Άγιος Μακάριος ο Μακρής (1383-7/1/1431) 22.05.2014

Ο άγιος Μακάριος ο Μακρής είναι ένας επιφανής εκκλησιαστικος άνδρας των τελευταίων βυζαντινών χρόνων. Τούτο φαίνεται από την ανάμιξή του στα εκκλησιαστικά γεγονότα της κρίσιμης αυτής εποχής, αλλά και από το πλούσιο συγγραφικό έργο του, που απέκτησε οικουμενική προβολή, καθώς αναφέρουν επίσημες σύγχρονές του μορφές, ονομαστοί βυζαντινοί συγγραφείς.


Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη περί το 1383 από ευσεβείς και επιφανείς γονείς. Αναφέρεται και με το προσωνύμιο Ασπρόφρυς. Έλαβε σπουδαία μόρφωση και αγάπησε πολύ τη μάθηση, σπουδάζοντας ιδιαίτερα φιλοσοφία, ποίηση, λογική ρητορική και θεολογία. Από νέος διακρινόταν για την παιδεία, τη σύνεση και γενικά την αρετή του.

Περί το 1401, σε ηλικία 18 ετών, μετά τον θάνατο της μητέρας του, αναχώρησε για το Άγιον Όρος και εισήλθε να μονάσει στην ιερά μονή Βατοπαιδίου, που διακρινόταν για την πνευματικότητα των πολλών μοναστών της. Υποτάχθηκε πρόθυμα στον θεοφόρο Γέροντα Αρμενόπουλο, ο οποίος τον καθοδηγούσε διακριτικά και τον έκειρε μοναχό. Μαζί του παρέμεινε έως του θανάτου του επί μία δεκαετία, κατά την οποία χειροτονήθηκε διάκονος και πρεσβύτερος. Την περίοδο αυτή απέκτησε με την υπακοή του τις μοναχικές αρετές, αλλά και πολλές γνώσεις, όπως γεωμετρία, μαθηματικά και αστρονομία.

Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς (1296-14/11/1359) 23.05.2014

Μέγας πατήρ της Εκκλησίας και οικουμενικός διδάσκαλος. Η διδασκαλία του για τη θέωση του ανθρώπου και τη μετοχή του στις άκτιστες ενέργειες του Θεού, εκφράζει την ουσία της ορθόδοξης πνευματικής ζωής, σε πλήρη αντίθεση με την εκκοσμικευμένη θεολογία της εποχής του, που διαμορφώθηκε με την επίδραση του σχολαστικιστικού ανθρωποκεντρισμού του ρωμαιοκαθολικισμού.

Agios Gregorios Palamas 18

Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς αποτελεί σπάνια περίπτωση στη ζωή της Εκκλησίας. Πρόκειται για θεολόγο θεόπτη, που εκφράζει την ουσία της ορθόδοξης πνευματικής ζωής με μοναδικό συνθετικό τρόπο. Εχει ως θεμέλιο της πνευματικής του καταρτίσεως τη βίωση της θείας χάριτος και, τη θέωση μέσα στο φως των ακτίστων ενεργειών του Θεού. Προικισμένος με οξύ νού μπόρεσε να κινηθεί άνετα στον χωρο της θεολογίας και να εκφράσει ακραιφνή τριαδολογία με τα σημαντικά έργα του

Γεννήθηκε το 1296 στην Κωνσταντινούπολη από επιφανείς γονείς. Ο πατέρας του Κωνσταντίνος Παλαμάς προερχόμενος από τη βαθύτερη Μικρά Ασία ήταν συγκλητικός και μέλος της αυτοκρατορικής αυλής του Ανδρονίκου Β’. Ο αυτοκράτορας τον εκτιμούσε ιδιαίτερα και γι’ αυτό του ανέθεσε την ανατροφή του Ανδρονίκου Γ’, εγγονού και διαδόχου του. Φαίνεται όμως ότι δεν τον απορροφούσαν τόσο τα πολιτικά έργα όσο τα πνευματικά, αφού κάποτε σε συνεδρίαση της συγκλήτου, θέλοντας ο αυτοκράτορας να του ζητήσει τη γνώμη του τον βρήκε αφοσιωμένο στην προσευχή και δεν τον διέκοψε, πιστεύοντας ότι βοηθεί περισσότερο με την προσευχή του παρά με τις σκέψεις του. Ο πατέρας του, αφού πρόλαβε να φορέσει το ράσο του μοναχού και να λάβει το όνομα Κωνστάντιος, εκοιμήθη σχετικά νέος, όταν ο Γρηγόριος ήταν επτά ετών. Την προστασία του ανέλαβε ο αυτοκράτορας.

