμα συγκέντρωναν γύρω του πλήθη ανθρώπων, που του προξενούσαν μεγάλη ενόχληση. Για αυτό άρχισε ν’ ανεβαίνει σε στύλους ολοένα και ψηλότεροι. Ο τελευταίος, όπου έζησε πάνω από είκοσι χρόνια, είχε ύψος 16 – 18 μ.
Ο όσιος αφιέρωνε το μεγαλύτερο μέρος του εικοσιτετραώρου στην προσευχή. Έτρωγε ελάχιστα. Ήταν συνεχώς όρθιος, χωρίς προφύλαξη από τον ήλιο, τη βροχή, τον άνεμο ή το κρύο. Δυο φορές την ήμερα διέκοπτε τον ασκητικό του κανόνα και νουθετούσε το λαό, μεριμνούσε για τούς αρρώστους και τούς δυστυχισμένους, έκανε συμβιβασμούς διαφορών, έλυνε προβλήματα και μετέστρεφε στη χριστιανική πίστη τούς αλλόδοξους που πρόστρεχαν σ’ αυτόν μαζί με τούς χριστιανούς απ’ όλα τα σημεία τής Ανατολής και τής Δύσης. Κοιμήθηκε το 459 και κηδεύτηκε από τον πατριάρχη Αντιόχειας Μαρτύριο στη μεγάλη εκκλησία της Αντιόχειας.
Στο εκπληκτικό Ιεραποστολικό έργο, που, όσο κι αν φαίνεται απίστευτο, πραγματοποίησε από την κορυφή του στύλου του ο αυστηρός αυτός ασκητής, θα αναφερθούμε στις επόμενες γραμμές, σταχυολογώντας τα σχετικά αποσπάσματα από την «Φιλόθεο Ιστορία» του Θεοδώρητου Κύρου, τον ελληνικό βίο του οσίου, γραμμένο από τον μαθητή του Αντώνιο, και τον συριακό βίο του .
Η φήμη του οσίου απλώθηκε γοργά παντού. Όλοι, κι από τα κοντινά κι από τα μακρινά μέρη, έτρεχαν κοντά του. Άλλοι έφερναν παράλυτους, άλλοι ζητούσαν να γιατρέψει αρρώστους, άλλοι παρακαλούσαν να μεσιτέψει στο Θεό για ν’ αποκτήσουν παιδιά. Μετά την ικανοποίηση των αιτημάτων τους, έφευγαν γεμάτοι χαρά. Και διαλαλώντας τις ευεργεσίες που δέχτηκαν, έστελναν στον όσιο πολύ περισσότερους ανθρώπους, που ζητούσαν κι εκείνοι τα ίδια. Έτσι, καθώς άρχισαν να καταφθάνουν από κάθε στράτα σαν ποτάμια οι προσκυνητές, σχηματίστηκε σ’ αυτόν τον τόπο ένα ανθρώπινο πέλαγος, που δεχόταν από παντού ποτάμια! Όχι μόνο ντόπιοι ούτε μόνο Χριστιανοί, αλλά και Ισμαηλίτες και Πέρσες και Αρμένιοι και Ίβηρες και Ομηρίτες κι εκείνοι που κατοικούν ακόμα πιο βαθιά μαζεύονταν στο ασκητήριο του οσίου. Ήρθαν και πολλοί που κατοικούσαν στα πέρατα της Δύσης, Ισπανοί και Βρετανοί και Γαλάτες. Όσο για την Ιταλία, λένε πως ο Συμεών είχε γίνει τόσο περιβόητος εκεί, ώστε κρεμούσαν μικρές εικόνες στις εισόδους όλων των εργαστηρίων, για να παίρνουν απ’ αυτές προστασία και ασφάλεια.
Ήταν αμέτρητοι, λοιπόν, όσοι έφταναν και ζητούσαν να τον αγγίξουν, ν’ ακουμπήσουν μόνο την άκρη του δερμάτινου χιτώνα του, πιστεύοντας πως έτσι θα έπαιρναν κάποια ευλογία. Ο άγιος, όμως, ένιωθε πως δεν ήταν άξιος ν’ απολαμβάνει τέτοια τιμή. Τον κούραζαν, άλλωστε, όλα αυτά. Έτσι, σοφίστηκε ν’ ανέβει σ’ έναν στύλο. Το ύψος του ήταν στην αρχή μικρό, έξι πήχες. Αργότερα ανέβηκε σε άλλον πιο ψηλό, ύστερα σε ψηλότερο και τέλος σ’ έναν που έφτανε τις τριάντα έξι πήχες. Γιατί το έκανε αυτό; Επειδή λαχταρούσε να πετάει στα ουράνια, ελεύθερος από καθετί γήινο. Και επειδή, φωτισμένος από το Θεό, στόχευε στην ωφέλεια και τη σωτηρία πολλών ψυχών. Βλέπετε, όσοι δεν πείθονται με λόγια και δεν ανέχονται τα κηρύγματα, σαγηνεύονται από τα παράδοξα θεάματα. Το παράδοξο τραβάει όλους και τους αναγκάζει να το προσέξουν, προετοιμάζοντας τους έτσι και στο να διδαχθούν. Έτσι έγινε και με τον όσιο Συμεών. Το παράδοξο θέαμα που παρουσίαζε ανεβασμένος σ’ έναν ψηλό στύλο, τραβούσε αμέτρητους περιέργους, που ήθελαν να πληροφορηθούν γιατί απομακρύνθηκε από τον κόσμο με τέτοιον τρόπο. Με την αφορμή αυτή ο όσιος τους δίδασκε και τούς κήρυσσε το λόγο του Θεού, μεταστρέφοντας πολλούς από την απιστία στην πίστη και από τα έργα της ανομίας στα έργα της ευσέβειας. Ίβηρες και Αρμένιοι και Πέρσες, όπως είπαμε, απαρνιόντουσαν κάτω απ’ το στύλο την προγονική τους πλάνη και δέχονταν την θεία αλήθεια με το άγιο βάπτισμα. Οι Ισμαηλίτες, μάλιστα, έφταναν σε ομάδες, διακόσιοι, τετρακόσιοι, κάποτε και χίλιοι. Με βοή αποκήρυσσαν την πατρική τους θρησκεία, έσπαζαν τα είδωλα που λάτρευαν πρώτα, εγκατέλειπαν μια για πάντα τα μυστηριώδη όργια τής Αφροδίτης και απολάμβαναν τα θεία μυστήρια του Χριστού, αφού άκουγαν από το αγιασμένο στόμα του στυλίτη σωτήριες διδαχές.
Ο Θεοδώρητος Κύρου, σύγχρονος και γνώριμος του οσίου, περιγράφει συνοπτικά το κοινωνικό και αποστολικό έργο του: «Νουθετώντας (το λαό) δυο φορές την ήμερα, πλημμυρίζει τ’ αυτιά των ακροατών με τα χαριτωμένα λόγια του και τους προσφέρει όσα το Άγιο Πνεύμα διδάσκει. Προτρέπει να στρέφουν το βλέμμα στον ουρανό, να πετάνε αφήνοντας τη γη και να οραματίζονται τη βασιλεία των ουρανών, να φοβούνται την κόλαση και να περιφρονούν τα γήινα, προσμένοντας τη μέλλουσα ζωή. Μπορεί να τον δεις να δικάζει, βγάζοντας σωστές και δίκαιες αποφάσεις. Όλα αυτά τα κάνει μετά την ακολουθία της ενάτης ώρας. Γιατί όλη τη νύχτα και τη μέρα, ως την ενάτη ώρα προσεύχεται. Ύστερα από την ενάτη ώρα, προσφέρει πρώτα τη θεία διδαχή σ’ όσους βρίσκονται εκεί, και στη συνέχεια ακούει το αίτημα του καθενός. Και αφού θεραπεύσει μερικούς, λύνει τις διαφορές όσων φιλονικούν. Γύρω στη δύση του ήλιου αρχίζει πάλι να προσεύχεται. Δεν παραμελεί όμως, να φροντίζει και για τις άγιες Εκκλησίες. Άλλοτε πολεμάει την πλάνη των ειδωλολατρών, άλλοτε συντρίβει τη θρασύτητα του Ιουδαίων, άλλοτε διαλύει τις ομάδες των αιρετικών. Και όλα τούτα τα κατορθώνει είτε στέλνοντας γράμματα στο βασιλιά, είτε εμπνέοντας στους άρχοντες το ζήλο για το Θεό, είτε παρακινώντας και τους επισκόπους ακόμα να φροντίζουν περισσότερο για το ποίμνιο».
