ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΒΑΤΑΤΖΗΣ Ο μαρμαρωμένος ελεήμων βασιλιάς και η βασιλεύουσα

Προφητείες, θρύλοι και διηγήσεις που ζωντανεύουν στις μνήμες μας τον μαρμαρωμένο βασιλιά συνδέονται άρρηκτα με θαύματα και γεγονότα που σχετίζονται με τον Άγιο βασιλιά Ιωάννη Βατάτζη! Ξετυλίγοντας το κουβάρι του θαυμαστού βίου του θα διαπιστώσουμε ότι 

ο ευσεβής βασιλέας Ιωάννης ο Βατάτζης, είχε θέσει προτεραιότητα στη ζωή του την ελεημοσύνη! Με βάση το έλεος και την αγάπη αντιμετώπισε με τη βοήθεια του Θεού ακανθώδη ζητήματα της εποχής του. Το χριστιανικό ήθος και η προσήλωσή του στο γράμμα του ευαγγελίου συνέβαλαν στο να επιλύσει το πρόβλημα της φτώχειας. Προβάλλοντας το έλεος συνάντησε τον Θεό, όπως λέγει η ρήση του προφήτη και βασιλιά Δαυίδ! Και έτσι επίλυσε οριστικά όπως αναφέρει ο βιογράφος του και το δικό του πρόβλημα, το πρόβλημα δηλαδή του πνευματικού θανάτου, όπως αποκαλύπτει το άφθαρτο σκήνωμά του.

Μία λοιπόν από τις μεγάλες φυσιογνωμίες που λάμπρυναν την Εκκλησία και την χριστιανική αυτοκρατορία είναι ο Άγιος Βασιλέας Ιωάννης ο 3ος, Δούκας Βατάτζης ο οποίος για τις μεγάλες ελεημοσύνες του έλαβε την προσωνυμία Ελεήμων. Γεννήθηκε στα 1193 στο Διδυμότειχο και ήταν γόνος της επιφανούς οικογένειας του Βυζαντίου. Το 1204, μετά την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως από τους Φράγκους σταυροφόρους, η βυζαντινή αυτοκρατορία διαιρέθηκε σε τέσσερα αντίπαλα βασίλεια, τη λατινική αυτοκρατορία της Κωνσταντινουπόλεως, την αυτοκρατορία της Νίκαιας στη Μικρά Ασία, όπου κατέφυγε ο νόμιμος αυτοκράτορας και ο οικουμενικός Πατριάρχης, το Δεσποτάτο της Ηπείρου στη δυτική Ελλάδα και τέλος το βουλγαρικό βασίλειο του Ιωάννη του 2ου του Ασάνη. Στα 1222, ο Ιωάννης Δούκας Βατάτζης διαδέχθηκε στο θρόνο της Νίκαιας τον θείο του Θεόδωρο Λάσκαρη και χάρη στην πολιτική του ικανότητα κατόρθωσε να αναδιοργανώσει τις βυζαντινές δυνάμεις κατά τα πρότυπα της παλαιάς αυτοκρατορίας. Ο Ιωάννης σαν αυτοκράτορας, επέδειξε τις εξαιρετικές ιδιότητες ενός πολιτικού αρχηγού και τις αρετές ενός χριστιανού ηγεμόνα. Χάρη σε μία σειρά από λαμπρές στρατιωτικές νίκες και έξυπνους χειρισμούς εξασφάλισε μέσα σε λίγα χρόνια τον έλεγχο της Μικράς Ασίας και ανέκτησε το μεγαλύτερο μέρος των εδαφών που βρίσκονταν στα χέρια των Λατίνων. Κατέλαβε την Ανδριανούπολη, και το 1254 όταν πέθανε, η αυτοκρατορία της Νικαίας περιελάμβανε στην πραγματικότητα τα εδάφη της βυζαντινής αυτοκρατορίας πριν τη φραγκική κατάκτηση. Δεν απέμενε πλέον παρά η κατάληψη της Βασιλεύουσας, η οποία επιτεύχθηκε από τον διάδοχό του, Μιχαήλ 8ο   τον Παλαιολόγο το έτος 1261 και η οποία από τους ιστορικούς χρεώνεται στον αυτοκράτορα Ιωάννη τον Βατάτζη.

Εμφορούμενος από φλογερό ζήλο για το καλό της Εκκλησίας, ο Ιωάννης ο 3ος ο Βατάτζης διεξήγαγε πολλές διαπραγματεύσεις με τον Πάπα Γρηγόριο τον 9ο. Ματαίως όμως, γιατί ο Πάπας επέμενε στις απόψεις του.

Ο ευσεβής ηγέτης της Νίκαιας Ιωάννης είχε ήπιο χαρακτήρα, απλό και φιλήσυχο. Όλοι μπορούσαν να τον πλησιάζουν για να βρουν σε αυτόν στήριξη και κατανόηση. Ήταν ένθερμος προστάτης των αδικημένων και ιδιαιτέρως των αγροτών που καταπιέζονταν από τους μεγάλους γαιοκτήμονες. Εκτός από τους πολέμους καταπιάστηκε επιπλέον και με την αναδιοργάνωση της γεωργίας και της κτηνοτροφίας. Μία ημέρα που συνάντησε τον ίδιο τον γιο του, ντυμένο με ακριβά ρούχα να πηγαίνει για κυνήγι, τον επιτίμησε αυστηρά λέγοντάς του:

«Πως μπορείς να ξοδεύεις έτσι το χρήμα των υπηκόων σου, σε τέτοιες μάταιες ασχολίες; Δεν γνωρίζεις ότι τα πολύτιμα τούτα ρούχα με τα χρυσά κεντήματα γίνονται από το αίμα των Ρωμιών, και ότι πρέπει να δίνεις σ’ αυτούς λογαριασμό για ότι ξοδεύεις, αφού ο πλούτος των βασιλέων είναι πλούτος των υπηκόων τους»;

Στις 4 Νοεμβρίου του 1254 ο ευσεβής αυτοκράτορας της Νίκαιας Ιωάννης ο 3ος ο Βατάτζης παρέδωσε εν ειρήνη την ψυχή του στα χέρια του Θεού. Το τίμιο λείψανό του ενταφιάσθηκε στο Μοναστήρι του Σωτήρος Χριστού, που είχε κτίσει ο ίδιος στο Νυμφαίο της Βιθυνίας.

Στα επόμενα χρόνια δια αποκαλύψεως ο ίδιος ο Ιωάννης ζήτησε να μεταφερθεί το λείψανό του στη Μαγνησία της Μικράς Ασίας. Όταν μετά από 7 χρόνια άνοιξαν τον τάφο του, μία γλυκειά ευωδία απλώθηκε τριγύρω. Έκπληκτοι διαπίστωσαν όλοι ότι και το σώμα του ήταν άφθαρτο, σαφές δείγμα αγιότητας. Δεν είχε κανένα απολύτως σημείο που να φανερώνει ότι ήταν νεκρός. Το χρώμα του σώματος ήταν όπως κάθε φυσιολογικού ανθρώπου, ακόμη κι αυτά τα ρούχα του είχαν διατηρηθεί επί 7 χρόνια άφθορα και έμοιαζαν σαν να τα είχαν ράψει εκείνη τη στιγμή. Έτσι αντιδοξάζει ο Θεός εκείνους που τον δοξάζουν στη γη.

 

Ο θρύλος του μαρμαρωμένου βασιλιά

 

Από τότε το τίμιο λείψανο του Αγίου Βασιλέως Ιωάννη του Βατάτζη του ελεήμονος, κατατέθηκε σε Ναό της Μαγνησίας. Μάλιστα όπως σημειώνει ο βιογράφος του, χριστιανοί που προσέφευγαν στον άγιο ανταμείβονταν θαυμαστά. Στο ιερό λείψανο ασθένειες θεραπεύονταν, διώκονταν δαίμονες...

Ο ιστορικός της εποχής αναφέρει ακόμα ότι επί βασιλείας του Ανδρόνικου του Παλαιολόγου κατά τις επιδρομές των Τούρκων στην Μαγνησία, ο καστροφύλακας παρατήρησε πολλές φορές μία αναμμένη λαμπάδα να περιφέρεται στα τείχη. Έστειλε ανθρώπους του να ερευνήσουν το φαινόμενο μα δεν τα κατάφεραν. Τέλος εστάλη ο κωφάλαλος αδελφός του καστροφύλακα. Σ’ αυτόν έγινε η αποκάλυψη και επιστρέφοντας του δόθηκε και η θεραπεία. Και έτσι διηγήθηκε ότι στο μέρος εκείνο που φαινόταν το φως της λαμπάδας, βρήκε έναν άνδρα μεγαλοπρεπή με βασιλικό παράστημα ο οποίος μεγαλοφώνως προέτρεπε τους χριστιανούς να συνεχίσουν την άμυνα. Την μορφή αυτή την αναγνώρισε στο ιερό σκήνωμα του Αγίου Βασιλέως Ιωάννη Βατάτζη. Από τότε αναγνωρίσθηκε ως Άγιος και η μνήμη του ορίσθηκε να τιμάται στις 4 Νοεμβρίου. Το άφθαρτο λείψανό του μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη που είχε ήδη ελευθερωθεί από τους Φράγκους όπου και το τύλιξε ο θρύλος του Μαρμαρωμένου Βασιλιά. Κατά την άλωση της Πόλης από τους Τούρκους κρύφθηκε σε κάποια κατακόμβη. Κι από τότε καρτερεί την απελευθέρωση της Βασιλεύουσας. Ακόμη ο θρύλος λέγει ότι μαζί του ο Άγιος βασιλέας έχει τη σπάθη του μέσα στο θηκάρι της και ότι κάθε χρόνο η λεπίδα του σπαθιού ξεπροβάλλει μερικά χιλιοστά, μέχρι που να φθάσει η στιγμή να ξεπροβάλλει ολόκληρη η σπάθη τότε θα έρθει και η ώρα που καρτερεί η ρωμιοσύνη, να πάρει δηλαδή την Κωνσταντινούπολη. Σύγχρονος άγιος γέροντας ασκητής αναφέρει πως εδώ και λίγο καιρό ο Ελεήμων Άγιος βασιλιάς έχει αναστηθεί και πως το ξίφος βγήκε εντελώς από το θηκάρι του. Περιφέρεται με τη μορφή παλιάτσου στην Πόλη και κατευθύνει τις στρατιές των Αγίων ώστε να λάβουν θέση γύρω από τη Βασιλεύουσα. Υποστηρίζει μάλιστα πως το ιερό λείψανο φυλασσόταν από οικογένεια κρυπτοχριστιανών που διατηρούσε το μυστικό από γενιά σε γενιά. Αυτό ακριβώς το γεγονός που με τη μορφή διήγησης αναφέρει ο άγιος αυτός γέροντας ασκητής σηματοδοτεί σειρά γεγονότων που θα επαληθεύσουν τις προφητείες του Αγίου Κοσμά πολύ-πολύ γρήγορα. Αυτά κι άλλα πολλά λένε οι θρύλοι και οι διηγήσεις για το άφθαρτο λείψανο του Αγίου Βασιλέα Ιωάννη του 3ου του Βατάτζη, του Ελεήμονος.

Όλοι αυτοί οι θρύλοι και οι προφητείες ηχούν παράξενα στα αυτιά μας. Όπως και να είναι όμως οφείλουμε να τις εκλάβουμε ως βάση αξιολόγησης της προσωπικής αξίας του Αγίου Ιωάννη του Βατάτζη, του Ελεήμονος, του μαρμαρωμένου βασιλιά της ρωμιοσύνης. Βάση που συντελεί ώστε να τον ακολουθούν αιώνες αιώνων αναδεικνύοντας δια της αφθαρσίας του τιμίου λειψάνου και την αιωνιότητα της μνήμης του κι επαληθεύοντας το λόγο της Αγίας Γραφής ότι ο ελεήμων «εκ θανάτου ρύεται».

Συντάκτης: Κατσούλα Ιωάννα
Πηγή: ΣΤΥΛΟΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2011

Η ιστορία του Σταυρού του Αποστόλου Ανδρέα

Κείμενο Θεοδώρα Αβαγιανού

Ο Άγιος Ανδρέας, πολιούχος της πόλης των Πατρών, είναι άμεσα συνδεδεμένος με την πόλη, αφού στον ομώνυμο Ιερό Ναό βρίσκεται ο τάφος, τα Ιερά Λείψανα του, η Τίμια Κάρα και ο Σταυρός πάνω στον οποίο μαρτύρησε.

Η ιστορία του Σταυρού του Αγίου, δεν είναι ιδιαίτερα γνωστή στο ευρύ κοινό. Που φυλασσόταν μέχρι να μεταφερθεί μόνιμα στην Πάτρα, από τι υλικό ήταν κατασκευασμένος και αν ο Απόστολος Ανδρέας άφησε όντως την τελευταία του πνοή πάνω στο συγκεκριμένο Σταυρό.

Θεωρείται ένα πολύ σημαντικό κειμήλιο για όλον τον Χριστιανικό κόσμο, και το πρωί της Πέμπτης θα αναχωρήσει για την Ρωσία, με επικεφαλής τον Μητροπολίτη Πατρών κ. Χρυσόστομο.



Τον Σταυρό αναμένεται να προσκυνήσουν χιλιάδες πιστοί από τη Ρωσία μιας και η Ρωσική Εκκλησία, ετοιμάζει λαμπρή υποδοχή. Να σημειωθεί ότι είναι η πρώτη φορά που «φεύγει» ο Σταυρός από την Πάτρα από την μέρα που επέστρεψε από τη Γαλλία στις 19 Ιανουαρίου 1980.

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 1980

Από την ημέρα της σταύρωσης του Αποστόλου έως και την εποχή της Φραγκοκρατίας όπου και αρπάχθηκε , ο Σταυρός βρισκόταν στην Πάτρα. Η εποχή εκείνη χαρακτηρίζεται σκοτεινή γιατί πολλά κειμήλια της Εκκλησίας αρπάχτηκαν και μεταφέρθηκαν στη Δύση. Ένα από αυτά ήταν δυστυχώς και ο Σταυρός του Αποστόλου Ανδρέα.


Ο Σταυρός σήμερα. Φωτό ΔΟΓΜΑ: Ο Μητροπολίτης Πατρών κ. Χρυσόστομος και ο σχεδιαστής της νέας θήκης κ. Β. Τσιρώνης

Σύμφωνα με τα αρχεία του Δουκάτου της Βουργουνδίας, ο Σταυρός αρχικά τοποθετήθηκε στη Μονή Weaume στη Μασσαλία, ενώ αργότερα μεταφέρθηκε στη Μονή του Αγίου Βίκτωρος της ίδιας πόλης.

Κατά τη Γαλλική Επανάσταση επιχείρησαν να κλέψουν τον Σταυρό πράγμα που τελικά δεν επιτεύχθηκε. Τα τμήματα του, διασώθηκαν και τοποθετήθηκαν σε θήκη σχήματος κανονικού Σταυρού.