Η μητέρα του Καλή και οι αδελφές του Επίχαρις και Θεοδότη κατέληξαν μοναχές, όπως και οι αδελφοί του Μακάριος και Θεοδόσιος, που τον ακολούθησαν στον μοναχικό βίο. Ο Γρηγόριος έλαβε καλή μόρφωση στο πανεπιστήμιο της Κωνσταντινουπόλεως με διευθυντή τον διάσημο θεολόγο και φιλόσοφο Θεόδωρο Μετοχίτη. Σπούδασε ιδιαίτερα φιλοσοφία. Μόλις 17 ετών, ενώπιον του αυτοκράτορος Ανδρόνικου Β’ και πολλών σοφών στα ανάκτορα, σε ομιλία του για τον Αριστοτέλη κατέπληξε όλους τους ακροατές του. Ο παριστάμενος Θεόδωρος Μετοχίτης είπε θαυμάζοντας στον αυτοκράτορα για τον νεαρό ομιλητή: Αν ήταν παρών και ο ίδιος ο Αριστοτέλης θα τον επαινούσε.

Εκτός της αριστοτελικής φιλοσοφίας τελείωσε μαθήματα γραμματικής και ρητορικής. Νωρίς όμως αφιερώθηκε στη μελέτη της Αγίας Γραφής, των Πατέρων της Εκκλησίας και του Συναξαριστή. Την πνευματική ζωή διδάχθηκε πρώτα από τον πατέρα του και τους μοναχούς που συναναστρεφόταν. Μεταξύ αυτών ήταν ο πρώην Αγιορείτης Θεόληπτος Φιλαδελφείας, που τον μύησε στην καθαρή προσευχή. Ο αυτοκράτορας, που ήλπιζε ότι θα τον έχει σύμβουλο, στη θέση του πατέρα του, έβλεπε να τον χάνει. Εικοσάχρονος ο Γρηγόριος αναχώρησε για το Παπίκιο όρος, σπουδαίο μοναστικό κέντρο, όπου αντέκρουσε εκεί νεώτερους Μασσαλιανούς, και στη συνέχεια για το Άγιον Όρος.

Στο Άγιον Όρος ήλθε με τους δύο αδελφούς του. Ο ίδιος υποτάχθηκε στον όσιο Νικόδημο τον Ησυχαστή, που ησκείτο σε Κελλί της μονής Βατοπαιδίου, και ήταν γνωστός σε όλους τους Αγιορείτες για τη σοφία του. Ο άγιος Γρηγόριος έκανε υπακοή «τω γενναίω ανδρί, θαυμαστώ κατά την πράξιν και θεωρίαν» κατά τον άγιο Φιλόθεο τον Κόκκινο. Από τον Νικόδημο ο Γρηγόριος έλαβε το μοναχικό σχήμα. Τα πρώτα μοναχικά του έτη τα έζησε ο άγιος στο Άγιον Όρος και κοντά στη μονή Βατοπαιδίου με αυστηρή άσκηση, νηστεία, αγρυπνία και αδιάλειπτη προσευχή. Προσευχόμενος επανελάμβανε συνεχώς το «φώτισόν μου το σκότος». Κάποτε είδε τον άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο και του είπε πως τον έστειλε η Παναγία και του είπε, ότι η Θεοτόκος και ο ίδιος θα του είναι πάντα βοηθοί! Τρία έτη παρέμεινε ο άγιος Γρηγόριος στην υπακοή του οσίου Γέροντός του Νικοδήμου και πολλά διδάχθηκε κοντά του.

Άγιος Γρηγόριος ο Διδάσκαλος ο Βατοπαιδινός (+22 Ιουνίου)

Στις 22 Ιουνίου η Εκκλησία μας τιμά τη μνήμη του αγ. Γρηγορίου του Βατοπαιδινού, του επονομαζόμενου και Διδασκάλου. Ο άγιος ιεράρχης Γρηγόριος ο Διδάσκαλος γεννήθηκε σε μία ευλογημένη οικογένεια στο Βουκουρέστι, το έτος 1765, παίρνοντας κατά τη βάπτισή του το όνομα Γεώργιος. Ο νεαρός Γεώργιος (Μινκουλέσκου) σπούδασε στις πιο φημισμένες σχολές της εποχής, όπως η ηγεμονική Ακαδημία του Αγίου Σάββα, αποκτώντας μία εξαιρετική μόρφωση, θύραθεν και θεολογική.Μετά το πέρας των σπουδών του, ανεχώρησε μαζί με άλλους δύο συμφοιτητές και φίλους για το μοναστήρι Νεάμτς, το οποίο τότε καθοδηγούνταν από το μέγα Παΐσιο Βελιτσκόφσκυ. Το έτος 1790 εκάρη μοναχός με το όνομα Γρηγόριος και όντας γνώστης της λατινικής και ελληνικής γλώσσας, έκανε υπακοή και μετέφρασε μερικά συγγράμματα των αγίων πατέρων. Μετά από μερικά χρόνια μαζί με το φίλο του, μοναχό Γερόντιο, στάλθηκε στο Βουκουρέστι, όπου του ενεπιστεύθη η φροντίδα της βιβλιοθήκης της μητροπόλεως.