Αξίζει, όμως, να διηγηθούμε, ενδεικτικά, μερικά από τα θαύματα του οσίου Συμεών, που είχαν ως αποτέλεσμα τη μεταστροφή των ευεργετημένων στην αληθινή πίστη.
Κάποτε ένας Σαρακηνός φύλαρχος έφερε στο στυλίτη κάποιον παράλυτο ομόφυλό του και παρακάλεσε για τη θεραπεία του. Ο άγιος του ζήτησε ν’ απαρνηθεί την προγονική του ασέβεια. Εκείνος δέχτηκε πρόθυμα.
-Πιστεύει στον Πατέρα και τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα; τον ρώτησε ο ασκητής.
-Πιστεύω, ομολόγησε ο Σαρακηνός.
-Αφοί πιστεύεις, σήκω πάνω!
Ο παράλυτος σηκώθηκε και περπάτησε.
-Τώρα πάρε το φύλαρχο στους ώμους σου! τον πρόσταξε ο όσιος.
Ο γιατρεμένος σήκωσε τον κατάπληκτο φύλαρχο, που ήταν εξαιρετικά μεγαλόσωμος, τον έβαλε στους ώμους του κι έφυγε ενθουσιασμένος, δοξάζοντας τον τρισυπόστατο αληθινό θεό.
Σε μια πόλη τής Παλαιστίνης ήταν διοικητής κάποιος ειδωλολάτρης, καμπούρης τόσο, που το κεφάλι του ακουμπούσε στο στήθος του και δεν μπορούσε να περιστραφεί. Κάποιοι φίλοι του, έχοντας ακούσει για τα θαύματα του στυλίτη, τον έφεραν κάτω από το στύλο και παρακάλεσαν για τη θεραπεία του. Μα και ο ίδιος καμπούρης άρχισε να ικετεύει τον όσιο κραυγάζοντας τόσο δυνατά, ώστε Εκείνος δεν μπορούσε να προσευχηθεί για χάρη του στον Κύριο. Ο ειδωλολάτρης, πιστεύοντας πως ο Συμεών είχε δική του θαυματουργική δύναμη, του ζητούσε ν’ ακουμπήσει το χέρι του στο κεφάλι του, εκφράζοντας τη βεβαιότητα ότι μ’ αυτόν τον τρόπο θα γινόταν καλά αμέσως. Ο όσιος, όμως, του είπε:
– Είμαι ένας αμαρτωλός και τιποτένιος άνθρωπος. Το χέρι μου δεν έχει καμιά ξεχωριστή δύναμη. Μόνο αν ευδοκήσει ο Θεός, θα πραγματοποιηθεί η επιθυμία σου, γιατί μόνο αυτός έχει τη δύναμη να θαυματουργεί. Κανένας άνθρωπος δεν μπορεί να θεραπεύ­σει άλλον, αν ο Κύριος δεν το θέλει. Παραδόσου, λοιπόν, στην παντοδυναμία του αληθινού Θεού, του δημιουργού και κυβερνήτη του κόσμου, και θα ευεργετηθείς.
Τότε ο καμπούρης σταμάτησε να φωνάζει, αφήνοντας τον όσιο να προσευχηθεί απερίσπαστος. Και μόλις Εκείνος τέλειωσε την προσευχή του, το θαύμα έγινε. Ο ταλαίπωρος άνθρωπος ορθώθηκε, στάθηκε ίσια και άρχισε να χοροπηδάει χαρούμενος σαν παιδί. Άνοιξε τότε τις κασέλες, που είχε φέρει μαζί του, και πρόσφερε στον ευεργέτη του ανεκτίμητα χρυσαφικά κι ασημικά. Ο στυλίτης κοίταξε τα δώρα με περιφρόνηση και του είπε:
-Αν θέλεις να μ’ ευχαριστήσεις, να δεχτείς το φως της αλήθειας. Να βαπτιστείς, για να πάρεις την άφεση. Κι ακόμα να ελευθερώσεις όλους τούς δούλους σου, για να ελευθερωθεί και η δική σου ψυχή από το ζυγό του σατανά.
Ο γιατρεμένος πρόθυμα έκανε ότι του είπε ο άγιος. Και αργότερα, γεμάτος χαρά και χάρη Θεού, έφυγε για την πόλη του.
Ένας άρχοντας των Περσών ήταν πολύ δυστυχισμένος, γιατί ο μονάκριβος γιος του κειτόταν δεκαπέντε χρόνια παράλυτος. Έστειλε, λοιπόν, στον όσιο τον επίσκοπο της τοπικής Εκκλησίας, με την παράκληση να προσευχηθεί στον Κύριο για τη θεραπεία του παιδιού του. Του έδωσε, μάλιστα, και δυο υφάσματα από πολύτιμο μετάξι με κεντημένους επάνω χρυσούς σταυρούς, για να τα προσφέρει στον στυλίτη.
Ο επίσκοπος διηγήθηκε στο Συμεών το δράμα του παιδιού και του πατέρα του. Ο όσιος σπλαχνίστηκε και είπε στον επίσκοπο:
-Πάρε αυτά τα υφάσματα που έφερες, έτσι διπλωμένα όπως είναι, και πήγαινε στο καλό. Όταν φτάσεις κοντά στην πόλη σας, κατέβα από το ζώο σου, κράτησε τα υφάσματα στο στήθος σου και προχώρησε ως το σπίτι του άρχοντα πεζός και αμίλητος. Μπες μέσα, στάσου πάνω απ’ το παιδί σκέπασε το με τα υφάσματα και πες του: Ο αμαρτωλός Συμεών σου παραγγέλλει: Στο όνομα του Κυρίου Ιησού Χριστού, σήκω!».
Ο επίσκοπος έφυγε κι έκανε όπως του υπέδειξε ο όσιος. Μόλις σκέπασε το παιδί με τα υφάσματα, αυτό πετάχτηκε όρθιο και θεραπευμένο.
Ο Πέρσης άρχοντας και ολόκληρη η οικογένειά του ευχαρίστησαν και δόξασαν το Θεό. Και ο επίσκοπος, μετά από σχετικό αίτημά τους, τους κατήχησε και τους βάπτισε.
Κάποιος πλούσιοι από το Σαβά έπασχε από πονοκέφαλο συνεχή και οδυνηρό τόσο, που ένιωσε να του σουβλίζουν κάθε στιγμή το μυαλό. Ανακουφιζόταν λίγο, μόνο όταν χτυπούσε το κεφάλι του πάνω στα δοκάρια των τοίχων του σπιτιού του!
Μόλις έμαθε για τον θαυματουργό στυλίτη, ετοιμάστηκε για το μακρύ ταξίδι και ξεκίνησε, αδιαφορώντας για τον κίνδυνο των θηρίων και των ληστών, που παραμόνευαν εδώ κι εκεί μέσα στην απέραντη έρημο. Σχεδόν έναν ολόκληρο χρόνο ταξίδευε ο άρρωστος. Και όσο πλησίαζε, πράγμα παράδοξο, οι πόνοι του λιγόστευαν. Αντίθετα, όσο κι αν έτρωγε, οι προμήθειές του έμεναν απείραχτες!