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΣΤΗΝ ΠΑΤΡΑ

Στις 9 Οκτωβρίου 1979 ο τότε Μητροπολίτης Πατρών Νικόδημος συναντήθηκε με τον τότε πρόεδρο της Γαλλικής Ιεραρχίας και ολόκληρης της Ρωμαιοκαθολικής Ιεραρχίας της Δυτικής Ευρώπης, Καρδινάλιο και Roger Etchegaray στη Μασσαλία, για να συζητήσουν το θέμα της επιστροφής του Σταυρού στη Πάτρα.

Αφού έγιναν διαβουλεύσεις μεταξύ Ρωμαιοκαθολικών και Ορθοδόξων, ο Καρδινάλιος είπε στον Μητροπολίτη Πατρών «εφ όσον εκ Πατρών εκομίσθη ενταυθα ο Σταυρός, ανήκει εις Πάτρας».

Σύντομα άρχισαν οι επαφές και οι συζητήσεις των δυο πλευρών για την επιστροφή του Σταυρού στην Πάτρα.

Το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως και η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος, ενημερώθηκαν για το θέμα .


Από το αρχείο της Ι.Μ. Πατρών

Στις 18 Ιανουαρίου 1980 αεροπλάνο της πολεμικής αεροπορίας με την αντιπροσωπεία της Ιεράς Μητρόπολης Πατρών, αναχώρησε για τη Γαλλία για την παραλαβή και τη μεταφορά του Σταυρού στην Πάτρα.

Αφού μετέβησαν στη Μασσαλία, παραδόθηκε ο Σταυρός στην ελληνική αντιπροσωπεία, μέσω μιας «άτυπης» τελετής.

Την επόμενη μέρα 19 Ιανουαρίου , αφίχθη στο αεροδρόμιο του Άραξου το αεροπλάνο που μετέφερε το σταυρό, και τις δυο αντιπροσωπείες, των Ορθόδοξων και των Ρωμαιοκαθολικών, και στη συνέχεια και έγινε η επίσημη υποδοχή.

ΤΟ ΥΛΙΚΟ

Όσον αφορά το είδος του ξύλου του Σταυρού, υπάρχουν διαφορετικές αναφορές. Ο Ιππόλυτος Ρώμης αναφέρει για ξύλο ελιάς, ο Επιφάνιος μιλάει για σταυρό χωρίς να προσδιορίσει το ξύλο, ο Αρσένιος Κέρκυρας αναφέρεται σε ένα φυτό το οποίο δεν προσδιορίζει, ενώ ο ιστορικός Στέφανος Θωμόπουλος μιλά επίσης για δέντρο ελιάς.

Σε μελέτες που έχουν γίνει πάντως έχει αποδειχθεί πως πρόκειται πράγματι για ξύλο ελιάς και χρονολογείται στον πρώτο αιώνα.

Ο ΤΡΟΠΟΣ ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΩΣΗΣ

Για τον τρόπο σταύρωσης δεν υπάρχει ομοφωνία. Υπάρχουν αναφορές περί «προσηλώσεως» και όχι περί «προσδέσεως». Στο δεξί πέλμα του Αγίου Ανδρέα, υπάρχει ουλή από το καρφί το οποίο καρφώθηκε στο ξύλο πάνω στο οποίο πέθανε.




Οι υμνογράφοι της Εκκλησίας μιλούν για «προσήλωσιν επί Σταυρού» ενώ παλαιοχριστιανικά έγγραφα μιλούν περί «πρόσδέσεως του Αποστόλου επι του Σταυρού»

ΤΟ ΣΧΗΜΑ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ

Υπάρχουν διαφορετικές απόψεις όσον αφορά το σχήμα του Σταυρού. Αγιογραφίες και φορητές εικόνες σε Ναούς, απεικονίζουν τον Απόστολο Ανδρέα πάνω στο Σταυρό με κάθετα τα δύο ξύλα του ενώ άλλες τον απεικονίζουν πάνω στο σταυρό με το κεφάλι προς τα κάτω.

Ωστόσο η επικρατέστερη άποψη είναι εκείνη που λέει ότι ο Σταυρός ήταν σε σχήμα Χ.Η άποψη αυτή είναι τόσο διαδεδομένη έτσι ώστε συνηθίζεται πλέον τους Σταυρούς σε σχήμα Χ να τους χαρακτηρίζουν ως «Σταυρός του Αποστόλου Ανδρέου».

Κατά τη μεταφορά του στην Πάτρα, το 1980, ήταν τοποθετημένος σε θήκη σχήματος κανονικού Σταυρού αλλά αντικαταστάθηκε από μεγαλύτερη και πιο επιβλητική θήκη, αυτή τη φορά σε σχήμα Χ.

Χαρακτηριστικό της δυναμικής του Σταυρού του Αγίου Ανδρέα είναι το γεγονός πως το Χ, από το σχήμα του είναι το σύμβολο του Πολεμικού Ναυτικού της Ρωσίας το οποίο έχει τον Απόστολο Ανδρέα προστάτη του.

Ο Σταυρός του Αγίου Ανδρέα μεταφέρεται στη Ρωσία Ελλάδα

Κείμενο Λουδάρος Ανδρέας

ΔΟΓΜΑ | ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ | Στρατιωτικά αεροσκάφη, ειδικά διαμορφωμένα τρένα ένας τεράστιος μηχανισμός σε τέσσερις χώρες και περίπου 3.000.000 προσκυνητές συνθέτουν την εικόνα της μεταφοράς για πρώτη φορά του Σταυρού του Αγίου Ανδρέα από την Πάτρα στην Ρωσία την Ουκρανία και την Λευκορωσία.

Από τις 11 Ιουλίου έως και τις 2 Αυγούστου, ο Σταυρός του Αγίου Ανδρέα θα βρίσκεται σε αυτές τις τρεις χώρες στο πλαίσιο του εορτασμού για τα 1025 χρόνια από την Βάπτιση των Ρώς.

Το αίτημα είχε κατατεθεί από την Εκκλησία της Ρωσίας και το Ίδρυμα του Αγίου Ανδρέα, πρόεδρος του οποίου είναι ο πανίσχυρος στην Ρωσία Βλαδίμηρος Γιακούνιν, ο οποίος ελέγχει τους ρωσικούς σιδηροδρόμους.

Το θέμα συζητήθηκε εκτενώς και κατά την επίσκεψη του Πατριάρχη Κυρίλλου στην Ελλάδα. Μόλις πριν από λίγες μέρες και αφού ξεπεράστηκε ένας τεράστιος αριθμός μικρών και μεγαλύτερων λεπτομερειών, ένα από τα σπανιότερα κειμήλια του Χριστιανισμού θα φύγει από την Ελλάδα σχεδόν για ένα μήνα.

ΣΤΕΛΝΟΥΝ ΕΙΔΙΚΟ ΑΕΡΟΣΚΑΦΟΣ

Την Τετάρτη 10 Ιουλίου ρωσική αντιπροσωπεία, με επικεφαλής τον Β. Γιακούνιν θα επισκεφθεί την Πάτρα όπου την επομένη θα παρακολουθήσει τη Θεία Λειτουργία που θα τελέσει ο Μητροπολίτης Πατρών κ. Χρυσόστομος.



Αμέσως μετά ο Σταυρός, με την νέα θήκη που κατασκευάστηκε για το ταξίδι και την επίσκεψη του στη Ρωσία θα φύγει από τον Ναό και αφού αποδοθούν τιμές αρχηγού κράτους θα μεταφερθεί κάτω από δρακόντεια μέτρα ασφαλείας στο αεροδρόμιο του Άραξου.

Εκεί θα περιμένει ένα Τουπόλεφ 154 της ρωσικής κυβέρνησης που θα μεταφέρει τον Σταυρό στην Αγία Πετρούπολη, πρώτο σταθμό στη Ρωσία. Τον Σταυρό θα υποδεχθεί ο Πατριάρχης της Ρωσίας κ. Κύριλλος και με λιτανευτική πομπή που θα κρατήσει πάνω από μιάμιση ώρα ο Σταυρός θα μεταφερθεί στον Καθεδρικό Ναό της Παναγίας του Καζάν όπου θα παραμείνει.

ΕΦΤΙΑΞΑΝ ΤΡΕΝΟ ΜΕ ΕΚΚΛΗΣΙΑ

Η σημασία και οι τιμές που αποδίδουν οι Ρώσοι στον Άγιο Ανδρέα είναι πρωτοφανείς. Όλες οι μετακινήσεις του Σταυρού από χώρα σε χώρα και από πόλη σε πόλη, (Αγία Πετρούπολη, Μόσχα, Κίεβρο (Ουκρανία) και Μίνσκ (Λευκορωσία) θα γίνουν με ειδικά διαμορφωμένο τρένο μέσα στο οποίο έχει φτιαχτεί Ναός όπου θα τοποθετείται ο Σταυρός.

Λόγω της μοναδικότητας του κειμηλίου έχουν ληφθεί ειδικά μέτρα ώστε να μην κινδυνεύσει σε κανένα στάδιο του ταξιδιου.



Ο ΑΓΙΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΡΩΣΟΙ

Σύμφωνα με τις τοπικές παραδόσεις ο Απόστολος Ανδρέας, ήταν εκείνος που δίδαξε τον Χριστιανισμό στην περιοχή. Λέγεται πως είχε φθάσει μέχρι το Κίεβο.

Ο Άγιος Ανδρέας θεωρείται προστάτης των ρωσικών στρατευμάτων κάτι το οποίο θεωρείται πως θα αποτελέσει την αφορμή για μεγαλειώδεις εκδηλώσεις εκ μέρους του ρωσικού στρατού.

Ο χιαστός Σταυρός του Αγίου Ανδρέα χρησιμοποιείται συχνά σε σημαίες στρατιωτικών σχηματισμών στην Ρωσία αλλά και σε μετάλλια και παράσημα.

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ

Σύμφωνα με το πρόγραμμα που για πρώτη φορά βλέπει το φως της δημοσιότητας μέσα από το dogma.gr, μετά την Αγία Πετρούπολη, στις 16 Ιουλίου ο Σταυρός θα μεταφερθεί στην Μόσχα όπου θα παραμείνει στον Καθεδρικό Ναό του Σωτήρα.

Εκεί στις 24 Ιουλίου θα τελεσθεί συλλείτουργο με τη συμμετοχή αρκετών ορθοδόξων Προκαθημένων που έχουν προσκληθεί από την Ρωσική Εκκλησία αλλά και προσωπικά από τον Πρόεδρο Πούτιν να τιμήσουν την σημαντική για εκείνους επέτειο.

Οι ελληνορθόδοξοι Πατριάρχες Αλεξκανδρείας κ. Θεόδωρος και Ιεροσολύμων κ. Θεόφιλος έχουν δηλώσει ήδη πως θα παρευρεθούν.

Την Εκκλησία της Ελλάδος θα εκπροσωπήσει ο αντιπρόεδρος της Δ.Ι.Σ. Μητροπολίτης Φιλίππων κ. Προκόπιος.

Στις 26 Ιουλίου, ο Σταυρός θα βρίσκεται στην πρωτεύουσα της Ουκρανίας, Κίεβο, όπου θα φιλοξενηθεί στη Λάβρα των Σπηλαίων.

Αντίστοιχες εκδηλώσεις θα πραγματοποιηθούν και εκεί, αφού ο Ουκρανός Πρόεδρος Γιανούκοβιτς έχει θέσει υπό την αιγίδα του τους εορτασμούς.

Τελευταίος σταθμός η πρωτεύουσα της Λευκορωσίας, το Μίνσκ, όπου ο Σταυρός θα μεταφερθεί πάλι με το ειδικό τρένο στις 29 Ιουλίου.

Η επιστροφή στην Ελλάδα αναμένεται στις 2 Αυγούστου με στρατιωτικό αεροσκάφος.




ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΝ ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΩΝ

Σύμφωνα με εκτιμήσεις των διοργανωτών, η προσέλευση των πιστών αναμένεται να ξεπεράσει τα τρία εκατομμύρια ανθρώπους. Ο Άγιος Ανδρέας ένας από τους κορυφαίους Αγίους της Ορθόδοξης Εκκλησίας λατρεύεται ιδιαίτερα στην Ρωσία.

Θεωρείται πως η επίσκεψη του Σταυρού στην Ρωσία θα δημιουργήσει έναν νέο δεσμό της πόλης των Πατρών με τους Ρώσους που πλέον θα αποκτήσουν έναν ακόμη προορισμό στην Ελλάδα.

Κατά την εκκλησιαστική ιστορία ο Απόστολος Ανδρέας, ο Πρωτόκλητος, μαρτύρησε πάνω σε ξύλινο χιαστό σταυρό.



Αυτός ο Σταυρός φυλάσσεται στην Πάτρα από το 1980 όπου και ο τάφος του Αποστόλου αλλά και η Τίμια Κάρα Του. Πριν βρισκόταν στην πόλη της Μασσαλίας, στην υπόγεια κρύπτη της μονής του Αγίου Βίκτωρος.

Ο Σταυρός έχει ραδιοχρονολογηθεί και προέρχεται από ξύλο παλαιστινιακής ελιάς και ανάγεται στον πρώτο αιώνα μ.Χ. Κάθε χρόνο χιλιάδες επισκέπτες απ’ ολόκληρη την Ευρώπη επισκέπτονται την Πάτρα για να δουν και να προσκυνήσουν τον Σταυρό του Αγίου Ανδρέα.

Πρόκειται για τον δεύτερο Σταυρό πιο γνωστό και πιο σημαντικό Σταυρό στον χριστιανικό κόσμο μετά φυσικά τον Σταυρό του Ιησού Χριστού.

Τον Σταυρό θα συνοδεύσουν στην Ρωσία, ο Μητροπολίτης Πατρών κ. Χρυσόστομος και ο Μητροπολίτης Μαντινείας κ. Αλέξανδρος.
 

ΔΟΓΜΑ | Ανδρέας Λουδάρος

TAGS: ΣΤΑΥΡΟΣ ΑΓΙΟΥ ΑΝΔΡΕΑ, ,

 

Απολυτίκιο Άγ. Αποστόλου Ανδρέα - 30 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ

Ἀπολυτίκιον

Ἦχος δ'.

Ὡς τῶν Ἀποστόλων Πρωτόκλητος
Καὶ τοῦ κορυφαίου αὐτάδελφος
τῷ Δεσπότῃ τῶν ὅλων, Ἀνδρέα, ἱκέτευε,
εἰρήνην τῇ Οἰκουμένη δωρήσασθαι
καὶ ταῖς ψνχαῖς ἡμῶν τὸ μέγα ἔλεος.

ΒΑΣ. Χ. ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ

Ἀπὸ «Θρησκευτικὴ καὶ Ἠθικὴ Ἐγκυκλοπαιδεία», τόμ. 2ος, Ἀθῆναι 1963.