Από εκεί, ανεχώρησε αργότερα για το Άγιον Όρος, ασκητεύοντας για κάποιο καιρό στην περιοχή Καλαμιτσίου της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου. Το έτος 1812, ο άγιος Γρηγόριος έφυγε από τον Άθωνα και επέστρεψε στο μοναστήρι Νεάμτς, όπου συνεχίζοντας την εργασία μεταφράσεως και εκτυπώσεως των ιερών βιβλίων, παρέμεινε μέχρι το 1820, οπότε επέστρεψε στο Βουκουρέστι. Για λίγο καιρό διέμεινε στο μοναστήρι Αντίμ και ύστερα εγκαταστάθηκε στο μοναστήρι Καλνταρουσάνι, 30 χιλ. βορείως του Βουκουρεστίου, μοναστική εστία με αγιορειτικό τυπικό, καθιερωμένο μερικές δεκαετίες πριν, από έναν άλλο μαθητή του αγίου Παϊσίου, τον καθηγούμενο π. Γεώργιο από την Τσερνίκα. Εδώ έζησε ταπεινά σε ένα μικρό κελλί όπου είχε για κρεβάτι μία σανίδα σκεπασμένη με ψάθα και μία κουβέρτα, ένα τραπέζι, μία καρέκλα, μία εικόνα και δύο δισάκια βιβλία.

Όσιος Ευδόκιμος ο Βατοπαιδινός ο Νεοφανής 05.10.2014

Καθηγούμενος Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου Γέροντας Εφραίμ

Ο Αγιοτόκος Άθωνας μέσα από την υπερχιλιόχρονη ιστορική ζωή του έχει αναδείξει πάμπολλες γνωστές Οσιακές μορφές, αλλά και περισσότερες άγνωστες σε εμάς. Σήμερα εορτάσαμε έναν Αγιορείτη Άγιο, ο οποίος έζησε εδώ στη Μονή μας, τον όσιο Ευδόκιμο. Ουσιαστικά εορτάσαμε έναν άγνωστο Άγιο – αφού δεν γνωρίζουμε τα σχετικά με τον βίο του – αλλά που όμως με γνωστό και φανερό τρόπο βρέθηκε ολόκληρο το Άγιο Λείψανό του στο κοιμητήριο της Μονής μας, όπως ακούσαμε και στα αναγνώσματα που προηγήθηκαν στην εκκλησία και εδώ στην τράπεζα.



Νομίζουμε ότι η τέλεση της πανηγύρεως του οσίου Ευδοκίμου του Νεοφανούς και Θαυματουργού, χαροποιεί ιδιαίτερα και προκαλεί την εν Κυρίω καύχηση, όχι μόνο σε εμάς τους Βατοπαιδινούς, αλλά και σε όλους τους Αγιορείτες, σε όλους τους Ορθοδόξους μοναχούς. Διά του Οσίου αυτού Πατρός προβάλλεται σε όλη την οικουμένη το Αγιορειτικό μοναχικό πνεύμα, του οποίου ήταν γνήσιος εκφραστής.

Ο Άγιος Σάββας Αρχιεπίσκοπος Σερβίας, ως μοναχός της Μονής Βατοπαιδίου 12.01.2015

Σύμφωνα με τους μοναχικούς κανόνες ο υποψήφιος πρέπει να παραμένει δόκιμος για μερικά χρόνια προτού γίνει μοναχός. Στο Άγιον Όρος η δοκιμασία διαρκεί περισσότερο απ’ ό,τι στα άλλα μοναστήρια στον κόσμο. Ο Ράστκο όμως έγινε μοναχός χωρίς δοκιμασία χάρη στις πιεστικές περιστάσεις. Στο Ρούσικον πέρασε μόνο μερικές μέρες, περισσότερο σαν επισκέπτης παρά σαν δόκιμος πριν μετονομαστεί από Ρά­στκο σε Σάββα. Σαν μοναχός βέβαια πέρασε απ’ όλη τη δύσκολη προετοιμασία, επειδή θεωρούσε τον εαυτό του πολύ νέο, έσχατο μεταξύ των αδελφών του.