Έφτασε επιτέλους στο στύλο του οσίου. Εκείνος, αφού πληροφορήθηκε το πρόβλημά του, ζήτησε να του φέρουν νερό από την κοντινή πηγή. Προσευχήθηκε, το ευλόγησε και πρόσταξε τον άρρωστο να το πιει στο όνομα του Χριστού. Ύστερα, παίρνοντας από το ίδιο νερό, του ράντισε και το κεφάλι. Δεν χρειαζόταν τίποτε άλλο. Ο λίγος πόνος που είχε απομείνει, εξαφανίστηκε κι αυτός. Ο άνθρωπος ευχαρίστησε τον όσιο και δόξασε το Θεό. Ζήτησε, μάλιστα, και να βαπτιστεί. Λίγο αργότερα, φεύγοντας Χριστιανός πια, διαλαλούσε τα μεγαλεία του Κυρίου ως τη μακρινή πατρίδα του.
Ένα παρόμοιο μακρύ ταξίδι έκανε και μια ομάδα από τέσσερις λεπρούς και τρεις δαιμονισμένους, που ξεκίνησαν από τα βάθη της Ανατολής κι έκαναν δεκατρείς μήνες ώσπου να φτάσουν στον όσιο. Και εκείνοι, παρά τη μεγάλη απόσταση, ούτε μια φορά δεν έχασαν το δρόμο, μα ούτε κι οι τροφές ή το νερό τούς έλειψαν καθόλου.
Φτάνοντας κάτω απ’ τον στύλο, διηγήθηκαν στον όσιο τα παθήματα τους και ζήτησαν τη βοήθεια του.
-Ο Θεός, αποκρίθηκε Εκείνος, που σου έδειξε το δρόμο να έρθετε ως εδώ, θα σας δώσει και την υγεία σας.
Ζήτησε νερό, το ευλόγησε και τούς το έδωσε να πιουν και να ραντιστούν στο όνομα του Κυρίου. Μόλις το έκαναν, έγιναν και οι επτά καλά! Ύστερα απ’ αυτό, αρνήθηκαν τη λατρεία των ειδώλων, βαπτίστηκαν και έφυγαν δοξάζοντας το Θεό.
Κάποτε ήρθαν κάτω απ’ το στύλο αντιπρόσωποι των κατοίκων της οροσειράς του Λιβάνου και ανάστατοι είπαν στον όσιο:
– Στον τόπο μας παρουσιάστηκαν κάτι αγρία θηρία, πρωτοφανέρωτα και άγνωστα, που κατασπαράζουν ανθρώπους και ζώα. Πολλές φορές μπαίνουν στα σπίτια, αρπάζουν τα παιδιά και τα καταβροχθίζουν μπροστά στα έντρομα μάτια των μανάδων τους. Ο φόβος και ο θρήνος έχουν απλωθεί παντού.
-Μην παραξενεύεστε για τη συμφορά που σας βρήκε, είπε ο άγιος. Είναι η τιμωρία για τα έργα σας. Οι προγονοί σας εγκατέλειψαν τον αληθινό Θεό, τον πλάστη και ευεργέτη μας, και λάτρεψαν τα βουβά είδωλα. Κι εσείς επιμένετε στην πλάνη αυτή. Τα θηρία σας ταλαιπωρούν με παραχώρηση του Κυρίου, που θέλει να σας οδηγήσει στη μετάνοια και να σας φέρει κοντά Του. Αν όμως δεν έχετε σκοπό να μετανοήσετε, άδικα ήρθατε ως εδώ. Να ζητήσετε τη βοήθεια των ειδώλων που προσκυνάτε!
Εκείνοι τότε έπεσαν στα γόνατα και άρχισαν να παρακαλούν με δάκρυα το στυλίτη:
-Λυπήσου μας! Μεσίτεψε για μας στο Θεό! θα μετανοήσουμε!…
Μαζί τους ικέτευαν τον όσιο και άλλοι, που έτυχε να βρίσκονται εκεί, και τους σπλαχνίστηκαν.
-Μόλις απαρνηθείτε την πλάνη σας, αποκρίθηκε πάνω απ’ το στύλο του ο γέροντας και βαπτιστείτε στο όνομα του Χριστού, τότε θα παρακαλέσω τον Κύριο να σας δείξει τη φιλανθρωπία Του.
Μ’ ένα στόμα οι ειδωλολάτρες υποσχέθηκαν πως, όταν θα γύριζαν στην πατρίδα τους, θα κατεδάφιζαν αμέσως τα Ιερά των ειδώλων και θα έριχναν στη φωτιά τα ξόανα.
Ο άγιος κατάλαβε πως η μεταστροφή τους ήταν αληθινή. Τούς έδωσε, λοιπόν, ένα κουτάκι με ευλογημένη σκόνη και τούς είπε:
-Να πάτε στο καλό! Μόλις φτάσετε στον τόπο σας, να περάσετε απ’ όλα τα χωριά. Στην εμπασιά κάθε χωριού, να χώνετε στη γη τέσσερις πέτρες. Και πάνω σε κάθε πέτρα να σχηματίζετε με τούτη τη σκόνη τρεις σταυρούς. Αν υπάρχουν εκεί Χριστιανοί ιερείς, φωνάξτε τους να σας βοηθήσουν και να τελέσουν νυχτερινές λειτουργίες. Τότε ο Θεός θα κάνει το θαύμα Του. Κανένας άνθρωπος δεν θα χαθεί πια από τα θηρία.
Επιστρέφοντας στη χώρα τους οι ειδωλολάτρες διαπίστωσαν ότι, από την ώρα που ο Συμεών είχε προσευχηθεί γι’ αυτούς, όλα τα θηρία είχαν φύγει από τα χωριά και αποτραβηχτεί στα δάση. Όταν, λοιπόν, έκαναν ότι τούς συμβούλεψε ο όσιος, είδαν τα θηρία να τρέχουν και να έρχονται γύρω από τις πέτρες, ουρλιάζοντας απαίσια. Πολλά έπεφταν και ψοφούσαν επιτόπου. Αλλά έφευγαν αλαφιασμένα και χάνονταν. Σε δέκα μέρες δεν είχε απομείνει κανένα.
Πήραν τρία τομάρια από τα ψόφια θηρία και τα έφεραν στον όσιο. Και αφού του διηγήθηκαν το θαύμα, βαπτίστηκαν όλοι κι έγιναν Χριστιανοί. Μια βδομάδα έμειναν εκεί, ακούγοντας τις σοφές διδαχές του πνευματοφόρου στυλίτη, και μετά έφυγαν χαρούμενοι για την πατρίδα τους, δοξάζοντας το Θεό.
Αλλά σταματάμε εδώ τη διήγηση, γιατί τα μεγάλα και θαυμαστά έργα του οσίου Συμεών δεν έχουν τέλος. Όπως σημειώνει ωραιότατα ο Σύρος βιογράφος του, «ποιο στόμα θ’ αποτολμούσε να διηγηθεί ή ποιο χέρι θα μπορούσε να γράψει ή ποιο σοφό μυαλό θα μπορούσε να υπολογίσει τις αναρίθμητες ευεργεσίες που έκανε ο Θεός στον κόσμο μέσω του αγίου; Πόσους ανθρώπους, που ήταν μακριά από τον Κύριο, έφερε κοντά Του; Πόσοι πλανεμένοι γύρισαν με τη διδαχή του από την άγνοια στην αληθινή γνώση; Πόσες χιλιάδες και μυριάδες «αλλότριων», χάρη στο κήρυγμά του, έγιναν μέλη τής Εκκλησίας και υποτάχθηκαν στο Χριστό; Ποιος μπορεί να λογαριάσει τις τόσες και τόσες χιλιάδες αγρίων, που, βλέποντας και ακούγοντας τον, με χαρά εγκολπώθηκαν τη χριστιανική πίστη και έγιναν υπηρέτες της αλήθειας; Γιατί η φήμη των ευεργεσιών, που έκανε ο Κύριος με τα χέρια του οσίου, ταξίδεψε απ’ τη μιαν άκρη του κόσμου ως την άλλη.
Κι έτσι εκπληρώθηκε το γραφικό: «Εις πάσαν την γην εξήλθεν οι φθόγγοι αυτών και εις τα πέρατα της οικουμένης τα ρήματα αυτών (Ψαλμ. 18:5)».
Πηγή: Synaxaristis