Πληροφορίαι ἐκ τῆς Καινῆς Διαθήκης

Ὁ Ἀνδρέας ἦτο εἷς τῶν δώδεκα μαθητῶν τοῦ Κυρίου καὶ ἀδελφὸς τοῦ Ἀπ. Πέτρου. Ἀμφότεροι ἦσαν τέκνα τοῦ Ἰωνᾶ, ἁλιεῖς τὸ ἐπάγγελμα καὶ συνεργαζόμενοι ἐν τῷ αὐτῷ πλοίῳ. Κατήγοντο ἐκ τῆς Βηθσαϊδᾶ, κειμένης ἐπὶ τῆς δυτικῆς ὄχθης τῆς λίμνης τῆς Τιβεριάδος, ἐκ τῆς ὁποίας κατήγετο καὶ ὁ Ἀπ. Φίλιππος (Ἰω. α' 45). Τὸ ὄνομα τῶν Ἀποστόλων τούτων εἶναι ἑλληνικόν, ἀπαντώμενον παρ' Ἡροδότῳ, Παυσανίᾳ, Πλουτάρχῳ καὶ παρ' ἄλλοις. Οἱ Ἰουδαῖοι ἀπὸ τῆς κατακτήσεως τῆς Παλαιστίνης ὑπὸ τῶν Ἑλλήνων διὰ τοῦ Μ. Αλεξάνδρου ἐλάμβανον ἑλληνικὰ ὀνόματα ἢ τὰ ἰουδαϊκὰ μετέτρεπον καταλλήλως εἰς ἑλληνικὰ (Ἰάσων, Ἰώσηπος -ἀντὶ Ἰωσήφ, Μενέλαος-, ὡς καὶ οἱ ἑπτὰ διάκονοι τῆς ἐν Ἱερουσαλὴμ Ἐκκλησίας εἶχον ἑλληνικὰ ὀνόματα, Φίλιππος, Πρόχορος, Νικάνωρ, Τίμων, Παρμενᾶς, Νικόλαος, Στέφανος). Πιθανὸν διὰ τὴν ἑλληνικότητα τοῦ ὀνόματος ἐζήτησαν οἱ Ἕλληνες, οἱ θελήσαντες νὰ ἴδουν τὸν Κύριον, ἀπὸ τὸν Φίλιππον καὶ τὸν Ἀνδρέαν, ὅπως εἰσαγάγουν αὐτοὺς πρὸς τὸν Κύριον (Ἰω. Ἰβ' 20).

Περὶ τοῦ Ἀνδρέου παρέχονται οὐκ ὀλίγαι πληροφορίαι ἐν τοῖς Εὐαγγελίοις, καὶ μάλιστα ἐν τῷ κατὰ Ἰωάννην. Ἀμφότεροι οἱ ἀδελφοὶ Ἀνδρέας καὶ Πέτρος, φύσει εὐσεβεῖς, εἶχον χρηματίσει μαθηταὶ Ἰωάννου τοῦ Βαπτιστοῦ, παρακολουθοῦντες τὰ κηρύγματα αὐτοῦ. Ὅταν ὁ Ἰωάννης εἶδε τὸν Ἰησοῦν μετὰ τὸ βάπτισμα καὶ εἶχε πλησίον του δύο μαθητάς του, τὸν Ἀνδρέαν καὶ τὸν Ἰωάννην, δεικνύει πρὸς αὐτοὺς τὸν Κύριον, λέγων : «Ἴδε ὁ ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ». Οἱ λόγοι τοῦ Βαπτιστοῦ ἔκαμαν ἐντύπωσιν μεγάλην εἰς τοὺς δύο μαθητάς, ὅπως φαίνεται ἀπὸ τὴν συνέχειαν τῆς διηγήσεως. Οἱ δύο μαθηταὶ ἀκολουθοῦν τὸν Ἰησοῦν οὐχὶ μὲ τὴν πρόθεσιν νὰ γίνουν μαθηταί του, ἀλλὰ νὰ ὁμιλήσουν μὲ αὐτὸν καὶ νὰ ἐννοήσουν ἐξ ἰδίας πείρας ποῖος ἦτο ὁ Ἰησοῦς. Ὁ Κύριος, ἀκούσας τὰ βήματά των καί, ὡς καρδιογνώστης, ἐννοήσας τὰς προθέσεις των, στρέφεται καὶ λέγει εἰς αὐτούς: «τί ζητεῖτε; οἱ δὲ εἶπον αὐτῷ• ραββί, (ὃ λέγεται μεθερμηνευόμενον διδάσκαλε), ποῦ μένεις; λέγει αὐτοῖς• ἔρχεσθε καὶ ὄψεσθε» (Ἰω. α' 39-41). Οἱ μαθηταὶ δὲν ἠθέλησαν νὰ ὁμιλήσουν μετὰ τοῦ Κυρίου καθ' ὁδόν, ἀλλὰ κατ' ἰδίαν, διότι ἐπεδίωκον νὰ γνωρίσουν καλῶς αὐτόν, τὸν ὁποῖον ὁ Βαπτιστὴς ἐχαρακτήριζεν ὡς ἀνώτερόν του καὶ ὡς ἀμνόν. Ποῦ ἔμενεν ὁ Κύριος, ἐκεῖ εἰς τὰ περίχωρα τοῦ Ἰορδάνου, εἶναι ἄγνωστον. Πιθανόν, ὅπου ἔμενον ὅλοι ὅσοι ἔτρεχον πανταχόθεν καὶ ἐβαπτίζοντο ὑπὸ τοῦ Ἰωάννου ἐν τῷ Ἰορδάνῃ, ἤτοι εἴτε εἰς τὴν ὕπαιθρον, εἴτε εἰς οἶκόν τινα τῶν παρακειμένων χωρίων. Ἡ ὥρα ἦτο ὡσεὶ δεκάτη, ἤτοι τέσσαρες μ. μ., ὅταν οἱ μαθηταὶ μετέβησαν εἰς τὴν κατοικίαν τοῦ Κυρίου. Περὶ τίνος συνωμίλουν κατὰ τὰς ὥρας τῆς μετὰ τοῦ Κυρίου διαμονῆς των, δὲν λέγει ὁ εὐαγγελιστής, προσθέτει δὲ μόνον : «ἦν Ἀνδρέας, ὁ ἀδελφὸς Σίμωνος Πέτρου εἷς ἐκ τῶν δύο τῶν ἀκουσάντων παρὰ Ἰωάννου καὶ ἀκολουθησάντων αὐτῷ». Ὁ ἄλλος, κατὰ πᾶσαν πιθανότητα, εἶναι ὁ Ἰωάννης, ὁ καὶ διηγούμενος μὲ τόσας λεπτομερείας τὰ τῆς συναντήσεως, ἀφοῦ πεντήκοντα ἔτη μετὰ τὴν συνάντησιν ἐνθυμεῖται, ὅτι ἦτο ὥρα ὡσεὶ δεκάτη, ὑποτιθεμένου ὅτι τὸ εὐαγγέλιον του συνέγραψε περὶ τὸ 80. Κατὰ τὴν συνήθειάν του ὅμως ἐν ὅλῳ τῷ Εὐαγγελίῳ του, ἀποσιωπᾶ καὶ ἐνταῦθα τὸ ὄνομά του. Ἐν συνεχείᾳ ὁ εὐαγγελιστὴς διηγεῖται, ὅτι τὴν ἄλλην ἡμέραν ὁ Ἀνδρέας εὑρίσκει τὸν ἀδελφόν του Πέτρον καὶ ὁδηγεῖ αὐτὸν εἰς τὸν Ἰησοῦν. Οὕτως ὁ Ἀνδρέας ὁ πρωτόκλητος γίνεται ἡ αἰτία τῆς πρώτης συναντήσεως τοῦ Κυρίου μετὰ τοῦ Πέτρου, τοῦ ἀναδειχθέντος κορυφαίου τῶν Ἀποστόλων, ἀλλὰ καὶ τοῦ συμπολίτου του Φιλίππου, διότι ἐν συνεχείᾳ ἀναγινώσκομεν τὴν ὑπὸ τοῦ Κυρίου κλῆσιν τοῦ Φιλίππου καὶ τοῦ Ναθαναὴλ ἢ Βαρθολομαίου. Οὕτως ἐξηγεῖται διατὶ ἐν τοῖς Εὐαγγελίοις παρουσιάζεται ὁ Ἀνδρέας συνδεδεμένος μετ’ ἰδιαιτέρας φιλίας μετὰ τοῦ Φιλίππου. Ἀλλ' ἡ συνάντησις, καὶ πρώτη γνωριμία αὕτη, δὲν ἀπετέλει τὴν ὁριστικὴν κλῆσιν των ὡς μαθητῶν, διότι ὁ Κύριος δὲν ἤρχισε τὴν δημοσίαν αὐτοῦ δρᾶσιν εἰ μὴ μόνον μετὰ τὴν σύλληψιν καὶ φυλάκισιν τοῦ Ἰωάννου τοῦ Βαπτιστοῦ (Ματθ. δ' 12, Μάρκ. α' 14). Μετὰ τὴν σύλληψιν λοιπὸν τοῦ Ἰωάννου γίνεται ἡ ὁριστικὴ κλῆσις τοῦ Πέτρου καὶ τοῦ Ἀνδρέου, ὅταν εὗρεν ὁ Κύριος αὐτοὺς παρὰ τὴν λίμνην τῆς Γαλιλαίας καὶ εἶπεν εἰς αὐτοὺς: «δεῦτε ὀπίσω μου, καὶ ποιήσω ὑμᾶς ἁλιεῖς ἀνθρώπων. Οἱ δὲ ἀφέντες τὰ δίκτυα ἠκολούθησαν αὐτῷ» (Ματθ. δ' 18, Μάρκ. α' 16, Λουκ. ε' 1-11).

Ὁ Ἀνδρέας ἐμφανίζεται ἀκολούθως ἐν τοῖς Εὐαγγελίοις εἰς τὰς ἑξῆς περιπτώσεις. Ἐν Μάρκ. α' 29, ἀναγινώσκομεν, ὅτι, ἐν Καπερναοὺμ μετέβη ὁ Κύριος εἰς τὴν οἰκίαν τοῦ Πέτρου καὶ Ἀνδρέου μετὰ τῶν δύο ἄλλων ἀδελφῶν Ἰωάννου καὶ Ἰακώβου, ἵνα θεραπεύσῃ τὴν ἀσθενοῦσαν πενθερὰν τοῦ Πέτρου. Ἀπὸ τὸ χωρίον τοῦτο συνάγεται, ὅτι ὁ Ἀνδρέας καὶ ὁ Πέτρος συγκατώκουν ἐν Καπερναοὺμ παρὰ τὴν λίμνην τῆς Γαλιλαίας, ἔνθα καὶ ἤσκουν ἄλλοτε τὸ ἐπάγγελμα τοῦ ἁλιέως (Μάρκ. α' 29.). Ἀκολούθως, κατὰ τὴν τέλεσιν τοῦ θαύματος τῆς διατροφῆς τῶν πεντακισχιλίων, οἱ δύο φίλοι Ἀνδρέας καὶ Φίλιππος παρουσιάζονται συζητοῦντες τὸ ζήτημα τῆς διατροφῆς τόσου πλήθους ἀκροατῶν ἐν τῇ ἐρήμῳ. Τότε ὁ μὲν Φίλιππος ἀνακοινοῖ εἰς τὸν Κύριον, ὅτι ἔχουν διακόσια μόνον δηνάρια, «διακοσίων δὲ δηναρίων ἄρτοι οὐκ ἀρκοῦσιν αὐτοῖς, ἵνα ἕκαστος βραχύ τι λάβῃ», ὁ δὲ Ἀνδρέας ὅτι: «ἔστι παιδάριον ὧδε, ὃς ἔχει πέντε ἄρτους κριθίνους καὶ δύο ὀψάρια• ἀλλὰ ταῦτα τί ἐστιν εἷς τοσούτους;» Καὶ οἱ δύο μαθηταί, ὡς φίλοι, δεικνύουν τὴν αὐτὴν ἀπορίαν καὶ τὰς αὐτὰς διαθέσεις, σκεπτόμενοι ἀκόμη ὡς κοινοὶ θνητοὶ καὶ μὴ γνωρίζοντες ὅτι πλησίον των ἦτο ὁ παντοδύναμος Κύριος, δι' οὗ τὰ πάντα ἐγένοντο ἐκ τοῦ μηδενὸς καὶ ὁ ὁποῖος πρὸ ὀλίγου εἶχε μεταβάλει ἐνώπιον των τὸ ὕδωρ εἰς οἶνον ἐν Κανᾷ (Ἰω. α' 3, στ' 5 - 9). Πάλιν οἱ δύο φίλοι, ὁ Ἀνδρέας καὶ ὁ Φίλιππος, λαμβάνουν ἐνεργὸν μέρος κατὰ τὴν συνάντησιν τοῦ Κυρίου μετὰ τῶν Ἑλλήνων. Οἱ προσήλυτοι οὗτοι Ἕλληνες δὲν ἐτόλμησαν νὰ πλησιάσουν τὸν Κύριον μόνοι, ἀλλ' ἐζήτησαν τὴν μεσολάβησιν τοῦ Φιλίππου, ὅν φαίνεται ἐγνώριζον. Ὁ Φίλιππος ὅμως ὡσαύτως διστάζει νὰ συμμορφωθῇ πρὸς τὴν θέλησίν των καὶ ζητεῖ τὴν συνδρομὴν τοῦ Ἀνδρέου. Τότε ὁμοῦ «Ἀνδρέας καὶ Φίλιππος», κατὰ τὸ Εὐαγγέλιον, ἀνακοινοῦν εἰς τὸν Κύριον τὴν ἐπιθυμίαν τῶν Ἑλλήνων ὅπως ἴδουν αὐτόν (Ἰω. ιβ' 20-23).

Ἐκ τῶν δώδεκα μαθητῶν τρεῖς, ὁ Πέτρος ὁ Ἰάκωβος καὶ ὁ Ἰωάννης, ἀπετέλουν τὸν στενώτερον οὕτως εἰπεῖν περὶ τὸν Κύριον κύκλον, διότι τούτους τοὺς τρεῖς μόνον εἶχε μεθ' ἑαυτοῦ κατὰ τὴν Μεταμόρφωσιν, κατὰ τὴν ἀνάστασιν τῆς θυγατρὸς τοῦ Ἰαείρου καὶ κατὰ τὴν προσευχήν του ἐν Γεθσημανῇ. Ἀλλ' ὁ Μᾶρκος, ἐν ιγ' 3, ὅταν ὁ Κύριος προεφήτευσε τὴν μέλλουσαν καταστροφὴν τῆς Ἱερουσαλήμ, παρουσιάζει μαζὶ μὲ τοὺς τρεῖς καὶ τὸν Ἀνδρέαν ἐρωτῶντα περὶ τοῦ χρόνου καθ' ὅν ἔμελλον νὰ γίνουν ταῦτα. Προσετέθη βεβαίως καὶ ὁ Ἀνδρέας, διότι αὐτὸς καὶ ὁ ἀδελφός του Πέτρος, καὶ οἱ δύο ἀδελφοὶ Ἰάκωβος καὶ Ἰωάννης, ἦσαν οἱ τέσσαρες πρῶτοι κληθέντες ὑπὸ τοῦ Κυρίου ἵνα ἀκολουθήσουν αὐτόν.