Ο Σάββας έμεινε στο Ρούσικον για σύντομο χρονικό διάστημα, το πολύ-πολύ μερικούς μήνες. Κατόπιν μετοίκησε στο Βατοπέδι, ένα από τα παλιότερα μεγάλα μοναστήρια του Αγίου Όρους, αφιερωμένο στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Κ’ έγινε αυτό ως εξής: Όταν στη γιορτή του Ευαγγελισμού πανηγύριζε η ιερά μονή Βατοπεδίου, ο προεστώς κάλεσε τον ηγούμενο της μονής Ρουσίκου και τον παρακάλεσε να πάρει μαζί του και τον Σάββα. Σ’ εκείνη την περίπτωση ο Σάββας έκανε θαυμάσια εντύπωση σ’ όλη την αδελφότητα και ο ηγούμενος ζήτησε απ’ αυτόν να μείνει μόνιμα μαζί τους. Ο νεαρός μοναχός, μην μπορώντας να πει ούτε ναι ούτε όχι, άφησε τον προϊστάμενό του ν’ αποφασίσει. Όταν πια οι δύο ηγούμενοι συμφώνησαν να μείνει, έμεινε αυτός στο Βατοπέδι όχι μερικές μέρες ή μήνες, αλλά δώδεκα ολόκληρα χρόνια. Για τον Σάββα ήταν ανεκτίμητο το όφελος που έζησε ακριβώς στο Βατοπέδι και όχι σε κάποιο άλλο σλαβικό μοναστήρι.

Εκεί έμαθε θαυμάσια ελληνικά. Εκεί υπήρχε πλούσια βιβλιοθήκη όλων των αγίων Πατέρων της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην πρωτότυπη ελληνική γλώσσα. Εκεί σαν σε έκθεση μπορούσε να παρατηρήσει κανείς το απόγαιο του εκλεπτυσμένου βυζαντινού πολιτισμού, παραδείγματος χάριν στις τέχνες της αρχιτεκτονικής, ζωγραφικής, ποίησης, χορωδιακής μουσικής, ξυλογλυπτικής, λιθογλυφίας, υφαντουργικής, καλλιγραφίας, επεξεργασίας αντικειμένων χρυσού, αργύρου και χαλκού– επίσης επιδέξιας ραπτικής, μαγειρικής και διαφόρων άλλων χειροτεχνημάτων, ακόμη και μαθημάτων καλής συμπεριφοράς. Γιατί το Βατοπέδι ήταν πρότυπο, ως αυτοκρατορικό μοναστήρι, που ήταν κτισμένο, ξανακτισμένο και διακοσμημένο

Ο Βατοπαιδινός Άγιος Ιγνάτιος Μαριουπόλεως

Γεννήθηκε στις αρχές του 18ου αιώνα στο νησί Θέρμη. Μάλλον πρόκειται για το νησί των Κυκλάδων Κύθνο, πού ονομαζόταν και Θερμιά, λόγω των εκεί θερμών ιαματικών πηγών. Ήταν γόνος της γνωστής και ευσεβούς οικο­γενείας Γεζεδινού.

Νέος μετέβη στο Άγιον Όρος. Στη μονή Βατοπαιδίου μόναζε ένας κοντινός συγγενής του. Αγαπώντας ολόκαρδα τη μοναχική πολιτεία, εγκατέλειψε κάθε κοσμική ματαιότητα και εκάρη μοναχός με το όνομα Ιγνάτιος. Αργότερα χειροτονήθηκε ιερέας.

Για την αρετή του κλήθηκε να ποιμάνει ένα απομακρυσμένο ποίμνιο, πού βρισκόταν κάτω από σκληρό ταταρικό ζυγό. Το 1769 χειροτονήθηκε επίσκοπος Γκοτφέϊ και Κεφάϊ της Κριμαίας. Χαρακτηρίζεται ως καλοκάγαθος και ακαταπόνητος ιεράρχης, πού κατέκτησε την αγάπη και τον σεβασμό του ταλαιπωρημένου ποιμνίου του. Ό Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως του έδωσε για την καλή διακονία του, τον τίτλο του αρχιε­πισκόπου και τον έκανε μέλος της Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Οι σύγχρονοι του τον χαρακτηρίζουν ως άνδρα, τίμιο, ευσεβή, ηθικό, ταπεινό, αγνό, άγρυπνο. Είχε ήρεμη εξωτερική όψη, αγγελική συμπεριφορά, ήταν έμπειρος στις εκκλησιαστικές υποθέσεις, και είχε φυσικά ταλέντα και πολλές ικανότητες. Με τα προσόντα αυτά έμελλε να γίνει ο νέος Μωϋσής υπόδουλου ποιμνίου του. Πραγματοποίησε το δύσκολο και μεγάλο έργο της εξόδου των Ορθοδόξων Ελλήνων από την Κριμαία, που ήταν υπό τον ζυγό των Τατάρων, στη χριστιανική γη της Αζοφικής, που βρισκόταν υπό τη ρωσική κυριαρχία. Προσευχόμενος με δάκρυα στον Θεό για τον κατατρεγμό του ποιμνίου του επί έτη, αποφάσισε την αναχώρηση. Είχε συνειδητοποιήσει καλά τον άμεσο κίνδυνο των Ορθοδόξων χριστιανών από πνευ­ματική και φυσική εξόντωση. Άρχισε μυστικές συνομιλίες με τη ρωσική κυβέρνηση και πέτυχε να καταλογραφηθούν οι χριστιανοί της Κριμαίας Ρώσοι υπήκοοι.