Οι απόκοσμοι ασκητές και οι φρικτές δοκιμασίες που υπέβαλαν τα σώματά τους Ποιοι ήταν οι στυλίτες, οι δενδρίτες και οι έγκλειστοι που μέσα από τον πόνο και την αυτοταπείνωση πλησίαζαν τον Θεό

Όσο κι αν ακούγεται παράξενο ασκητές και ερημίτες υπήρχαν από την εποχή των σπηλαίων. Πριν ακόμα ανακαλυφθεί η έννοια της θρησκείας όπως αυτή ορίζεται σήμερα. Ζούσαν σε ερημιές, έτρωγαν ρίζες και καρπούς, έφταναν το σώμα τους στα όρια του και αυτοταπεινώνονταν. Τους συναντά κανείς σχεδόν σε όλους τους πολιτισμούς.
Στόχος τους ήταν μέσα από τις τρομερές κακουχίες που περνούσαν να πλησιάσουν όσο περισσότερο γινόταν τον Θεό. Ήταν αυτό όμως ή απλά επρόκειτο για ένα σκληρό κεφάλαιο στην ανθρώπινη επιθυμία για μοναξιά; Ο μεταφυσικός ποιητής Τόμας Τραχέρν έχει γράψει πως «αυτός που μελετά την ευτυχία, πρέπει μόνος να σταθεί σαν σπουργίτι πάνω στην οροφή, σαν πελαργός στην ερημιά».
Η αναφορά στον πελαργό μόνο τυχαία δεν είναι. Κάπως έτσι, άλλωστε, έμοιαζαν οι στυλίτες. Οι ασκητές που αφιέρωναν σχεδόν ολόκληρη τη ζωή τους στο να στέκονται σε ένα στύλο, τρεφόμενοι με τα απολύτως απαραίτητα και υπομένοντας φρικτές κακουχίες.
Οι στυλίτες, οι δενδρίτες και οι έγκλειστοι αποτελούν σήμερα βιβλικές μορφές της ορθόδοξης πίστης, με κάποιους από αυτούς να έχουν ανακηρυχθεί άγιοι.