Ἐν τοῖς καταλόγοις τῶν μαθητῶν, ὁ Ἀνδρέας συγκαταριθμεῖται συνήθως μετὰ τοῦ ἀδελφοῦ του Πέτρου ἢ μετὰ τῶν τριῶν μαθητῶν, οἵτινες ἀπετέλουν τὸν στενώτερον κύκλον τῶν μαθητῶν περὶ τὸν Ἰησοῦν (Ματθ. ι' 2, Μάρκ. γ' 14, Λουκ. στ' 12, Πράξ. α' 13). Διὰ τελευταίαν φορὰν ἀναφέρεται ὁ Ἀνδρέας ἐν ταῖς Πράξεσι τῶν Ἀποστόλων, μετὰ τὴν ἀνάληψιν τοῦ Κυρίου, ὅτε οἱ ἕνδεκα μαθηταὶ συνεκεντρώθησαν εἰς τὸ ὑπερῶον ἐν Ἱερουσαλήμ, ὅπου «πάντες ἦσαν προσκαρτεροῦντες ὁμοθυμαδὸν τῇ προσευχῇ σὺν γυναιξὶ καὶ Μαριὰμ τῇ μητρὶ τοῦ Ἰησοῦ καὶ σὺν τοῖς ἀδελφοῖς αὐτοῦ» (α' 13-14).

Περί τῆς, μετὰ τὴν ἐπιφοίτησιν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, δράσεως τοῦ Ἀποστόλου 'Ανδρέου οὐδὲν ἐν τῇ Κ. Διαθήκῃ ἀναφέρεται, ἀλλ' ὅλαι αἱ σχετικαὶ πληροφορίαι στηρίζονται εἰς τὴν Παράδοσιν, εἴς τινα ἀπόκρυφα βιβλία, ἰδίως τοῦ αἱρετικοῦ Λευκίου, εἰς τοὺς ἱστορικοὺς Εὐσέβιον καὶ Νικηφόρον καὶ εἰς τὸν μοναχὸν Ἐπιφάνιον, ἀκμάσαντα περὶ τὸν Ι’ αἰῶνα καὶ συγγράψαντα «Περὶ τοῦ βίου, τῶν πράξεων καὶ τῆς τελευτῆς τοῦ ἁγίου Ἀνδρέου τοῦ πρωτοκλήτου» (PG 120, 216).

Ἐγκώμιον εἰς τὸν Ἅγιον Ανδρέαν τὸν Ἀπόστολον

Ἑλληνικὴ Πατρολογία Μιγνίου (Migne), τ. 28ος, σ. 1101 κ' ἑξῆς, ἢ ΒΕΠΕΣ, τ. 36ος, σ. 303-306.


Α' . Ὁρῶν τὴν λαμπρὰν ταύτην ἀγέλην τοῦ Πνεύματος καὶ εἰς τὸ γαληνὸν ἀληθῶς καὶ ἀκύμαντον πέλαγος, ἀποστολικὴν ὑπερβεβλημένην σαγήνην, τῆς δεσποτικῆς φωνῆς ὑπομιμνήσκομαι βοώσης• «Δεῦτε ὀπίσω μου, καὶ ποιήσω ὑμᾶς ἁλιεῖς ἀνθρώπων»(2). Ὢ φωνῆς ἐνεργοῦς! Ὢ ρημάτων διὰ πραγμάτων γνωριζομένων! Ὢ τῆς ἀληθοῦς ὑποσχέσεως καθ' ἡμέραν αὐξανομένης! Τίνος γὰρ ἡ πολυάνθρωπος αὕτη θήρα; Τὶς ὁ τὴν περιφανῆ ταύτην ἀθροίσας πανήγυριν, ἢ δῆλον, ὡς ὁ περιφανὴς τῶν ἀποστόλων Ἀνδρέας; ὁ ἁπλώσας τῆς γλώττης καὶ τῆς μνήμης τὰ θήρατρα• ἵνα, τὴν ἱεράν ταύτην ἐμπλήσας ὁλκάδα(3) τοῖς οἴαξι(4) τῆς ἀποστολῆς, πρὸς οὐρανὸν ἰθύνη(5) τὸ σκάφος. Καὶ ποῖα τὰ τῆς ἄγρας πρωτεῖα; Ποῖα δὲ τῶν καμάτων τὰ ἀκροθίνια(6); Οἱ τὸν τῆς ἱερωσύνης περίβολον ταῖς ἀρεταῖς περιφαιδρύνοντες. Οἱ πρῶτοι τὰς ἀποστολικὰς ταύτας ὑπερθέντες(7) ἀγκάλας, καὶ τοὺς ἔξω πλανωμένους πρὸς σωτηρίαν ἀγρεύσαντες. Ἀλλ' ἢ καὶ τῆς παρούσης ἡμῖν πανηγύρεως ὁ μέγας οὗτος Ἀνδρέας τὰς προφάσεις δέδωκεν• ἀλλ' ὅ γε πᾶς τῶν ἀποστόλων συνεκτιμᾶται χορός. Οὕς γὰρ ἡ χάρις συνῆψεν, οὐ διίστησι τόπος. Καὶ καθάπερ εἴ τις τῶν ἐκ πολυτελείας διηνθισμένων λίθων ἐπαινεῖν ἐθελήσειε στέφανον, ὅτου ἂν τοῖς ἐπαίνοις περιδράξηται μέρους, τὸν ὅλον συνθαυμάζει τοῖς μέρεσι• ἢ καθάπερ, χρυσῆν τινα σειρὰν ὁρῶν τις, ὅπη(8) ἂν ἅψαιτο(9), τὸ πᾶν συνεκίνησεν• οὕτω καὶ ὁ πρὸς ἕνα τῶν ἀποστόλων λόγος βαδίζων δι' αὐτοῦ συνέχει τοὺς ἅπαντας κατὰ τὴν τοῦ θεσπεσίου Παύλου φωνὴν• «Εἰ χαίρει ἕν μέλος, συγχαίρει πάντα τὰ μέλη»(10). Ποίαν γὰρ ἂν μελῶν ἁρμονίαν οὕτως ἡ φύσις ἐξύφηνεν, ὡς τὴν τῶν ἀποστόλων χορείαν ἡ τοῦ Πνεύματος χάρις συνήρμοσε; Μία γὰρ ὄντως χάρις, ἡ τοὺς ἀποστόλους τῷ Δεσπότῃ στρατολογήσασα.

Β' . Δεῦρο οὖν ἐπὶ τοὺς πάντας, καὶ διὰ πάντων τὸν καθ' ἕνα θαυμάσωμεν. Ἀνδρέας ὁ τῆς ἀποστολικῆς ἀνδρείας ἐπώνυμος, ὁ πρῶτος διδάσκαλον τὸν Δεσπότην ἐπιγραψάμενος• ἡ τῆς ἀποστολικῆς χορείας ἀρχή• ὁ πρὸς τὴν δεσποτικὴν παρουσίαν ὀξυδερκής, ὁ τῆς Ἰωάννου μαθητείας τὴν Χριστοῦ διδασκαλίαν ἀνταλλαξάμενος• ἡ τῶν τοῦ Βαπτιστοῦ ρημάτων σφραγίς. Ἦν μὲν γὰρ τῶν Ἰωάννου μαθητῶν ὁ δοκιμώτατος• ἐν λυχνιαίῳ φέγγει ζητῶν τοῦ φωτὸς τὴν ἀλήθειαν, ὥσπερ τις ἐν ἀμυδροτέραις αὐγαῖς πρὸς τὰς Χριστοῦ μαρμαρυγὰς ἐθιζόμενος. Ἀλλ' ὁ μὲν Ἰωάννης τέως τοῖς Ἰορδάνου νάμασιν(11) ἐφεστὼς(12) τὰς Ἰουδαίων ἀγέλας ἐβάπτιζε, τοῖς Μωσέως προστάγμασιν ἀντιφάρμακον ἐν ὕδασι κατασκευάζων μετάνοιαν, καὶ Μωσαϊκοῦ ξίφους τὴν ἀκμὴν ἀνακόπτων τοῖς ρεύμασιν. Οἷς γὰρ ἡ τοῦ νόμου παράβασις θάνατον ἔτεκε, τούτους προεξαρπάζων ὁ Βαπτιστὴς τῇ μετανοίᾳ προέπεμπεν. Ἐπειδὴ γὰρ μήπω παρῆν(13) ὁ καταλύων τὸν θάνατον, ταῖς διὰ τοῦ βαπτίσματος ὑπερθέσεσιν(14) ὁ θάνατος ἐπραΰνετο, ἀκούσιον φιλανθρωπίαν διὰ μετανοίας ἐκπαιδευόμενος. Ὅτε δὲ παρῆν ὁ Δεσπότης κρυπτόμενος τῇ τῆς οἰκονομίας σοφίᾳ, καὶ κρύπτων τῆς ἀξίας τὴν ἀστραπὴν ἐν περιβολαίῳ θνητῷ, γνοὺς ὁ Ἰωάννης, εὐθὺς τὸν παιδευτὴν εἰς δορυφόρον μετέβαλε, καὶ τὴν χεῖρα συστείλας κῆρυξ τοῦ παρόντος ἐγένετο• «Ἴδε, ὁ Ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου»(15). Οὗτος, φησίν, ὁ τοῦ θανάτου λυτήρ. Οὗτος ὁ τῆς ἁμαρτίας ἀναιρέτης. Ἐγὼ δὲ νυμφαγωγός, οὐ νυμφίος ἀπέσταλμαι. Δορυφόρος, οὐ Δεσπότης ἐλήλυθα.

Γ'. Τούτοις τοῖς ρήμασιν ὁ τῶν ἀποστόλων περιφανέστατος Ἀνδρέας νυττόμενος(16), τὸν παιδευτὴν καταλείψας πρὸς τὸν κηρυττόμενον ἔδραμε• καὶ δεξάμενος τοῦ λόγου τὸ σύνθημα, γίνεται τῆς Ἰωάννου γλώσσης ὀξύτερος• καὶ τῷ Δεσπότῃ προσελθών, ἐδείκνυ τὸν πόθον τῷ σχήματι, κοινωνὸν τοῦ δρόμου τὸν εὐαγγελιστὴν Ἰωάννην συναπαγόμενος• καὶ ἄμφω(17), τὸν λύχνον ἀφέντες, ἐπὶ τὸν ἥλιον φέρονται. Ἀνδρέας ἡ πρώτη τῶν ἀποστόλων φυτεία• οὗτος ἀνεωξε τῆς Χριστοῦ μαθητείας τὰς πύλας• πρῶτος τῆς προφητικῆς γεωργίας τοὺς καρποὺς ἐτρύγησε, καὶ τὰς ἁπάντων ἐλπίδας ὑπερδραμών(18), πρῶτος τὸν παρὰ πάντων προσδοκώμενον περιπτύσσεται. Πρῶτος ἔδειξε τὰ τοῦ νόμου προστάγματα προθεσμίᾳ μετρούμενα. Πρῶτος τὴν Μωσέως ἔστησε(19) γλῶτταν, μετὰ Χριστὸν λαλούσης οὐκ ἀνασχὀμενος(20), οὐχ ὑβριζόμενος, οὐχ ὑβρίζων τῶν Ἰουδαίων τὸν παιδευτὴν• ἀλλὰ προτιμῶν τοῦ πεμφθέντος τὸν πέμψαντα• μᾶλλον δὲ πρῶτος ὤφθη τὸν Μωσέα τιμῶν• Ὁ πρῶτος ἐπέγνω τὸν ὑπ' ἐκείνου προφητευόμενον• «Προφήτην ὑμῖν ἀναστήσει Κύριος ὁ Θεὸς ἡμῶν ἐκ τῶν ἀδελφῶν ὑμῶν ὡς ἐμέ• αὐτοῦ ἀκούετε»(21). Παραιτεῖται τὸν νόμον τῷ νόμῳ πειθόμενος. Ἤκουσε Μωσέως λαλοΰντος• «Αὐτοῦ ἀκούετε.» Ἤκουσεν Ἰωάννου βοῶντος. «Ἴδε ὁ Ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ»• καὶ γέγονε πρὸς τὴν δεῖξιν αὐτόμολος. Ἐπιγνοὺς δὲ τὸν προφητευθέντα προφήτην, χειραγωγεῖ τὸν ἀδελφὸν πρὸς τὴν εὕρεσιν. Ἅγνοοῦντι τῷ Πέτρῳ τὸν θησαυρὸν δείκνυσιν «Εὐρήκαμεν τὸν Μεσσίαν»(22) ὅν ἐποθοῦμεν. Οὗ τὴν παρουσίαν ἠλπίσαμεν, τούτου τὴν θεωρίαν ἁρπάσωμεν. Εὑρήκαμεν ὅν προφητικαὶ βοῶσαι σάλπιγγες ἀναμένειν ἐκέλευον. Ἤνεγκεν(23) ὁ χρόνος ὅν ἡ χάρις ἐκήρυττεν, ὅν ἤλπισεν ὁ πόθος ἰδεῖν ὄμμασιν. Εὗρε γάρ, φησίν, οὗτος τὸν ἀδελφον τὸν ἴδιον Σίμωνα, καὶ μερίζεται πρὸς αὐτὸν τῆς θεωρίας τὸν θησαυρόν. Χειραγωγεῖ πρὸς τὸν Δεσπότην τὸν Πέτρον. Ὢ παραδόξου θαύματος! Οὕτω μαθητὴς Ἀνδρέας καὶ καθηγητὴς ἀνθρώπων καθίσταται. Ἀπὸ τοῦ διδάσκειν τοῦ μανθάνειν ἀπήρξατο• ἁρπάζει τῆς ἀποστολῆς τὴν ἀξίαν. Εὑρήκαμεν τὸν Μεσσίαν. Ὢ πόσας νύκτας ἀύπνους ἀνύσαντες(24) παρὰ τοῖς Ἰορδάνου ρείθροις, νῦν ὅν ἐποθοῦμεν εὑρήκαμεν! Οὐκ ἦν βραδὺς μετὰ τὴν φωνὴν ὁ Πέτρος• Ἀνδρέου γὰρ ἦν ἀδελφός• καὶ θερμῇ τῇ γνώμῃ τὰς ἀκοὰς ἐκπετάσας ἠπείγετο.