Όσιος Διονύσιος ο Σιατιστεύς, της Βατοπαιδινής Σκήτης του Αγ. Δημητρίου († 19-2-1794)

Ελάχιστα βιογραφικά του στοιχεία γνωρίζουμε. Εκοιμήθη στα τέλη του 18ου αιώνος, σε μεγάλη ηλικία προγνωρίζοντας τον θάνατό του. Κατά τον Μανουήλ Γεδεών (εν «Εκκλ. Αλήθεια Κων/πόλεως», έτος δ΄, 1883-4, σ.618): «Πάσαι αι πληροφορίαι δεικνύουσιν ότι ο Διονύσιος εγίνωσκε τα συνήθη και κοινά γράμματα˙ αλλά τοσαύτα γράμματα, εγίνωσκον πάντες σχεδόν οι λόγιοι του Αγίου Όρους, όσοι μη προελθόντες εκ του δουρείου, του υπό Βουλγάρεως και Παλαμάδων και Καυσοκαλυβίτων μορφώσαντας κύρηκας του λόγου και διδασκάλους της ορθής πίστεως, ήλθον εις τον γεραρόν Άθωνα μόνον εφόδιον, ως οι τον καιρόν εκείνον «γραμματισμένοι», φέροντες ακραιφνή και άδολον και ανυπόκριτον πίστιν και ολίγα γράμματα, όσα ενόμιζον αρκούντα προς ανάγνωσιν και εξήγησιν των Μαργαριτών του Χρυσορρήμονος, των Γεροντικών και Ασκητικών των Ισαάκ και Εφραίμ και των Νηπτικών βιβλίων, των ομοίων τη πολυτιμοτάτη και υπό πάσαν έποψιν αληθεί Φιλοκαλία.

Ο ημέτερος Διονύσιος, ίνα εννοήση τα των Αγίων Πατέρων συγγράματα, κατήρτησεν εξ αυτών το βιβλίον, όπερ εκάλεσεν Ίχνος Χριστού, θελήσας διά τούτου και ούτος, κατά μίμησιν ορθοδόξων ομογενών λογίων Μοναχών, να καταστή χρήσιμος και εις πάντα Χριστιανόν Ορθόδοξον…


Ο Πνευματικός Διονύσιος απήλαυε του σεβασμού των εν αρχαίς ιδίως του παρόντος και εν τέλει του παρελθόντος αιώνος εν Αγίω Όρει ασκουμένων Πατριαρχών. Ο προς αυτόν γράφων (πρώην) Κωνσταντινουπόλεως Προκόπιος ο από Σμύρνης Μαρωνείας Νεόφυτος, ο από Σμύρνης Γρηγόριος Ε΄ όστις, ως γνωστόν, εξαετίαν έμεινεν εν Αγίω Όρει… μετέβαινεν εκ των Ιβήρων… εις την Σκήτην του Αγίου Δημητρίου προς επίσκεψιν του Διονυσίου, ον ετίμα και εις ον εξομολογείτο…Ο Πνευματικός Διονύσιος εστιν ο τύπος του αγιορείτου ιερομονάχου, όστις καίπερ τοπικώς από του κόσμου και της κοσμικής τύρβης χωριζόμενος, καίπερ αποτασσόμενος αυτή τε και πάση τη πομπεία αυτής, υπέρ των εν τω κόσμω ειργάζετο και εργάζεται, ου μόνον εν ευχαίς και δι’ αυτών επιθυμών να ίδη πραγματουμένην την ηθικήν βελτίωσιν των κατά κόσμον αδελφών αυτού, αλλά και δι’ εγγράφου λόγου και προφορικού.

Και οι ευρυτέρας τινός και μετριωτάτης παιδεύσεως τυχόντες Μοναχοί ουδαμώς έπαυον διδάσκοντες και γράφοντες εις την πατρώαν πίστιν, στηρίζοντες τους ορθοδόξους, την εις τα πατρώαν σωτήριον, εμμονήν συνιστώντες, την δάδα δε της Ελληνικής παιδεύσεως άσβεστον τηρούντες. Εσμός αναρίθμητος τοιούτων φιλοπόνων Μοναχών απεδείκνυεν επί εννέα αιώνες τον Άθω ακρόπολιν των του Γένους και των της Εκκλησίας συμφερόντων απροσμάχητον» (ανεδημοσιεύθη και εις το Περιοδικό «Πρωτάτον». Αριθμ. 31, σ.124)

μονη βατοπαιδιου

Η διήγηση αρχίζει με τον Μέγα Κωνσταντίνο, που κατά το συντάκτη, είναι ο πρώτος δομήτορας της Μονής, ο οποίος «τρεις μεγίστους ναούς εκ βάθρων ανεγείρας, και μοναχούς εγκατοικήσας, της Θεοτόκου παράδεισον το Όρος επωνόμασε»[13].