Η δημιουργία του μοναχισμού

Η έννοια του όρου «μοναχισμός» με την αυστηρά θρησκευτική σημασία της δεν προϋπήρχε για τους χριστιανούς πριν την πρώιμη περίοδο του Βυζαντίου. O μοναχισμός στην πραγματικότητα ήταν ένα κίνημα λαϊκών και όχι κληρικών. Αρχικά, μάλιστα, είχε την μορφή των οργανώσεων τα μέλη των οποίων ζούσαν μια αυστηρή ζωή χωρίς, ωστόσο, να αποσύρονται από τον κόσμο. Αυτό σταδιακά άρχισε να αλλάζει με κάποια από τα μέλη να φεύγουν από τις κοινωνικές δομές και να επιλέγουν να ζήσουν σε μικρούς τάφους και στη συνέχεια στην έρημο. Πρώτο χαρακτηριστικό παράδειγμα θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ο Άγιος Αντώνιος.
Μια από τις θεωρίες για το πώς ανακαλύφθηκε ο μοναχισμός ως κοινωνικό φαινόμενο έχει να κάνει με τους διωγμούς που υπέστησαν οι χριστιανοί από τα μέσα του τρίτου αιώνα και έπειτα. Τότε αναγκασμένοι να εγκαταλείψουν τις κοινωνίες που ζούσαν προκειμένου να αποφύγουν τις διώξεις, κατέφευγαν σε ερημικά μέρη και εκεί έρχονταν αντιμέτωποι με κάθε είδους κακουχία.

Στα πρώτα του στάδια ο μοναχισμός υπέστη έναν διαχωρισμό ο οποίος εδραιώθηκε στη βυζαντινή περίοδο και τελικά «επιβίωσε» μέχρι και τη σύγχρονη εποχή. Έτσι δημιουργήθηκε ο μοναχικός (αναχωρητικός) μοναχισμός και ο κοινοβιακός μοναχισμός.
Το μέρος στο οποίο αρχικά αναπτύχθηκε ο μοναχισμός ήταν η αφιλόξενη έρημος της Αιγύπτου, όπου κατέφευγαν πολλοί μοναχοί για να ασκητέψουν. Ο μοναχισμός σύντομα εξαπλώθηκε στη Συρία, στην Παλαιστίνη, στη Μεσοποταμία αλλά και στη δυτική Ευρώπη. Στην Κωνσταντινούπολη και στο Βυζάντιο έφτασε από την Συρία.

Στέρηση, πόνος, ταπείνωση, πείνα και κακουχίες

Ο αναχωρητικός μοναχισμός ειδικά στα πρώτα του χρόνια ήταν κάτι παραπάνω από απάνθρωπος. Οι ασκητές έφερναν το σώμα τους στα όρια του αποδεχόμενοι το γεγονός πως θα υποστούν πρωτόγνωρες κακουχίες προκειμένου να φέρουν σε πέρας την αποστολή τους. Κάπως έτσι, σταδιακά άρχισαν να δημιουργούνται οι έννοιες του στυλίτη, του δενδρίτη και του έγκλειστου.

Στην Αίγυπτο ένας από τους πιο γνωστούς ασκητές που έζησαν τον 4ο αιώνα ήταν ο Μακάριος της Αλεξάνδρειας. Ο μοναχός αυτός υπέβαλλε το σώμα του σε κάθε είδους στέρηση και κακουχία. Χαρακτηριστικό είναι πως σύμφωνα με τα ιερά κείμενα κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής παρέμενε όρθιος μέρα νύχτα και έτρωγε μόνο μια φορά την εβδομάδα λίγα φύλλα λαχανικών.