Δ'. Λαβὼν τὸν Πέτρον ὁ Ἀνδρέας τῷ Δεσπότῃ προσάγει τὸν μεριστήν(25) τῆς φύσεως, κοινωνὸν τῆς μαθητείας ἀπεργασάμενος. Τοῦτο πρῶτον Ἀνδρέου κατόρθωμα. Ηὔξησε τῶν ἀποστόλων τὸν ἀριθμὸν προσήνεγκε Πέτρον, ἵν' εὕρη Χριστὸς τὸν τῶν μαθητῶν κορυφαῖον. Ὥστε καὶ ἐν οἷς ὕστερον εὐδοκιμῶν ὁ Πέτρος εὑρίσκεται, παρὰ Ἀνδρέου τῆς εὐδοκιμήσεως ἔχει τὰ σπέρματα. Ἀλλ' ἡ τῶν ἐπαίνων ἰσόρροπος ἐξ ἑκατέρων πρὸς ἀλλήλους ἀντίδοσις γίνεται. Οἰκειοῦνται γὰρ τὰ ἀλλήλων ἀγαθά, καὶ τοῖς ἀλλήλων ἀγαθοῖς ἐναβρύνονται(26). Πόσην γοῦν ἤνεγκε τοῖς πᾶσι χαρὰν ὁ Πέτρος πρὸς τὰς δεσποτικὰς ἐρωτήσεις ὀξέως(27) ἀποκρινόμενος, καὶ λύσας σιωπὴν μαθητῶν ἐρυθριῶσαν; «Τίνα με λέγουσιν οἱ ἄνθρωποι εἶναι;»(28). Καὶ ὡς αὐτὸς ὢν τῶν ἐρωτηθέντων ἡ γλώττα, ἢ ὡς ἁπάντων ἐν ἐκείνῳ λαλούντων, μόνος ὑπὲρ πάντων ἐφθέγγετο• «Σὺ εἶ ὁ Χριστὸς ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος»(29), μιᾷ φωνῇ καὶ τὸν οἰκονομοῦντα, καὶ τὴν οἰκονομίαν ἀποφθεγξάμενος. Ὢ συμφωνίας ρημάτων! οἷς γὰρ Ἀνδρέας τὸν Πέτρον ἐχειραγώγησε ρήμασι, τούτοις ἄνωθεν ὁ Πατὴρ τὸν Πέτρον ἐνηχῶν καθυπέγραφεν. Ἐκεῖνος ἔλεγεν «Εὑρήκαμεν τὸν Μεσσίαν». Ὁ Πατὴρ ὑπέβαλλε λέγων• «Σὺ εἶ ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος»• μόνον οὐχὶ ταῦτα πρὸς τὸν Πέτρον έγκελευσάμενος(30). Φθέγξαι, ὦ Πέτρε, τὰς Ἀνδρέου φωνὰς ἐρωτώμενος• φάνηθι τοῦ Διδασκάλου πρὸς ἀπόκρισιν ἑτοιμότερος. Οὐκ ἐψεύσατο πρὸς σὲ λέγων• «Τὸν Μεσσίαν εὑρήκαμεν». Σύ, τὴν Ἑβραΐδα φωνὴν εἰς Ἑλλάδα μεταστήσας, ἀναβόησον• «Σὺ εἶ ὁ Χριστὸς ὁ Υἱός τοῦ Θεοΰ τοῦ ζῶντος». Ὁρᾷς ὅσοις εὐθὺς ἐν προοιμίοις τῆς μαθητείας ὁ Ἀνδρέας ἐγκαλλωπίζεται.

Ε'. Ἀλλ' ἐπειδὴ τὰς πόλεις καταλιμπάνων(31) ὁ Σωτὴρ περιενόστει(32) τὴν ἔρημον, συμπεριήει(33) αὐτῷ τῶν ἀνθρώπων τὰ γένη, μηδὲ πρὸς βραχὺ τὸν χωρισμὸν ὑπομένοντα. Ἦν ἐν ἐρημίᾳ καὶ τροφῆς ἀπορία, καὶ ἡ γαστὴρ οὐκ ἐσπένδετο(34). Ὁ δὲ Σωτήρ, τῆς ἐρήμου λαβόμενος, θαῦμα παλαιὸν ἀνεζωπύρει" καὶ τῶν ἐν ἐρήμῳ ποτὲ θαυμάτων μάρτυρα πάλιν ἐποιεῖτο τὴν ἔρημον• καὶ τοὺς μαθητὰς ἐστιάτορας(35) προύβαλλετο(36), καὶ πρὸς αὐτοσχέδιον εὐωχίαν(37) τὰ πλήθη προτρέπεται. Τὸ τοίνυν(38) τῶν μαθητῶν πλῆθος πρὸς τὴν ἔνδειαν ἐταράττετο, καὶ πρὸς ἀλλήλους ὁρῶντες, τὸ δὲ μέλλον οὐκ ἐννοοῦντες τοῖς ἀνθρωπίνοις λογισμοῖς ἐλυμαίνοντο(39). Ἄλλος μὲν οὗν ἄλλο τι τῶν μαθητῶν ἐφθέγγετο, τὴν παροῦσαν ἀπορίαν ἐπαγγέλλοντες. Ἀνδρέας δέ, τῶν προσόντων, τὴν εὐτέλειαν ἐλέγχων, ἔλαθε(40) διδοὺς τῷ Σωτήρι τὰς προφάσεις τοῦ θαύματος. Τί γάρ φησιν; Οὐκ εἰσίν εἰ μὴ πέντε ἄρτοι, καὶ ὀλίγα ἰχθύδια. Τί οὖν ὁ Σωτήρ; Φέρετέ μοι αὐτὰ ὧδε. Καὶ γέγονεν ἡ τῆς σπάνεως ὁμολογία τῶν ἀγαθῶν περιουσία.

ΣΤ' . Ἀλλὰ γὰρ ὁ Σωτὴρ ἤδη λοιπόν, τὰς ἐν γῇ διατριβὰς ἀνύσας, καὶ τὸν αὐτάρκη τοῖς μαθηταῖς συνδιατρίψας χρόνον, πρὸς οὐρανοὺς ἐκομίζετο• ἀπόστολοι δέ, τὴν οἰκουμένην διαλαβόντες, καὶ τοῖς σώμασι μερισθέντες, ἄλλος ἀλλαχόσε(41) τὰ τῆς χάριτος μετοχετεύων νάματα. Ἐνταῦθα τοίνυν ὁ μακάριος οὗτος Ἀνδρέας, Ἑλλάδα τε ὁμοῦ καὶ βάρβαρον ἐμπλήσας τῆς χάριτος καὶ δυσωπήσας πρὸς πίστιν τὰ ἔθνη τοῖς θαύμασιν, ἐπὶ τὸ τῆς ἀπιστίας μαχιμώτατον, τὴν Ἀχαΐαν λέγω, ἐπεστέλλετο. Ἔνθα δὴ πολλοὺς οὐρανῷ προσγράψας, εἷς διὰ τῆς πίστεως, σταυρῷ παραδίδοται• καὶ τρόπω τῆς τελευτῆς τὸν Δεσπότην μιμούμενος, ἵνα τῇ κοινωνίᾳ τοῦ πάθους δείξῃ τοῦ πόθου τὸ μέγεθος. Σταυρὸς οὗν ἐπὶ μέσῃ Ἑλλάδος ἐπήγνυτο, καὶ Ἀνδρέας ἐκρεμᾶτο, σταυρῷ τὸν σταυρωθέντα κηρύσσων, καὶ τοῖς ἥλοις(42) τοὺς ἥλους πιστούμενος, καὶ τῷ πάθει τὸ πάθος μαρτυρούμενος. Πέρας δὲ τοῦτο τῆς θνητῆς ζωῆς εὐράμενος, ἐνεργεστέραν(43) τῆς διδασκαλίας διὰ τοῦ πάθους τὴν δύναμιν ἐνδεικνύμενος. Οὕς γὰρ οὐκ ἔπεισε δημηγορῶν, τούτους ἀναιρεθεὶς ἐδυσώπησεν(44)• καὶ οὓς λαλῶν οὐχ εἵλκυσε, παθὼν ἐσαγήνευσε. Μερισθεὶς γὰρ οὐρανῷ καὶ γῇ, σώματι μὲν ἔχων τὴν γῆν, ψυχῇ δὲ τὸν οὐρανόν κληρωθείς, ἐποπτεύει τὰς τῶν ἀνθρώπων ἀγέλας, ἰάμασι καὶ θαύμασι τοὺς ἐπὶ γῆς δεξιούμενος. Ἐκείνης τῆς γεωργίας οἱ παρόντες ἀνεβλάστησαν στάχυες• ἐκ τῆς ἐκείνου διδασκαλίας οἱ τῆς πίστεως ἤνθησαν βότρυες(45). Καὶ ὑμεῖς οἱ τῆς εὐσεβείας διδάσκαλοι ἀπηντήκατε, οἱ τῆς τῶν οὐρανῶν βασιλείας ἔμποροι πρὸς τὸν οὐρανῷ θαυμαζόμενον συνεληλύθατε. Χριστοῦ γὰρ ἔστι διὰ τοῦ μακαρίου Παύλου φωνή• «Εἰ ὑπομένομεν, καὶ συμβασιλεύσομεν»(46). Αὐτῷ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

Άγιος Μεγαλομάρτυς Αρτέμιος ο προστάτης άγιος για τις κήλες!!! [μνήμη 20 Οκτωβρίου]

Σήμερα η Εκκλησία εορτάζει και τιμά την ιερή μνήμη του αγίου και ενδόξου μεγαλομάρτυρα Αρτεμίου. Ο άγιος Αρτέμιος ήταν στρατιωτικός στα χρόνια του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Για την αρετή του και τις άλλες ικανότητες του, ο πρώτος χριστιανός αυτοκράτορας τον ανέβασε στα ανώτατα κρατικά αξιώματα και στα 330 ο Αρτέμιος ήταν Αυγουστάλιος, δηλαδή μικρός αύγουστος και βασιλέας της Αλεξάνδρειας και της Αιγύπτου. Όταν ο διάδοχος του Μεγάλου Κωνσταντίνου Κωνστάντιος, που ήταν αρειανός, εδίωκε τον άγιο Αθανάσιο κι ήθελε να τον συλλαβει, ο άγιος Αρτέμιος διευκόλυνε τον μεγάλο πρόμαχο της Ορθοδοξίας να φύγει και να κρυφτεί στα μοναστήρια τής Αιγύπτου.
Στα 361, ύστερ’ από το θάνατο του Κωνσταντίου, στον αυτοκρατορικό θρόνο ανέβηκε ο Ιουλιανός, που ήταν ανεψιός του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Ο Ιουλιανός είναι ένας τραγικός άνθρωπος της ιστορίας. Ύστερ’ από πενήντα χρόνια, που η Εκκλησία ήταν ελεύθερη, ο Ιουλιανός θέλησε να ξαναφέρει πίσω την ειδωλολατρία και να διώξει τους χριστιανούς. Ήταν πρώτα χριστιανός, είχε δεχθεί το βάπτισμα και για λίγον καιρό μάλιστα ήταν στας Αθήνας συμφοιτητής με τον Άγιο Βασίλειο και τον άγιο Γρηγόριο το Θεολόγο. Πολλές αιτίες τον έκαμαν για να πιστέψει πώς η επάνοδος στην ειδωλολατρία θα ήταν για το καλό της αυτοκρατορίας. Στην ιστορία έμεινε το όνομά του Ιουλιανός ο παραβάτης ή αποστάτης.
Ο Ιουλιανός βασίλεψε μόνο δυό ή δυόμιση χρόνια, γιατί σκοτώθηκε σε ηλικία 32 ετών στην Περσία, στον πόλεμο που άνοιξε εναντίον των Περσών. Στο λίγον καιρό της βασιλείας του πολύ ταλαιπωρήθηκε η Εκκλησία· οι ειδωλολάτρες ξαναπήραν θάρρος και μαζί με τους αιρετικούς αρχίσανε να διώκουν τους ορθοδόξους. Θύμα αυτών των διωγμών είναι και ο άγιος Αρτέμιος. Ήταν τώρα ανώτατος αξιωματούχος του κράτους στη Συρία, κι όταν είδε να διώκονται οι χριστιανοί, να αρπάζονται και να δημεύονται τα εκκλησιαστικά, παρουσιάστηκε στον αυτοκράτορα και δεν δίστασε να τον ελέγξει κατά πρόσωπον, για την αλλαξοπιστία του και για την περιφρόνηση της Εκκλησίας.
Αυτό ήταν αρκετό, για να εξοργισθεί ο Ιουλιανός και να διατάξει να τον βασανίσουν. Τότε ξανάρχισαν τα μαρτύρια των αρχαίων διωγμών και ο άγιος Αρτέμιος, ο ανώτατος πρώτα κρατικός αξιωματούχος, πάλεβε τώρα με την οργή του αυτοκράτορα, αφημένος στα χέρια σκληρών και απάνθρωπων δημίων. Τον έδειραν σκληρά, του ξέσκισαν το σώμα, τον πέτρωσαν κάτω από μια μεγάλη και βαριά πλάκα, που βγήκαν τα μάτια του και ξεχύθηκαν τα σπλάγχνα του και τελευταία τον αποκεφάλισαν. Έπειτα από πενήντα χρόνια, που είχαν πάψει οι διωγμοί κατά των χριστιανών, οι ειδωλολάτρες σαν και να έπαιρναν τώρα εκδίκηση κι έδειχναν όλη τους την κακία και το μίσος.
Η απόπειρα του Ιουλιανού να ξαναφέρει την ειδωλολατρία είναι η πρώτη, άλλ’ όχι και η τελευταία. Λέγεται ότι, όταν ο παραβάτης τραυματισμένος βαριά στον πόλεμο, έβλεπε να πλησιάζει το τέλος του, πήρε με το χέρι, του από το αίμα του, ράντισε γύρω και είπε· «Νενίκηκας, Χριστέ. Κορέσθητι, Ναζωραίε». Και ότι βέβαια ο Χριστός νίκησε και τότε και νικά πάντα είναι γεγονός, όχι όμως ότι και χαίρει στα αίματα των διωκτών του. Η Εκκλησία διώκεται και σηκώνει το μαρτύριο για την πίστη του Χριστού κι όχι μόνο δεν χαίρει στις συμφορές των εχθρών της, αλλά και εύχεται γι’ αυτούς να ανανήψουν και να μετανοήσουν. Ο Ιησούς Χριστός ευχότανε για κείνους πού τον σταύρωσαν «Πάτερ, άφες αυτοίς,..».
Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, που έζησε την αποτυχημένη εκείνη απόπειρα του παραβάτη, σε δυό στηλιτευτικούς λόγους του κατά του Ιουλιανού, περιγράφει την ταλαιπωρία και το διωγμό της Εκκλησίας, αλλά και χαρακτηρίζει γενικότερα το τραγικό τόλμημα της επαναφοράς της ειδωλολατρίας” «… το πειράσθαι τα χριστιανών μετατιθέναι και παρακινείν ουδέν έτερον ή την Ρωμαίων παρασαλευειν αρχήν». Δηλαδή κάθε απόπειρα εναντίον της Εκκλησίας είναι σε βάρος του κράτους. Αν αυτό ίσχυε για τότε, πολύ περισσότερο για τώρα, που οι λαοί και τα κράτη είναι πια από παράδοση χριστιανικά, κι έτσι ή αλλιώς ζούνε μέσα στην πίστη, για την οποία μαρτύρησε ο άγιος μεγαλομάρτυρας Αρτέμιος. Αμήν.
(+Μητροπ. Σερβίων και Κοζάνης Διονυσίου Λ. Ψαριανού, Εικόνες Έμψυχοι, Εκδ. Αποστ. Διακονίας σ. 138)

Άγιος Γεράσιμος ο εν Κεφαλληνία

Ο Άγιος Γεράσιμος σύμφωνα με τη παράδοση γεννήθηκε στα Τρίκαλα της Κορινθίας το 1506. Ο πατέρας του ονομάζονταν Δημήτριος και η μητέρα του Καλή. Ο πατέρας του ανήκε στην βυζαντινή αριστοκρατία, στη μεγάλη οικόγενεια των Νοταράδων. Το βαφτιστικό όνομα του Άγιου Γεράσιμου ήταν Γεώργιος. Ό Άγιος Γεράσιμος μεγάλωσε και μορφώθηκε όπως όλα τα αρχοντόπουλα της εποχής. Στα 20 χρόνια του αποφάσισε να πάει στη Ζάκυνθο που ήταν ένα σημαντικό κέντρο των γραμμάτων της εποχής καθώς παρόλη την Ενετική κατάκτηση υπήρχε εκεί ένας αναγεννησιακός αέρας σε αντίθεση με την υπόλοιπη τουρκοκρατούμενη Ελλάδα. 