Στη συνέχεια γίνεται λόγος για τη διάσωση του γιού του αυτοκράτορα Αρκαδίου (395-408) και τις βασιλικές κτητορικές δωρεές προς τη Μονή, την εικόνα της Θεοτόκου Βηματαρίσσης, τον άγιο Σάββα αρχιεπίσκοπο Σερβίας († 1235) «τον της Μονής του Χελανδαρίου κτίτορα», που οικοδόμησε στο Βατοπαίδι επτά παρεκκλήσια, τον σέρβο κράλη Λάζαρο (1371-1389), που αφιέρωσε την αγία Ζώνη της Θεοτόκου, τους νέους κτίτορες της μονής Αθανάσιο, Νικόλαο και Αντώνιο τους Αδριανουπολίτες (10ος αί.), τον όσιο Γεννάδιο τον δοχειάρη (14ος αί.), τον όσιο Νεόφυτο τον προσμονάριο του παρεκκλησίου της Θεοτόκου Παραμυθίας, τον «αγιώτατον ησυχαστήν της σκήτεως Κολετζίου[14] και τον αυτού θαυμάσιον υποτακτικόν, τον τύπον και παράδειγμα της τελείας υπακοής»[15] Αγάπιο (14ος αί.), καθώς και τον Αγαρηνό, που είχε αγοράσει τον Αγάπιο, όταν ο δεύτερος είχε αιχμαλωτισθεί από πειρατές, και ο οποίος Αγαρηνός μαζί με τους δύο γιούς του κοινοβίασαν αργότερα στο Βατοπαίδι, τον «οσιώτατο πατέρα ημών Νικόδημον, τον πρώην Νικηφόρον καλούμενον ως εις την Φιλοκαλίαν φαίνεται…»[16], τον αυτοκράτορα Ιωάννη Καντακουζηνό, ο οποίος αφού «έκαμε παραίτησιν της βασιλείας, ελθών εις το Μοναστήριον, έλαβε το άγιον σχήμα μετωνομασθείς Ιωάσαφ, καθώς φαίνεται γεγραμμένον εις το Συνοδικόν της ορθοδοξίας…»[17], τον όσιο Σάββα τον διά Χριστόν σαλό καθώς και το βιογράφο του, τον «πολύν εν σοφία» άγιο Φιλόθεο πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως και τέλος, τον «εσχάτως των λοιπών οσίως διαπρεψάντων… τον νεωστί φανέντα εις τας ημέρας μας θείον» Ευδόκιμο, η ανακομιδή των ιερών λειψάνων του οποίου, «φέρει εικόνα της μελλούσης λαμπρότητος και αφθαρσίας»[18]. Στο νεοφανή αυτόν βατοπαιδινό άγιο και στα θαύματα που επιτελούσε το «πάνσεπτον λείψανόν» του ο Ιάκωβος αναφέρεται εκτενέστερα σε σύγκριση με όλους τους λοιπούς, καθώς έχει ασχοληθεί συγγραφικά με αυτόν σε αρκετά του έργα[19].

ακώβου Νεασκητιώτη “Εγκωμιαστικός Λόγος στους Βατοπαιδινούς αγίους” (Μέρος 2ο)

[Προηγούμενη δημοσίευση: http://www.vatopedi.gr/?p=53417 ]

Στη συνέχεια παραθέτουμε δύο παραδείγματα, στα οποία η σύγκριση μεταξύ αποσπασμάτων του Υπομνήματος περί των Ζωγραφιτών οσιομαρτύρων με τον Εγκωμιαστικό Λόγο στους Βατοπαιδινούς αγίους αποκαλύπτει τον Ιάκωβο Νεασκητιώτη ως τον συντάκτη και του δεύτερου έργου:

1)

«Δίκαιον ουν και πρέπον ετησίοις ιεροτελεστίαις και αγιστίαις τιμάν, και ύμνοις εγκωμίων γεραίρειν, και εν αριθμώ των αγίων καταλέγειν από του νυν και εις το εξής, καν άχρι τούδε παρά των προ ημών αμελήθησαν πάντες οί τε οσίως και εν αθλήσει υπέρ της ευσεβούς ομολογίας τελειωθέντες πατέρες ημών. Ότι αν υπέρ ενός δικαίου εγκωμιαζομένου ευφρανθήσονται λαοί, πολλώ μάλλον πολλών και τοσούτων και τηλικούτων αγίων τιμωμένων, υπερευφρανθήσονται πάντες»[7].