Όπως ήταν φυσιολογικό η κατάσταση αυτή έφερε τον οργανισμό του στα όρια και όταν τα ξεπέρασε, κατέρρευσε και αρρώστησε. Δεν εγκατέλειψε, ωστόσο, την αποστολή του και έτσι όταν κάποιος του έστειλε σταφύλια, εκείνος αρνήθηκε να ενδώσει σε τόσο σπουδαία απόλαυση και τα έστειλε σε έναν άλλον ασκητή. Το εντυπωσιακό σε αυτή την ιστορία είναι πως και ο δεύτερος ασκητής αρνήθηκε να τα φάει και τα έστειλε σε έναν τρίτο και εκείνος με τη σειρά του σε έναν τέταρτο και ούτω καθεξής με αποτέλεσμα τα σταφύλια να επιστρέψουν στον Μακάριο.

Οι στυλίτες, οι δενδρίτες και οι έγκλειστοι

Ο σκληρός ασκητικός τρόπος του μοναχισμού στα πρώτα χρόνια λάμβανε διαρκώς μεγάλες αλλαγές οι οποίες στο σύνολό τους ήταν προς ένα ακόμα πιο σκληρό πρόσωπο.
Έτσι σταδιακά αναπτύχθηκαν οι έννοιες του στυλίτη του δενδρίτη και του έγλειστου. Όπως αποκαλύπτουν και οι ονομασίες τους, οι στυλίτες επέλεγαν να περάσουν πολλά χρόνια της ζωής τους πάνω σε κάποιο στύλο. Αντίστοιχα, οι δενδρίτες πάνω σε κάποιο δένδρο και οι έγκλειστοι μέσα σε κάποια εντελώς απομονωμένη σπηλιά.  Δυο από τα πλέον γνωστά πρόσωπα είναι ο Συμεών και ο Δανιήλ. Ο μεν πρώτος οσιοποιήθηκε ενώ ο δεύτερος αγιοποιήθηκε από την ορθόδοξη εκκλησία.

Ο καλόγερος Δανιήλ επισκέφτηκε κάποτε στη Συρία τον Συμεών ο οποίος υπέμενε όποια κακουχία μπορούσε να φανταστεί κανείς. Αμέσως αποφάσισε να ακολουθήσει το παράδειγμά του και έτσι όταν επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη εγκαταστάθηκε σε ένα μικρό και ιδιαίτερα στενάχωρο στύλο στον περίβολο του ναού του αρχιστρατήγου Μιχαήλ στην Προποντίδα.
Αργότερα, ωστόσο, ο αυτοκράτορας Λέων εντυπωσιασμένος από την πίστη και την επιμονή του καλόγερου, διέταξε να χτιστεί ένας δεύτερος στύλος πιο ευρύχωρος δίπλα ακριβώς από αυτό που βρισκόταν ο Δανιήλ. Είπε στους κατασκευαστές, μάλιστα, να ενώσουν τους δυο στύλους με μια μικρή ξύλινη γέφυρα, ώστε ο Δανιήλ να πηγαινοέρχεται.
Έζησε σε αυτούς τους δυο στύλους για σχεδόν 50 χρόνια αφού ήταν περίπου 30 χρονών όταν ανέβηκε και παρέμεινε εκεί μέχρι τα 80 του χρόνια που πέθανε. Όταν νεκρό πια τον κατέβασαν από το στύλο, τα πόδια του ήταν πρησμένα από τη φλεγμονή που προκάλεσε η μακροχρόνια ορθοστασία και τα μικρόβια που τρέφονταν απ’ τις πληγές του. Τα μαλλιά του ήταν γεμάτα ψείρες, που δεν τις σκότωνε, για να βρίσκουν τροφή τα πουλιά. Η δυσοσμία που απέπνεε ήταν αφόρητη, αφού όλα αυτά τα χρόνια δεν είχε πλυθεί.

Αντίστοιχη πορεία είχε και ο Συμεών ο Στυλίτης που έζησε στα μέσα του 5ου αιώνα μ.Χ., επί αυτοκράτορας Λέοντος του Μεγάλου και Πατριάρχου Αντιοχείας Μαρτυρίου. Ο Συμεών γεννήθηκε στο χωριό Σισάν της Κιλικίας το 389 μ.Χ., από γονείς βοσκούς. Βοσκός ήταν και αυτός στα νεανικά του χρόνια. Από μικρός ήταν αφοσιωμένος με όλη του την ψυχή στα Θεία.
Αρχικά έγινε μοναχός, στη συνέχεια έγινε ασκητής για τρία χρόνια αλλά η φήμη του έκανε πλήθη πιστών να συρρέουν για να τον γνωρίσουν με αποτέλεσμα εκείνος να φύγει και να εγκατασταθεί σε πάνω σε ένα στύλο, που είχε ύψος περίπου 20 μέτρα.

Εκεί έζησε 30 ολόκληρα χρόνια, εκτεθειμένος στη βροχή, στον ήλιο, στη ζέστη και στο κρύο. Επειδή ήταν πάντα όρθιος, δενόταν στον στύλο με ένα σκοινί, που τον συγκρατούσε τις ώρες που κοιμόταν. Το σκοινί όμως έσκιζε τη σάρκα του, που γέμιζε πληγές και σιγά σιγά σάπιζε, γέμιζε σκουλήκια, ενώ ανέδιδε απαίσια μυρωδιά. Ο Συμεών μάζευε τα σκουλήκια που έπεφταν από τις πληγές του και τα επανάφερε σ’ αυτές, λέγοντας: «Τραφείτε με αυτό που σας δίνει ο Θεός».

Το ιερό λείψανο του Αγίου Συμεών του Στυλίτου.