Η ΚΟΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΕΡΑΣΙΜΟΥ

Η βαθιά σχέση του με την ορδόδοξη πίστη, τον κάνει να εγκαταλήψει τη Ζάκυνθο και να ξεκινήσει προσκυνήματα στα σημαντικότερα πνευματικά θρησκευτικά κέντρα της εποχής του,

Πρώτος του σταθμός η Κωνσταντινούπολη και το Οικουμενικό Πατριαρχείο από όπου πήρε και την πατριαρχική ευλογία και αμέσως μετά το Περιβόλι της Παναγίας το Άγιον Όρος. Στο Άγιον Όρος ο Άγιος Γεράσιμος έγινε μοναχός. Δεν γνωρίζουμε σε πια μονή αν και πολλοί υποστηρίζουν ότι έγινε στο μοναστήρι των Ιβήρων και ότι ασκήτηψε στο κελί του Αγ. Βασιλείου στην περιοχή της Καψάλας. Ο Άγιος Γεράσιμος σύμφωνα με τους βιογράφους του έμεινε αρκετά στο Άγιον όρος και έφυγε όταν αποφάσισε να κάνει ένα ταξίδι στους Άγιους Τόπους, όπου πρέπει να έφθασε γύρω στο 1538. Εκτός από τον Πανάγιο Τάφο, επισκέφτηκε τη Συρία, τη Δαμασκό, το Σινά, την Αντιόχεια, την Αλεξάνδρεια και την έρημο της Θηβαίδας.

Λείψανα: του αγίου μεγαλομάρτυρος Αρτεμίου και της Οσίας Ματρώνας που εορτάζουν την ίδια ημέρα 20 Οκτωμβρίου, Ιερά Μονή Παναγίας Δοβρά, Βέροια

Ο πατριάρχης στα Ιεροσόλυμα εκτιμά την προσωπικότητα του Γεράσιμου και έτσι τον κρατάει κοντά του και αναλαμβάνει κανδηλανάπτης στον Πανάγιο Τάφο. Στα Ιεροσόλυμα ο Άγιος Γεράσιμος χειροτονείται διάκονος και πρεσβύτερος από τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων Γερμανό με το όνομα Γεράσιμος προς τιμήν του Άγιου Γεράσιμου του Ιορδανίτου. Το 1548 ο Άγιος Γεράσιμος αφήνει τα Ιεροσόλυμα για να ένα ταξίδι στην Κρήτη όπου και έμεινε γύρω στα δύο χρόνια. Από εκεί επιστρέφει στη Ζάκυνθο μετά από ένα ταξίδι προσκύνημα που τον έφερε πιο κοντά στο θεό, μετά από 20 χρόνια.

Στη Ζάκυνθο ο Άγιος Γεράσιμος ασκήτεψε σε μια σπηλιά στον Άγιο Νικόλα Γερακαρίου όπου μέχρι σήμερα οι Ζακυνθινοί την ονομάζουν του Αγίου Γερασίμου. Υπάρχουν αναφορές ότι μπορεί να εφημέρευσε στην εκκλησία του Αγίου Λαζάρου. Την ίδια εποχή αυτή έχει γεννηθεί στη Ζάκυνθο και ο Άγιος Διονύσιος και κάποια παράδοση θέλει να τον έχει βαφτίσει ο άγιος Γεράσιμος. Πάντως το σίγουρο είναι ότι ο Άγιος Διονύσιος επηρεάστηκε από την προσωπικότητα του Άγιου Γεράσιμου που ήταν ήδη πολύ γνωστός στο νησί. Η εποχή της Ενετικής κυριαρχίας είναι δύσκολη και από θρησκευτική άποψη καθώς η καθολική εκκλησία προσπαθεί να αποκτήσει πιστούς από τον ντόπιο πληθυσμό. Ο Άγιος Γεράσιμος αποφασίζει να πάει στη Κεφαλονιά. Ασκητεύει πάλι σε σπήλαιο κοντά στο Αργοστόλι. Στο σπήλαιο έμεινε για 5 χρόνια και 11 μήνες οπότε αποφασίζει να εγκατασταθεί στη περιοχή των ομαλών στους πρόποδες του Αίνου και να ιδρύσει ένα μοναστήρι. Εκεί αρχίζουν να συρρέουν οι πιστοί για να ακούσουν τη διδασκαλία του. Στη περιοχή των Ομαλών υπήρχε ένα ερημοκλήσι αφιερωμένο στην κοίμηση της Θεοτόκου το οποίο παραχώρησε στον Άγιο Γερασιμο μαζί με τα γύρω κτήματα, ο ιερέας της περιοχής Γεώργιος Βάλσαμος το 1561. 

Ο Άγιος ιδρύει μοναστήρι με το όνομα Νέα Ιερουσαλήμ με την άδεια και την ευλογία του επίσκοπου του νησιού Παχώμιου Μακρή. Από τότε η φήμη του εξαπλώνεται σε όλο το χριστιανικό κόσμο. Μετά από αίτηση του το πατριαρχείο θέτει η μονή υπό την υψηλή του προστασία. Ο Άγιος Γεράσιμος κοιμήθηκε στις 15 Αυγούστου την ίδια μέρα με την αγαπημένη του Παναγία. Στις τελευταίες του στιγμές στην επίγεια ζωή του ήταν κοντά του όπως αναφέρει η παράδοση, ο πατέρας Ιωαννίκιος, ο πατέρας Γερμανός και η ηγουμένη Λαυρεντία. Οι ιερείς ντύνουν τον άγιο με τα άμφια τα οποία φέρει μέχρι σήμερα και μετά από κατανυχτική εξόδιο ακολουθία στην οποία χοροστάτησε ο Επίσκοπος Κεφαλληνίας Φιλόθεος ο Λοβέρδος, ενταφιάζουν το σώμα του Άγιου Γεράσιμου δίπλα και μέσα στον νότιο τοίχο του Ναού. Η πρώτη ανακομιδή του σώματος του Αγίου Γεράσιμου έγινε 2 χρόνια και 2 μήνες μετά την κοίμηση του, στις 20 Οκτωβρίου του 1581. Οι Ενετοί όμως θορυβημένοι από την αφθαρσία του σώματος του ζήτησαν να ταφεί ξανά ώστε να συμπληρωθούν τα 3 χρόνια. Η δεύτερη ανακομιδή του σώματος γίνεται μετά από 6 μήνες και το αποτέλεσμα είναι το ίδιο.

Γι’ αυτό το λόγο θεσπίστηκε η κυριώνυμος εορτή του Άγιου Γεράσιμου στις 20 Οκτωβρίου και όχι στις 15 Αυγούστου. Αργότερα όμως οι χριστιανοί γιόρταζαν τη μνήμη του και στην κοίμηση της Θεοτόκου όχι όμως στις 15 για να μην επισκιαστεί η κοίμηση της Παναγίας, αλλά στις 16 Αυγούστου. Η ανακήρυξη της αγιότητας του οσίου Γερασίμου έγινε το 1622. Ο Άγιος Γεράσιμος ονομάστηκε νέος ασκητής για να τον ξεχωρίζουν από τον άγιο Γεράσιμο τον Ιορδανίτη.

Ἅγιος Νεκτάριος Πενταπόλεως: Το Γνώθι Σαυτόν,ΚΕΙΜΕΝΑ ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑΣ

Ἀπόδοση στὴν Νέα Ἑλληνική: Εὐανθία Χατζῆ.

Ἐπιμέλεια κειμένου-ἐπίμετρο: Γιῶργος Μπάρλας.

                                                  

                                                                                                       

Μὲ ιδιαίτερη χαρὰ οἱ Ἐκδόσεις Ἄθως παρουσιάζουν γιὰ πρώτη φορά στὴν καθομιλουμένη ἑλληνικὴ γλώσσα αὐτούσιο τὸ ἔργο τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου Πενταπόλεως «Τὸ γνῶθι σαὐτόν». Πρόκειται γιὰ κείμενα αὐτογνωσίας, ποὺ ἀπαντοῦν στὴν  ἀνάγκη τοῦ ἀνθρώπου κάθε ἐποχῆς, καὶ ἰδιαίτερα τῆς σύγχρονης, νὰ γνωρίσει σὲ βάθος τὸν ἑαυτό του ὅπως πραγματικὰ εἶναι καὶ ὅπως θὰ ἔπρεπε νὰ εἶναι ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καὶ τῶν συνανθρώπων του, ὑπὸ τὸ πρίσμα τῆς διδασκαλίας τῆς φιλοκαλικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας.

Ὁ ἄνθρωπος ποὺ ρίχτηκε στὸν κόσμο αὐτὸ βρίσκει τὴν εὐτυχία ἂν ἀνταποκριθεῖ στὴ φωνὴ τῆς συνείδησής του, ἂν ἐλεύθερα πράττει καλῶς, ἂν ὑπακούει στὸν ἠθικὸ νόμο τοῦ Θεοῦ. Ἀντίθετα, ὁ ἄπιστος εἶναι δυστυχὴς καὶ ὁ μόνος τρόπος νὰ ἀλλάξει αὐτὸ εἶναι νὰ ἀλλάξει ὁ ἴδιος καὶ νὰ γίνει πιστός. Ὅσο καὶ νὰ προσπαθεῖ νὰ βρεῖ τρόπους νὰ εὐτυχήσει (χρῆμα, δόξα, ἡδονὲς κ.ο.κ.), δὲν θὰ καταφέρει τίποτα, ἀφοῦ στὴν εὐτυχία ὁδηγεῖ τὸ ἀγαθὸ καὶ τὸ ἀγαθὸ εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς καὶ ὅ,τι Αὐτὸς ὁρίζει καὶ ἐντέλλεται.

Ὡς ἐκ τούτου, ἡ ἀνάγνωση τοῦ «Γνῶθι Σαὐτὸν» ἀποτελεῖ πολύτιμο βοήθημα σὲ μιὰ ἐποχὴ ὅπου ἡ ἰδιότητα τοῦ χριστιανοῦ εἶναι γιὰ πολλοὺς ἕνα ἔθιμο χωρὶς ἀπαιτήσεις ἢ ἀποτελεῖ θέμα γούστου. Μιὰ ὑπενθύμιση ὅτι «οὐδὲ τῶν καθευδόντων καὶ βλακευόντων ἐστὶν ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ βιασταὶ ἁρπάζουσιν αὐτὴν» (Κλήμης Ἀλεξανδρείας). Ὁ ἅγιος Νεκτάριος δὲν ἐνδιαφέρεται νὰ γράψει ἕνα ἔργο λογοτεχνικό, ξέρει ὅτι οἱ καλὲς διδασκαλίες δὲν χρησιμεύουν σὲ τίποτε ἂν δὲν σὲ βοηθήσουν νὰ ἀλλάξεις τὴ ζωή σου ἢ ἔστω τὸν προσανατολισμό της.

Ο ΑΓΙΟΣ ΙΕΡΟΘΕΟΣ Ο θεόληπτος πρώτος επίσκοπος της Αποστολικής Εκκλησίας των Αθηνών

Εικόνα 1

Η Αποστολική Εκκλησία των Αθηνών, της οποίας ιδρυτής είναι ο Πρωτοκορυφαίος Απόστολος Παύλος, έχει να επιδείξει κατά τη διάρκεια της μακρόχρονης πορείας του δυσχιλιετούς βίου της, πολυάριθμες μορφές αγίων, που τη λάμπρυναν και τη δόξασαν και αποτελούν σήμερα πολύτιμο πνευματικό θησαυρό για όλους τους φιλάγιους κατοίκους και επισκέπτες του περιωνύμου κλεινού Άστεως των Αθηνών. Ανάμεσα στο πλήθος των αγίων, που κοσμούν το πνευματικό στερέωμα της αγιοτόκου πόλεως των Αθηνών, ξεχωριστή θέση κατέχει ο Ουρανοβάμων και Ιεροφάντωρ Άγιος Ιερόθεος, ο σοφός και ευκλεής αυτός πρώτος ιεράρχης της Αποστολικής Εκκλησίας των Αθηνών. 

Ο Άγιος Ιερόθεος γεννήθηκε στην περιώνυμη πόλη των Αθηνών από επιφανή οικογένεια επί των ημερών του αυτοκράτορος Αυγούστου, λίγα μόλις χρόνια πριν τη Γέννηση του Ιησού Χριστού.
 Σύμφωνα με την παράδοση υπήρξε ένας από τους εννέα βουλευτές, που αποτελούσαν τη Γερουσία του Αρείου Πάγου, που την εποχή εκείνη ήταν το ανώτατο δικαστήριο. Ο Ιερόθεος είχε σπουδάσει Πλατωνική φιλοσοφία στην περίφημη Φιλοσοφική Σχολή των Αθηνών και είχε μυηθεί, όπως και οι άλλοι βουλευτές του Αρείου Πάγου, στα Ελευσίνια Μυστήρια. 