Vat_sep12-0034222

«Δίκαιον ουν και πρέπον ετησίοις ιεροτελεστίαις και αγιστίαις τιμάν αυτούς, και εν ύμνοις εγκωμίων καταγεραίρειν, και εν αριθμώ των αγίων καταλέγειν αυτούς, αν και άχρι του νυν παρά των προ ημών αμελήθησαν. Διότι αν υπέρ ενός δικαίου εγκωμιαζομένου ευφρανθήσονται λαοί, πολλώ μάλλον πολλών και τοσούτων και τηλικούτων οσιοάθλων αγίων τιμωμένων, υπερευφρανθήσονται πάντες»[8].

2)

«ας τους μιμηθώμεν λοιπόν εις την ταπείνωσιν, πραότητα, υπακοήν, εγκράτειαν, προσευχήν, αγρυπνίαν, και εις την προς τον Θεόν και πλησίον αγάπην, και εξαιρέτως εις τον ζήλον της ορθοδοξίας, και απλώς εις όλας τας αρετάς. Και αν ούτως τους μιμούμεθα, θέλουσι βέβαια και αυτοί μας γνωρίζειν διά τέκνα τους, και συγκοινοβιάτας κατόχους αυτών, και θέλουσι μας βοηθείν, και υπερασπίζονται εις κάθε κατεπείγουσαν χρείαν ημών και περίστασιν, ευρισκόμενοι έτοιμοι όταν τους επικαλεσθώμεν, και να ικετεύωσι την μακαρίαν και ζωαρχικήν Τριάδα, όπως εις μέν την παρούσαν ζωήν χαρίζει ημίν υγείαν, ευζωΐαν, μακρότητα ημερών και πάντα τα προς σωτηρίαν αιτήματα, λαμβάνοντες δαψιλεστάτην χάριν της αμοιβής, με την άφεσιν των πλημμελημάτων, με την χάριν των ιαμάτων εκ των ακενώτων πηγών της θείας χάριτος, και διά της ειρηνικής ενταύθα ζωής, προς την εκείσε μετενεχθώμεν ειρήνην, την μόνιμόν τε και αστασίαστον. Εν Χριστώ Ιησού τω Κυρίω ημών τη αληθινή των σωζομένων ειρήνην τε και χρηστότητι…»[9].

«αν ούτω τους μιμηθώμεν κατά την ταπείνωσιν δηλαδή, πραότητα, υπακοήν, εγκράτειαν, προσευχήν, αγρυπνίαν, και εις την προς τον Θεόν και πλησίον αγάπην, και εις τον ζήλον του ευσεβούς φρονήματος, και απλώς εις όλας τας αρετάς, θέλουσι βέβαια και αυτοί γνωρίζειν ημάς διά τέκνα των, και συγκοινοβιάτας κατόχους αυτών, και θέλουσι μας βοηθείν, και υπερασπίζονται εις πάσαν κατεπείγουσαν ημών ανάγκην και περίστασιν, ευρισκόμενοι έτοιμοι όταν τους επικαλεσθώμεν, και να ικετεύωσι την μακαρίαν και ζωαρχικήν Τριάδα υπέρ ημών, του επιβραβεύειν, εν μέν τον παρόντι βίω χαρίζειν ημίν υγείαν, ευζωΐαν, μακροβιότητα και πάντα τα προς σωτηρίαν αιτήματα, λαμβάνοντες χάριν δαψιλεστάτην της αμοιβής, με την άφεσιν των πλημμελημάτων, και ιαμάτων την ακένωτον δωρεάν, εν [δε] τη μελλούση αξιωθώμεν της αλήκτου εκείνης τρυφής και αϊδίου μακαριότητος συν αυτοίς ευφραινόμενοι. Έν Χριστώ τω Κυρίω ημών τη αληθινή των σωζομένων ειρήνην τε και χρηστότητι…»[10].

Δεν σώζεται κωδικογραφικό σημείωμα στο τμήμα αυτό του ιδιόγραφου κώδικα Άγ. Παντελεήμονος 731 του Ιακώβου, από το οποίο θα πληροφορούμασταν για το έτος συγγραφής του Εγκωμιαστικού Λόγου, αν και στον κώδικα, όπως διαπιστώσαμε παραπάνω, είναι συσταχωμένα έργα των ετών 1834, 1841 και 1846. Έν τούτοις, η μνεία της ανεύρεσης των ιερών λειψάνων του οσίου Ευδοκίμου του Νέου, που συνέβη στη μονή Βατοπαιδίου μεταξύ 1ης και 4ης Οκτωβρίου του 1840, μας δίνει το terminus post quem του έργου.