Αυτό το ιερό λείψανο του Αγίου Συμεών του Στυλίτου φυλάσσεται στην Ιερά Μονή της Μεταμόρφωσης (Μεταμόρφωση) του Σωτήρος των στη Βέροια..
Είναι το δεξί χέρι του Αγίου Συμεών, εσώκλειστο σε ασήμι το οποίο διαμορφώνεται σε ένα χέρι. Το περίβλημα είναι απο ασημί χρονολογείται από το 1939. Πριν το λείψανο φυλάσσόταν μέσα σε ένα κουτί και η ιστορία της χάνεται στο χρόνο. Ωστόσο, υπάρχουν αρχαίες μάρτυρες που μαρτυρούν την ύπαρξη αυτού του λείψανου. Είναι ενδιαφέρον, ο πυλώνας του Αγίου Συμεών στη Συρία ήταν λίγο έξω από την Βέροια, τη Συρία (το σημερινό Χαλέπι) και τα λείψανα του χεριού του είναι στην Βέροια, Ελλάδα.Πολλά θαύματα αποδίδονται στο δεξί χέρι του Αγίου Συμεών Στυλίτη. Αν και η ημέρα γιορτής του είναι 1 Σεπτεμβρίου, κατά τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο ο ηγούμενος της Μονής παίρνει τα λείψανα στα γύρω χωριά και ευλογεί τους πιστούς με αυτό.

http://apantaortodoxias.blogspot.gr/2010/12/blog-post_410.html

Ο Άγιος Συμεών ο Στυλίτης και η μετάνοια του διαβόητου ληστή Αντίοχου

~ Ένας ληστής μέγας και φοβερός, ονομαζόμενος Αντίοχος έκανε πολλούς φόνους. Τον κυνηγούσαν εκατόν πενήντα στρατιώτες για να τον συλλάβουν.
Αυτός ανέβηκε σ’ ένα άλογο και κρατώντας στο χέρι του μαχαίρι απειλούσε τους πάντες. Κανείς δεν τολμούσε να τον πλησιάσει από τους στρατιώτες διότι η φήμη της ανδρείας του ήταν μεγάλη. Ενώ έτρεχε με το άλογο, έφθασε στον στύλο του αγίου Συμεών και με δάκρυα πολλά παρακαλούσε τον άγιο να μεσιτεύσει στον Θεό να τον λυτρώσει από τον ψυχικό θάνατο, όπως τον ληστή στον Σταυρό.
Εξομολογήθηκε θερμά λέγοντας:
«Τον σωματικό θάνατο δεν τον φοβάμαι, διότι ακόμη στάζουν τα χέρια μου από αίμα, από τους πολλούς φόνους που έκανα, φρίττω όμως και τρέμω από τον αιώνιο θάνατο».
Ο άγιος τον παρηγόρησε και εγγυήθηκε την σωτηρία του. Ενώ έλεγε αυτά, έφθασαν οι στρατιώτες και επίεζαν τον άγιο να τους δώσει τον φονιά. Ο άγιος τους είπε:
-Εγώ δεν τον έφερα εδώ, αλλά ο Θεός ο οποίος θέλει την σωτηρία των αμαρτωλών. 
Ο δε ληστής παρακαλούσε θερμά τον άγιο Συμεών να τον συγχωρήσει ο Θεός. Λέγει τότε ο άγιος:
-Λάβε σημείο της μετανοίας σου αυτό, ότι ιδού ο Πανάγαθος Θεός σε λαμβάνει αμέσως εις τας αιωνίους μονάς. Τότε ο ληστής είπε με θέρμη:
-Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ μονογενή του Ανάρχου πατρός, ο μη ελθών καλέσαι δικαίους, αλλ’ αμαρτωλούς εις μετάνοιαν, δέξαι το πνεύμα μου.
Και αμέσως μετά την προσευχή, παρέδωσε το πνεύμα του. Βλέποντας αυτό οι στρατιώτες και οι παρευρισκόμενοι εθαύμασαν και εδόξασαν τον Θεό, ο οποίος δέχθηκε την μετάνοια του αμαρτωλού.
από: «Άγιος Συμεών ο Στυλίτης» – Ι.Μ. Μεταμορφώσεως Του Σωτήρος Μουτσιάλης (Σφηκιά Ημαθίας).

Ο άγιος Συμεών ο Στυλίτης με τον τρόπο της ζωής του φανερώνει:

–Πρώτον, τον τρόπο με τον οποίον οι άγιοι ασκούν ποιμαντικό και ιεραποστολικό έργο. Και ο τρόπος αυτός, όπως φανερώνουν τα πράγματα, είναι και ο αποτελεσματικότερος. Διδάσκουν, νουθετούν, παρηγορούν με τον τρόπο της ζωής και με τον λόγο τους, που δεν είναι εγκεφαλικός, ηθικίστικος, αλλά αναγεννητικός και ζωοποιός, αφού βγαίνει μέσα από μια καρδιά καθαρή, αναγεννημένη και γεμάτη από την χάρη του αγίου Πνεύματος. Δεν επεδίωκε να έχει κοντά του κόσμο και πολύ περισσότερο δεν ήθελε να έχει οπαδούς. Δεν προσκαλούσε τα πλήθη, ίσα – ίσα τα απέφευγε και επεδίωκε την ησυχία. Όσο όμως επιθυμούσε την αφάνεια και την ησυχία, τόσο η φήμη τον κατεδίωκε. Κατέβηκε σε λάκκο να κρυφτεί και τον βρήκαν. Ανέβηκε σε ψηλό στύλο και έτρεχαν από κάτω και παρέμεναν στην ζέστη και το κρύο, περιμένοντας ένα του λόγο, μια του νουθεσία, που παρηγορούσε, έλυνε προβλήματα και γιάτρευε πληγές. Με την προσευχή του θεράπευε τους ανθρώπους σωματικά και ψυχικά. Τους αναγεννούσε, τους οδηγούσε στο βάπτισμα και την βίωση της κατά Χριστόν ζωής.Φαίνεται καθαρά ότι η ιεραποστολή που γίνεται με το παράδειγμα και την ένταση της προσευχής, με την αυταπάρνηση και την θυσιαστική αγάπη έχει σωτήρια αποτελέσματα.
-Δεύτερον, ότι οι Άγιοι είναι οι μεγαλύτεροι ευεργέτες της ανθρωπότητος. Προσφέρουν στον άνθρωπο αυτό που έχει ανάγκη περισσότερο από όλα. Δηλαδή, απάντηση στα μεγάλα υπαρξιακά ερωτήματα που τον τυραννούν, και τον τρόπο με τον οποίο θα αποκτήσει νόημα ζωής. Γιατί το μεγαλύτερο πρόβλημα του ανθρώπου, σήμερα και πάντοτε, είναι το να βρει νόημα στην ζωή του. Να πεισθεί ότι η ζωή του έχει κάποιο νόημα, κάποιο σκοπό και ως εκ τούτου αξίζει να ζει. Και αυτό που δίνει αξία και νόημα στην ζωή του ανθρώπου είναι η άκτιστη χάρη του Θεού, που τον βοηθά να υπερβεί τον θάνατο στα όρια της προσωπικής του ζωής και έτσι να αποκτήσει «ζωήν και περισσόν ζωής». Να βιώσει την νέκρωση του θανάτου και να χαίρεται αληθινά την ζωή. Να βγει έξω από την φυλακή των αισθήσεων, όπου τον έχουν αιχμαλωτισμένο και κλεισμένο τα πάθη και να χαρεί την ελευθερία του. Την αληθινή ελευθερία από την υποδούλωση στην αμαρτία και τον διάβολο. Ο στύλος του αγίου Συμεών είναι το σύμβολο της πραγματικής ελευθερίας, της αληθινής αγάπης προς τον Θεό και τον άνθρωπο και της αυθεντικής ζωής, η οποία έχει νόημα και σκοπό, αφού αποβλέπει στην θέωση, στην κοινωνία με τον Άγιο Τριαδικό Θεό.Το τελειότερο δημιούργημα του Θεού είναι ο άνθρωπος, και αποτελεί την μεγαλύτερη ευλογία για την κτίση, όταν παραμένει άνθρωπος ή καλύτερα, όταν προχωρεί ακόμη περισσότερο και γίνεται κατά χάριν θεός. Αλλά επίσης και το μεγαλύτερο και αγριότερο θηρίο πάνω στην γη είναι και πάλιν ο άνθρωπος, όταν έχει υποδουλωθεί στα πάθη και έχει χάση την ανθρωπιά του.
Σε μια εποχή υλιστική, όπως η δική μας που χαρακτηρίζεται από την ιδιοτέλεια και το ατομικό συμφέρον, από την φιλαυτία και την υποδούλωση στα πάθη της φιλαργυρίας, της κενοδοξίας και της φιληδονίας, ο βίος και η πολιτεία του οσίου Συμεών αποτελούν ισχυρό ράπισμα για αφύπνιση. Το να νικήσει κανείς τα πάθη του δεν είναι σίγουρα εύκολο πράγμα. Χρειάζεται θέληση, ισόβιος αγώνας και προσευχή. Όταν όμως αυτό κατορθωθεί, τότε ο άνθρωπος αποκτά και πάλι την χαμένη ανθρωπιά του και γίνεται αληθινός άνθρωπος. Μεταβάλλεται σε αστείρευτη πηγή χαράς και ευλογίας για τούς ανθρώπους γύρω του, για ολόκληρη την οικουμένη.

Όσιος Συμεών ο Στυλίτης

1 Σεπτεμβρίου 2014

Ο άγιος Συμεών ο Στυλίτης καταγόταν από ένα χωριό πού ονομαζόταν Σισάν και βρισκόταν ανάμεσα στη Συρία και την Κιλικία. Εζησε τον 5ο μ.Χ. αιώνα, επί αυτοκράτορος Μεγάλου Λέοντος και Πατριάρχη Αντιοχείας του Μαρτύριου. Αγάπησε την προσευχή και την άσκηση από τη νεαρή του ηλικία και με τη βοήθεια των πνευματικών του διδασκάλων έφθασε στα υψηλότερα μέτρα της πνευματικής ζωής.

Αφού έζησε στην αρχή την κοινοβιακή ζωή, στη συνέχεια πήγε σε ησυχαστικά μέρη και εγκαταστάθηκε σε έναν άνυδρο λάκκο και εκεί ησύχαζε, δηλαδή ζούσε με άσκηση και προσευχή. Κατόπιν εγκαταστάθηκε σε ένα μοναχικό κελλί και στη συνέχεια, επειδή απέκτησε μεγάλη φήμη και πήγαιναν πολλοί να τον δουν, με αποτέλεσμα να μη βρίσκει ησυχία, έπηξε στην γη ένα ψηλό στύλο, με ύψος τριανταέξι πήχεις, όπου έμενε όρθιος ημέρα και νύκτα.

Κάτω από το στύλο του Οσίου συνέρρεαν πλήθη ανθρώπων για να τον δουν και να ακούσουν το θεόπνευστο παρηγορητικό του λόγο και πολλοί αλλόθρησκοι βαπτίζονταν.

Από ην πρόσκαιρη αυτή ζωή αναχώρησε σε ηλικία εβδομήντα ετών. Σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα έφθασε σε τόσο μεγάλα ύψη αρετής, ώστε οδήγησε χιλιάδες λαού στη θεογνωσία, ευεργέτησε και συνεχίζει να ευεργετεί την Εκκλησία του Χριστού με τις πρεσβείες του και το πλήθος των θαυμάτων που επιτελεί.

* * * *

Μετά την κοίμηση του οσίου Συμεών, ο επίσκοπος Αντιοχείας Μαρτύριος (459-468), συνοδευόμενος από πολλούς κληρικούς, τοποθέτησε το πάνσεπτο και πολύαθλο σώμα του αγίου σε άμαξα και το μετέφερε στην Αντιόχεια, συνοδευόμενο από αναρίθμητα πλήθη πιστών με λαμπάδες και θυμιάματα.

Την πομπή φρουρούσε ο στρατηλάτης της Ανατολής Αρταβούριος με εξακόσιους στρατιώτες, για να μην αρπάξουν το λείψανο από ευλάβεια οι γύρω ντόπιοι χριστιανοί. Στην Αντιόχεια το υποδέχθηκε με τιμές ολόκληρη η πόλη και εναπετέθη προσωρινά την 1η ή την 25η Σεπτεμβρίου 459 στο ναό του Αγ. Κασσιανού, μέχρι που κτίστηκε ο δικός του ναός.