Όμως το 51 μ.Χ. η άφιξη στην Αθήνα του θεηγόρου Αποστόλου των Εθνών Παύλου, που κηρύσσει Ιησούν Χριστόν Εσταυρωμένο και Αναστάντα, θέτει τη βάση για την ίδρυση μιας ολιγάριθμης χριστιανικής κοινότητας. Ανάμεσα στους πρώτους, που άκουσαν με προσοχή το πύρινο σταυροαναστάσιμο κήρυγμα και σαγηνεύτηκαν από τα μηνύματα του Ευαγγελίου του Χριστού ήταν και ο διαπρεπής πλατωνικός φιλόσοφος Ιερόθεος, που διακρινόταν για τη βαθιά του φιλοσοφική γνώση και την απέραντη σοφία. Η ευρεία του μόρφωση και η οξεία του αντίληψη όχι μόνο δεν στάθηκαν εμπόδια στο να ακολουθήσει και να ασπασθεί τη χριστιανική πίστη, αλλά αφού βαπτίσθηκε πρώτα χριστιανός, αναδείχθηκε αργότερα δυναμικός και χαρισματικός ιεράρχης και εξελέγη μάλιστα πρώτος επίσκοπος της Αποστολικής Εκκλησίας των Αθηνών. Η φλογερή του πίστη και ο ένθεος ζήλος του τον ανέδειξαν σε ένθερμο μυσταγωγό της χριστιανικής αλήθειας και των σωτήριων διδαγμάτων αυτής, αφού υπήρξε ο σοφός διδάσκαλος και πνευματικός καθοδηγητής δύο επιφανών Αθηναίων ανδρών, του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου, ο οποίος τον διαδέχθη στον επισκοπικό θρόνο των Αθηνών και του Αγίου Αριστείδου, του ενδόξου αυτού Αθηναίου φιλοσόφου και απολογητού, ο οποίος γεννήθηκε, έζησε και μαρτύρησε τον 2ο μ.Χ. αιώνα στην περιώνυμη πόλη των Αθηνών. 

Ο Άγιος Ιερόθεος ανέπτυξε μεγάλη ιεραποστολική δράση στην Αθήνα και αναδείχθηκε ευκλεής ιεράρχης, θείος διδάσκαλος και πολύτιμος εκκλησιαστικός συγγραφέας με βαθυστόχαστα συγγράμματα, που αποκαλύπτουν τη βαθύτατη σοφία και την πλούσια ευρυμάθειά του. Άξιο θαυμασμού είναι το θεώρημα του Αγίου Ιεροθέου περί της Αγίας Τριάδος, το οποίο βρίσκεται σε κώδικα στη βιβλιοθήκη της Ιεράς Μονής της Μεγίστης Λαύρας του Αγίου Όρους και απεικονίζει την Τριαδική Θεότητα μέσα σε έξι κύκλους, όπου ο ένας είναι μκρότερος από τον άλλο. 

Εικόνα 2

Ο θεόληπτος πρώτος επίσκοπος των Αθηνών, Άγιος Ιερόθεος, αναδείχθηκε και χαρισματικός υμνολόγος, αφού σύμφωνα με την παράδοση αρπάχθηκε από νεφέλη και παρευρέθηκε μαζί με τους Αγίους Αποστόλους, τον Άγιο Διονύσιο τον Αρεοπαγίτη και τον Άγιο Τιμόθεο στην Κοίμηση της Υπεραγίας Θεοτόκου. Ο ίδιος μάλιστα προεξήρχε της κηδείας του θεοδόχου Σώματος της Θεομήτορος και έψαλλε εξαίσιους ύμνους προς τιμήν Της, οι οποίοι υπερείχαν σε περιεχόμενο και μελωδία από όλους τους άλλους ύμνους, που είχαν ποιήσει οι υπόλοιποι. Το γεγονός αυτό το μαρτυρεί και ο ίδιος ο μαθητής του, ο Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης, ενώ ο Μέγας Συναξαριστής του Βίκτωρος Ματθαίου αναφέρει ότι «όταν οι άγιοι Απόστολοι έφθασαν στον Τάφο της Κυρίας Θεοτόκου και αποχαιρετώντας Την, έκαστος έλεγε εγκώμια θεία και ένθεα προς Αυτήν, όλοι δε είπαν διάφορα εγκώμια. Ο Ιερόθεος είπε τοιαύτα εγκώμια, προς την Παναγία μας, που υπερέβαιναν όλων των άλλων, και τολμώ ειπείν, ήσαν τόσο εξαίρετα και καταπληκτικά, ώστε αυτοί οι άγιοι Άγγελοι δεν θα μπορούσαν, καταλεπτώς (με κάθε λεπτομέρεια), καθώς τα είπεν εκείνος». 

Ο σοφός και θεόληπτος Άγιος Ιερόθεος, αφού πλούτισε το κλεινόν Άστυ των Αθηνών με τη θεία διδασκαλία του και το πολύπλευρο έργο του ως άξιος συνεχιστής του μηνύματος της χριστιανικής αλήθειας, που δίδαξε ο Απόστολος Παύλος στη μέχρι πρότινος ειδωλολατρική Αθήνα, εκοιμήθη εν ειρήνη σε βαθύτατα γηρατειά κατά το τελευταίο τέταρτο του 1ου μ.Χ. αιώνα. Η αγία του ψυχή μετέβη στον αγωνοθέτη Κύριο και έλαβε τον αμάραντο στέφανο της αγιότητος και της δικαιοσύνης για να πρεσβεύει ακατάπαυστα στον Πανάγαθο Θεό για την ψυχική σωτηρία όλων μας. Η μνήμη του τιμάται από την Ορθόδοξη Εκκλησία μας στις 4 Οκτωβρίου και η τιμία κάρα του φυλάσσεται ως ασύλητος και πολυτίμητος θησαυρός στην ομώνυμη Ιερά Μονή στα Μέγαρα Αττικής, η οποία ιδρύθηκε τον 11ο αιώνα και επανιδρύθηκε το 1930 μετά τη διάλυσή της επί των ημερών του βασιλέως Όθωνος. 

Εικόνα 3

Πλούσια είναι και η εικονογραφία του Αγίου Ιεροθέου με παλαιές εικονογραφικές παραστάσεις στο Πρωτάτο του Αγίου Όρους, στην ομώνυμη Ιερά Μονή των Μεγάρων και στις Ιερές Μονές Δαφνίου, Καισαριανής, Ασωμάτων Πετράκη, Οσίου Μελετίου και Κοιμήσεως Θεοτόκου Κλειστών. Το όνομα του πρώτου επισκόπου της πόλεως των Αθηνών, Αγίου Ιεροθέου, φέρει πολυπληθής συνοικία στο Περιστέρι, όπου με πρωτοβουλία του Συλλόγου «Άγιος Ιερόθεος» ανεγέρθηκε μεταξύ των ετών 1927 – 1930 ο πρώτος ιερός ναός προς τιμήν του Αγίου. Στις 31 Μαΐου 1970 θεμελιώθηκε ο νέος μεγαλοπρεπής ιερός ναός του Αγίου Ιεροθέου, ο οποίος εγκαινιάσθηκε με κάθε επισημότητα στις 8 Ιουνίου 1980. Επ' ονόματι του Αγίου είναι αφιερωμένος επίσης ο Ενοριακός Ναός του χωριού Κομπωτή Αιτωλοακαρνανίας, καθώς και γραφικό εκκλησάκι στο χωριό Πύργος Σαντορίνης, το οποίο ανεγέρθηκε το 1957.

Η ολόθερμη ευχή όλων μας είναι να έχουμε στη ζωή μας τις ευχές και τις ευλογίες του Αγίου Ιεροθέου και να διδασκόμαστε από τη φιλόθεη βιοτή αυτού του θεολήπτου κήρυκος, κλεινού καθηγεμόνος και χαρισματικού ιεράρχου της Αποστολικής Εκκλησίας των Αθηνών, του οποίου το χαριτόβρυτο στόμα κατέστη «πηγή η αέναος η καταρδεύουσα άπαν της Εκκλησίας το πρόσωπον». 

Αριστείδης Γ. Θεοδωρόπουλος 

Εκπαιδευτικός 

Βιβλιογραφία 

Βίος και Ακολουθία του εν αγίοις πατρός ημών Ιεροθέου επισκόπου Αθηνών, Β΄ Έκδοσις, Αθήναι 1980 

Εικόνες

1. Φορητή εικόνα του Αγίου δια χειρός Φωτίου Κόντογλου στον Ιερό Ναό Αγίου Ανδρέου οδού Λευκωσίας Αθηνών.
2. Η εφέστιος εικόνα του Αγίου Ιεροθέου. Χρονολογείται τον 16ο αιώνα και φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Αγίου Ιεροθέου Μεγάρων αττικής.
3. Το καθολικό της ιστορικής Ιεράς Μονής Αγίου Ιεροθέου Μεγάρων Αττικής

Αγία μάρτυς Χαριτίνη και Οσία Μεθοδία η εν Κιμώλω.(5 Οκτωβρίου)

         Η Αγία μάρτυς Χαριτίνη

Σήμερα η Εκκλησία εορτάζει και τιμά την ιερή μνήμη της αγίας μάρτυρος Χαριτίνης. Η αγία Χαριτίνη είναι από τις πολλές εκείνες νεαρές γυναίκες, που στον καιρό των αρχαίων διωγμών, αλλά και σε κάθε καιρό που διώκεται η πίστη και η Εκκλησία, προτίμησαν την αγάπη του Χριστού από την αγάπη του κόσμου. Αυτό είναι περισσότερο ανδρείο και γενναίο απ’ ό,τι μπορούμε να σκεφτούμε στον καιρό μας, που όλοι μας είμαστε παραδομένοι στην αγάπη του κόσμου και την απόλαυση του βίου. Μια νεαρή γυναίκα, που μπορεί να προτίμησει την ουράνια δόξα και να περιφρόνησει την απόλαυση των εγκοσμίων, αλλά και να αντέξει σε απάνθρωπα βασανιστήρια και σε σκληρό θάνατο, αξίζει να τη θαυμάσουμε και να την τιμήσουμε κι όσο μπορούμε να την μιμηθούμε.

Η αγία Χαριτίνη μαρτύρησε στα 290 μετά τη γέννηση του Χριστού στα χρόνια του βασιλιά στην Ανατολή Διοκλητιανού και του ηγεμόνα Δομετίου, στα χρόνια δηλαδή του μεγάλου διωγμού της Εκκλησίας. Ύστερ’ από το Διοκλητιανό, ο Μέγας Κωνσταντίνος εξέδωσε τα δυό διατάγματα του, που άφηναν ελεύθερους τους χριστιανούς, αν και μικρότεροι διωγμοί εδώ – εκεί συνεχίζονταν. Η Χαριτίνη ήταν σκλάβα σε κάποιον Κλαύδιο, που αν και δεν ήταν χριστιανός, αγαπούσε και σεβότανε τη γυναίκα του σπιτιού του. Θα πρέπει να διαβάσουμε την προς Φιλήμονα επιστολή του αποστόλου Παύλου, για να δούμε ποιά ήταν η θέση των δούλων στα σπίτια όχι μόνο των χριστιανών, αν είχαν οι χριστιανοί δούλους, αλλά όλων των ανθρώπων, που φοβόντανε το Θεό.

Όταν ο Δομέτιος έμαθε για τη χριστιανή Χαριτίνη, έγραψε στον Κλαύδιο να του την στείλει για να την ανακρίνει. Είναι πολύ συγκινητικός ο διάλογος μεταξύ του Κλαυδίου και της σκλάβας του Χαριτίνης. Ο Κλαύδιος, υποχρεωμένος να υπακούσει στον ηγεμόνα Δομέτιο, άρχισε να κλαίει και να θρηνεί, όχι για τη στέρηση της σκλάβας του, αλλά για τα σκληρά βασανιστήρια που την περίμεναν. Η Χαριτίνη τότε, με πολλή πίστη και θάρρος, άρχισε να τον καθησυχάζει. «Μη λυπείσαι, Κύριε μου, του είπε, αλλά μάλλον να χαίρεις, γιατί εγώ αξιώνομαι να γίνω θυσία ευάρεστη στο Θεό». Κι ο Κλαύδιος απάντησε «Γυναίκα του σπιτιού μου και δούλη του Θεού, θυμήσου με, όταν θα είσαι κοντά στον επουράνιο Βασιλέα». Δεν ήταν ακόμα χριστιανός ο Κλαύδιος, μα αισθανότανε και ομιλούσε χριστιανικά.

Η αγία Χαριτίνη οδηγήθηκε δεμένη μπροστά στον ηγεμόνα Δομέτιο. Γιατί τάχα την έδεσαν; Δεν ήταν φόβος να φύγει, αλλά η κακία δεν είναι μόνο απάνθρωπη, αλλά και δειλή. Χωρίς δισταγμό, η αγία ομολόγησε την πίστη της και οι βασανιστές της, για να την εξευτελίσουν, της ξύρισαν την κεφαλή, την έβαλαν επάνω σ’ αναμμένα κάρβουνα κι επάνω στις πληγές στης έχυσαν ξύδι και αλάτι. Έμπηξαν υστέρα στα στήθια της αιχμηρά σουβλιά κι έκαψαν τα πλευρά της με αναμμένες λαμπάδες, και μετά ολ’ αυτά έδεσαν στο λαιμό της μια βαρεία πέτρα και την έριξαν στη θάλασσα. Σε όλ’ αυτά την φύλαξε ο Θεός, κι όταν την ξανάπιασαν, την έσυραν επάνω σε αναμμένα κάρβουνα και της ξερίζωσαν από τα χέρια και τα πόδια τα νύχια.

Έμενε όμως ακόμα κάτι, λιγότερο αλγεινό στο σώμα, αλλά περισσότερο οδυνηρό στη ψυχή. Αυτό θα την πονούσε περισσότερο απ’ όλα και θα ήταν όλο καταισχύνη στα μάτια των ανθρώπων. Όταν εξάντλησε όλα τα βασανιστήρια κι όταν σε όλα είδε πως ηττήθηκε, ο ηγεμόνας είπε να κλείσουν την αγία σε πορνοστάσιο. Η σκοτισμένη του σκέψη κι η πωρωμένη συνείδηση ήταν ακόμα σε θέση να καταλάβει πόσο μεγάλο μαρτύριο ήταν αυτό για μια χριστιανή γυναίκα. Για κάτι τέτοιο έχουνε να μας πουν πολλά παραδείγματα πολλών γυναικών, και στην αρχαία Αντιόχεια με την αγία Πελαγία και στο Ζάλογγο και την Αραπίτσα στα νεώτερα χρόνια.

Η αγία Χαριτίνη, όπως ήταν στα χέρια των δημίων της, δεν μπορούσε ούτε στο γκρεμό να πέσει ούτε στο ποτάμι, για νά μη ντροπιαστεί από τους ανθρώπους. Προσευχήθηκε λοιπόν κι ο Θεός την πήρε «πριν τον της παρθενίας απολέση στέφανον». Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος την ομιλία του στην αγία μάρτυρα Πελαγία την αρχίζει με αυτά τα λόγια, που ταιριάζουν καί στην αγία Χαριτίνη «Ευλογητός ο Θεός! Και γυναίκες θανάτου λοιπόν καταπαίζουσι, και κόραι καταγελώσι τελευτής… Ταύτα δη πάντα διά τον εκ παρθένου Χριστόν γέγονεν ημίν τα αγαθά». Ας έχει δόξα ο Θεός! Όχι μόνο άνδρες, αλλά και γυναίκες περιφρονούν το θάνατο και κορίτσια τόχουν χαρά τους να πεθάνουν. Κι ολ’ αυτά για το Χριστό και με την χάρη του Χριστού, που γεννήθηκε από την αγνή παρθένο Θεοτόκο. Αμήν.