Άγιος Τύχων ο Θαυματουργός επίσκοπος Από Dogma 15 Ιουνίου 2018

Ο Άγιος Τύχων, έζησε στα χρόνια των αυτοκρατόρων Αρκαδίου και Ονηρίου. Καταγόταν από ευσεβή οικογένεια, οι δε ενάρετοι γονείς του τον ανέθρεψαν «εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου», γι’ αυτό πολύ γρήγορα ο Τύχων διακρίθηκε για το ήθος του χαρακτήρα του, τη σύνεση, τη διάκριση και τη μελέτη των θείων Γραφών.

Ο Άγιος Τύχων,  ο οποίος τιμάται σήμερα 15 Ιουνίου, σε νεαρή ηλικία και εκτιμώντας τις σπάνιες αρετές του, ο επίσκοπος Μνημόνιος (τιμάται 16 Ιουνίου) τον χειροτόνησε διάκονο. Γρήγορα όμως η αρετή του και η σπουδαία κατηχητική του δράση τον ανέδειξαν διάδοχο του Μνημονίου.

Ως Επίσκοπος διακρίθηκε για τα διοικητικά του χαρίσματα, τη φιλανθρωπική του δραστηριότητα και τη διάδοση του λόγου του Θεού, η οποία έφερε πλούσιους καρπούς, μεταστρέφοντας πολλούς ειδωλολάτρες. Ο Άγιος Τύχων κατέστρεψε πολλούς ειδωλολατρικούς ναούς και στη θέση τους ύψωσε χριστιανικούς. Τιμήθηκε μάλιστα από τον Πανάγαθο Θεό και με το χάρισμα της θαυματουργίας, επιτελώντας πολλά θαύματα και πολλές ιάσεις και ευεργεσίες. Με την θερμή προσευχή του αναζωογόνησε ακόμη και την ξερή και χέρσα γη της περιοχής για να βοηθήσει τους πτωχούς και αδύναμους αγρότες, οι οποίοι είχαν περιέλθει σε αδιέξοδο. Έζησε με προσευχή, άσκηση, νηστείες και προπάντων ταπείνωση και αγωνίστηκε μέχρι και την τελευταία του πνοή για την Ορθοδοξία και την αλήθεια.

Εκοιμήθη ειρηνικά και κηδεύτηκε μέσα σε γενική συγκίνηση.

Απότμημα του Ιερού Λειψάνου του Αγίου βρίσκεται στη Μονή Κύκκου Κύπρου.

Χαιρετισμοί των αγίων αποστόλων Πέτρου και Παύλου Ποίημα του εν Αγίοις Πατρός ημών Νικόδημου του Αγιορείτου

Τους συν ανθρώποις πριν φανέντας αγγελόφρονας,
και συν Αγγέλοις Θεούς ήδη χρηματίζοντας,
Αγγελικοίς άσμασι και θεοπρεπέσιν,
Αποστόλων τους εξάρχους ευφημήσωμεν,
Ώς σωτήρας των ψυχών ημών υπάρχοντας,
Χαίρε κράζοντες, Πέτρε, Παύλε Απόστολοι.

Άναρχος ών τω χρόνω, αρχήν είληφε χρόνου, ο χρόνων Ποιητής Θεός
Λόγος· και πεμφθείς ημίν προς του Πατρός, Απόστολος άκρος σε Πέτρε δείκνυσι, πρωτόθρονον Απόστολον δι' ο προσαγορεύομέν σε.
Χαίρε, χορού μαθητών ακρότης
χαίρε, Χριστού απορρήτων μύστης.
Χαίρε, Θεολόγων απάντων υπέρτατε
χαίρε, οικονόμων του Πνεύματος πρώτιστε.
Χαίρε, ότι απεκάλυψεν ο Πατήρ σοι τον Χριστόν
χαίρε, ότι ανεκήρυξας Τούτον αληθή Θεόν.
Χαίρε, αρραγεστάτη πέτρα της Εκκλησίας·
χαίρε, βασιμωτάτη κρηπίς ομολογίας.
Χαίρε, αρχή στοιχειώδης Πίστεως·
χαίρε, φωστήρ Ουρανίου γνώσεως.
Χαίρε, δι' ού ο Χριστός εδοξάσθη·
χαίρε, δι' ου ο Σατάν κατησχύνθη
Χαίρε Πέτρε Απόστολε.

Βλέμμα το νοερόν σου εκκαθάρας, εισέδυς εις κόλπους τους πατρώους
ώ θαύμα! και είδες εν αυτοίς τον Χριστόν, ανομμάτως Πέτρε
Θεόν συνάναρχον, Πατρί τε και τω Πνεύματι, κηρύττων Τούτον και κραυγάζων

Αλληλούια.