(+Μητροπ. Σερβίων και Κοζάνης Διονυσίου Λ. Ψαριανού, Εικόνες Έμψυχοι, σ.273)

Η οσία Μεθοδία της Κιμώλου

 Η Οσία και πανεύφημος μήτηρ ημών Μεθοδία εβλάστησεν από γη ευσεβή και αγαθή, σαν βλαστός αμάραντος και καρπερός, στην νήσο Κίμωλο. Γεννήθηκε κατά το έτος 1865 την 10η Νοεμβρίου, από γονείς ευσεβείς πού εφοβούντο τον Θεό. Ο πατέρας της λεγόταν Ιάκωβος και η μητέρα της Μαρία, το δε επίθετό τους Σάρδη. Η οικογένεια της είχε τρεις υιούς και πέντε θυγατέρες.
Η δεύτερη από αυτές ήταν η Ειρήνη, πού ονομάστηκε κατόπιν Μεθοδία. Είναι η Οσία νύμφη του Χριστού, η οποία Τον αγάπησε ολόψυχα με πίστη θερμότατη και εξεπλήρωσε τις Αγίες εντολές Του. Από νεαρή ηλικία φαινόταν τί έμελλε να γίνει, και τί καρπούς θα φέρει στην Αγία του Χριστού Εκκλησία, σαν άλλη ελιά πολύκαρπη.Οι γονείς της την παντρεύουν

 
Τοιουτοτρόπως ανατράφηκε η Οσία «εν νουθεσία και παιδεία Κυρίου» και έφθασε σε νόμιμον ηλικίαν. Εσκόπευε να αφιερωθή εξ ολοκλήρου στον Θεόν. Οι γονείς της όμως ήθελαν να την παντρέψουν, καίτοι αυτή είχε άλλες σκέψεις και αποφάσεις. Διά να μη λυπήσει τούς γονείς της, υπάκουσε στη θέληση τους και επήρε σύζυγο ένα ναυτικό από την Χίο.
Καίτοι παντρεύτηκε η Μεθοδία, δεν λιγόστεψε καθόλου ο ζήλος της και η θερμή αγάπη προς τον Νυμφίο Χριστό, αλλά τόσο περισσότερο άναβε στην ψυχή της ο πόθος προς την θεία αγάπη, και ακολουθούσε την ίδια σαν πρώτα ζωή παρακαλώντας τον Κύριο θερμά να την αξιώσει να αφιερωθεί εντελώς εις Αυτόν, όταν η Χάρις του ευδοκήσει.

Γίνεται Μοναχή

 
Ο σύζυγος της σε ένα ταξίδι ναυάγησε στα παράλια της Μικράς Ασίας και δεν ξαναγύρισε στην Κίμωλο. Τότε η Οσία εγκατέλειψε τα πάντα. Απομακρύνθηκε από κάθε κοσμική σχέση και σήκωσε στους ώμους της τον χρηστό και σωτήριο ζυγό του Κυρίου, αφού φόρεσε το μοναχικό σχήμα. Εκάρη μοναχή στον ιερό και περικαλλή Ναό της Παναγίας «Οδηγητρίας» Κιμώλου, από τον τότε Επίσκοπο Σύρου Μεθόδιο, και από Ειρήνη μετονομάστηκε Μεθοδία.
Όταν έγινε Μοναχή η Οσία και ακολούθησε τον Κύριο με όλη της την καρδιά, με όλη της τη σκέψη και την δύναμη, άρχισε με πολύ ζήλο και θερμή προθυμία τούς ασκητικούς αγώνες και μ’ αυτόν τον τρόπο κατάφερε να νεκρώσει «τη σάρκα και τις επιθυμίες» Για να απαλλαγεί από κάθε συνάφεια και συναναστροφή με τον μάταιο κόσμο, που μπορούσε να της αποσπάσει τον νου από την θεωρία [=όραση] και την μελέτη των ουρανίων πραγμάτων, κλείστηκε σε ένα μικρό κελί, που βρισκόταν στο Στιάδι μέσα στο «Μέσα Κάστρο» της Κιμώλου, πλησίον στον Ιερό Ναό της Γεννήσεως τού Κυρίου. Εκεί έμενε κατά το πλείστον, περιορίζοντας τον εαυτόν της από τα μάταια και τα φθαρτά, και υψώνοντας την σκέψη της σε πνευματικές και ουράνιες αναβάσεις. Έβγαινε από το κελί της μόνον σε μεγάλη ανάγκη ή όταν την καλούσε η αγάπη και το συμφέρον του πλησίον. Να ωφελήσει ζητούσε, διότι περισσότερο από τον εαυτόν της, αυτό επιθυμούσε, η Οσία, σύμφωνα με την Αποστολική παραγγελία.
Οι σκληροί πνευματικοί αγώνες και τα χαρίσματά της 

.Είναι αδύνατον πράγματι, να διηγηθεί κανείς, τούς κόπους της κατάκλειστης ζωής της, την άσκηση, τη νηστεία, την αγρυπνία, τα δάκρυα, και την συνεχή προσευχή. Καθ’ όλη την Αγία και μεγάλη Τεσσαρακοστή έμενε κλεισμένη και δεν δεχόταν κανένα να την επισκεφτεί. Προσευχόταν τότε και μελετούσε ιερά βιβλία, πού την εξύψωναν πνευματικά. Μόνον από ένα μικρό παραθυράκι του κελιού της, ερχόταν σε επικοινωνία με τον έξω κόσμο, και έδιδε σ’ αυτούς που ζητούσαν ευλογημένο λάδι, από το ακοίμητο καντήλι του κελιού της. Αυτό το λάδι το έπαιρναν οι κάτοικοι της Κιμώλου με πίστη και το χρησιμοποιούσαν ασθενείς από διάφορα νοσήματα και θεραπεύονταν.
Με την πρακτική αρετή και τούς πνευματικούς αγώνες, όπως επιθυμεί ο Χριστός, νέκρωσε τελείως την σάρκα και επέταξε κάθε υλικό και γήινο φρόνημα. Ανέβηκε στην τελειότερη αρετή, την θεωρία των άυλων, η οποία έχει ως βάση την πρακτική και κραταιά συνεργό, την αδιάκοπη νοερή προσευχή, με την βοήθεια της θείας Χάριτος!
Η φήμη της αγγελικής της ζωής διεδόθει, όχι μόνον στην Κίμωλο αλλά και στα άλλα νησιά. Πολλές γυναίκες, πού άκουαν και μάθαιναν την άγια ζωή της μακαρίας Μεθοδίας, έτρεχαν στο ασκητήριο της, πού δεχόταν μόνον γυναίκες και εκεί βρίσκανε πνευματική ωφέλεια και ανακούφιση στις ψυχικές ταραχές και ανωμαλίες και τις λοιπές πικρίες του βίου. Είχε γίνει το κελί της πνευματικόν διδασκαλείο. Οδήγησε πολλοί κόσμο σε μετάνοια, καθώ στους δίδασκε με αγάπη, υπομονή και καρτερία. Επίσης η Μεθοδία, εκτός των άλλων χαρισμάτων, αξιώθηκε από τον Θεό και το χάρισμα να κάνει θαύματα.
Η κοίμησις της Οσίας

Κατ’ αυτόν τον τρόπον αγωνίστηκε οσίως η Οσία Μεθοδία τον καλόν αγώνα. Θυσίασε την ζωή της προς δόξα Θεού και ωφέλεια του πλησίον και εξεπλήρωσε τον προορισμό της επί της γης.
Η Οσία εκοιμήθη εν Κυρίω την 5ην Οκτωβρίου ημέρα Κυριακή του έτους 1908 εις ηλικία 43 ετών και συναριθμήθηκε μετά των αγίων, τούς οποίους μιμήθηκε με ζήλο.

Την άλλη ημέρα του θανάτου της παρατήρησαν, ότι τα χέρια της δεν ήσαν άκαμπτα και σκληρά, όπως στα νεκρά σώματα, αλλά ήσαν ευλύγιστα καθώς και όλον της το σώμα, σαν να ήταν ζωντανή η μακαρία. Αμέσως όλοι οι κάτοικοι της νήσου, άνδρες, γυναίκες και παιδιά μαζεύτηκαν και ενταφίασαν το πανέντιμον και ιερότατο Λείψανο με ευλάβεια και τιμή. Όταν έγινε αργότερα η ανακομιδή, τα τίμια αυτής λείψανα αποτέθηκαν εις τον εν Κιμώλω Ναό του Αγίου Σπυρίδωνος των Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων.

Στίχος
Μέθοδον ζωῆς ὁσίας ἠσκημένη
Χριστῷ προσεισιν ὁσίως Μεθοδία.
Ὀκτωβρίου Πέμπτη Μεθοδίας ἦτορ ἔνθεν ἤρθη

Ἀπολυτίκιον Ἦχος ἅ΄. Τῆς ἐρήμου πολίτης
Τῆς Κιμώλου τόν γόνον, ἀρετῶν τό κειμήλιον, καί τῶν ἀπ’ αἰῶνος Ὁσίων, ἀληθῶς τήν ὁμόσκηνον, τιμήσωμεν ἐν ὕμνοις οἱ πιστοί, Ὁσίαν Μεθοδίαν
τήν σεπτήν, τάς τοῦ Βίου αὐτῆς πράξεις θεοφιλεῖς, μιμούμενοι κραυγάζοντες· Δόξα τῷ δεδωκότι σοί ἰσχύν, δόξα τῷ Σέ στεφανώσαντι, δόξα τῷ σύν
Ἁγίων τοῖς χοροῖς, Σέ Μῆτερ, ἀριθμήσαντι.Κοντάκιον Ἦχος δ΄. Ἐπεφάνη σήμερον
Πολιτείαν ἄμεμπτον διαδραμοῦσα, μυστικῶς ἐφαίδρυνας, τῶν ἀρετῶν σου τῷ φωτί, τήν νῆσον Κίμωλον ἅπασαν, ὤ Μεθοδία, Ὁσία θεοληπτε. Μεγαλυνάριον
Χαίροις Μεθοδία θεοειδής, ἡ μιμησαμένη τῶν Ὁσίων τήν βιοτήν, χαίροις τῆς Κιμώλου, τό βλάστημα καί γέρας, ἣν ἀσινή συντήρει, ἐκ πάσης θλίψεως.

Ο μυστικός Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης και οι μαθητές του Ρούστικος και Ελευθέριος

Ο άγιος Διονύσιος ζούσε στην Αθήνα την εποχή των Αποστόλων. Καταγόταν από οικογένεια πλούσια και αρχοντική και είχε αποκτήσει τόση σοφία και τόση αρετή με τα μέσα που του παρείχαν οι επιστήμες των αρχαίων Ελλήνων, ώστε είχε εκλεγεί μέλος του εννεαμελούς Αρείου Πάγου που αποτελούσε το ανώτατο δικαστήριο και τη διοικητική συνέλευση του δήμου των Αθηναίων. Όταν ο μέγας Απόστολος Παύλος, καθοδηγούμενος από το Άγιο Πνεύμα, ήλθε να κηρύξει το Ευαγγέλιο της σωτηρίας στήν Αθήνα, ο Διονύσιος τον κάλεσε να λάβει τον λόγο στον Άρειο Πάγο. Από το ύψος του βράχου αυτού που προεξέχει πάνω από την πόλη των Αθηνών, ο πτωχός σκηνοποιός διέλυσε τις σοφιστείες των φιλοσόφων και έδειξε καθαρότατα στους Αθηναίους ότι ο «άγνωστος θεός» — για τον όποιο η φυσική λογική τους τούς είχε δώσει μία ασαφή υπόνοια — είναι ο Θεός ο ποιήσας τον κόσμον και πάντα τα εν αυτώ, και ότι ούτος ουρανού και γης Κύριος υπάρχων ουκ εν χειροποιήτοις ναοίς κατοικεί, ουδέ υπό χειρών ανθρώπων θεραπεύεται προσδεόμενός τινος, αυτός διδούς πάσι ζωήν και πνοήν και τα πάντα (Πράξεις 17, 23-25). Τους εδίδαξε επίσης ότι ο άνθρωπος επλάσθη κατ’ εικόνα Θεού και εκλήθη να γίνει κοινωνός της ζωής του Θεού εν Χριστώ Ιησού, τω Υιώ αυτού, τω σαρκωθέντι δι’ ημάς και αναστάντι εκ νεκρών, και τω πάλιν ερχομένω κρίναι τους ανθρώπους.
Ακούοντάς τον να ομιλεί για ανάσταση νεκρών, η πλειονότητα των ακροατών, με τη διάνοιά τους εσκοτισμένη από τις προκαταλήψεις της ανθρώπινης σοφίας, χλεύασε τον Απόστολο Παύλο. Ωστόσο, τα λόγια αυτά περί ζωής αιωνίου άγγιξαν την καρδιά κάποιων από το ακροατήριο, οι οποίοι ασπάσθηκαν την πίστη του Χριστού. Μεταξύ αυτών ήταν ο άγιος Ιερόθεος και ο άγιος Διονύσιος. Ακούοντας την αφήγηση των θείων Παθών του Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού και τα σημεία που συνέβησαν μετά τον θάνατό του, ο σοφός Διονύσιος θυμήθηκε ότι μερικά χρόνια πριν, όταν βρισκόταν στην Ηλιούπολη της Αιγύπτου μαζί με άλλους σοφούς, παρακολούθησε μία έκλειψη ηλίου η οποία κατέλυε όλους τους νόμους της αστρονομίας <1>. Είχε ανακράξει τότε: «Ή ο Θεός πάσχει, ή ήλθε το τέλος του κόσμου!» Προετοιμασμένοι κατ’ αυτό τον τρόπο να αναγνωρίσουν Εκείνον, τη βουλήσει του οποίου ηττώνται οι νόμοι της φύσεως, ο Διονύσιος και ο διδάσκαλός του Ιερόθεος άκουσαν με προθυμία τη διδασκαλία του αγίου Αποστόλου και του ζήτησαν να βαπτισθούν.
Μετά από καιρό, ο Παύλος έφυγε σε νέες περιοδείες κι άφησε τον άγιο Ιερόθεο επίσκοπο Αθηνών. Ωσάν αετός που μπορεί να κοιτάζει κατάματα τη λάμψη του ηλίου, ο Ιερόθεος διείσδυε στα θεία μυστήρια, ελάχιστα όμως αποτύπωσε γραπτώς, προτιμώντας να μυεί προφορικά και κρυφίως τον μαθητή του Διονύσιο στις άρρητες θεωρίες που του χάριζε ο Θεός. Μετά τον θάνατο του Ιεροθέου, ο Διονύσιος έγινε με τη σειρά του επίσκοπος Αθηνών και έλαβε εκ Θεού το χάρισμα να αποκαλύπτει γραπτώς την υψηλή διδαχή των διδασκάλων του σχετικά με την άφατο απειρία της θείας φύσεως – στην οποία ταιριάζουν μόνον αρνητικές και αντινομικές εκφράσεις (η λεγόμενη αποφατική θεολογία) — και τον ανεξάντλητο πλούτο της θείας αποκαλύψεως μέσω των θείων ονομάτων και ενεργειών (καταφατική θεολογία). Περιέγραψε πως ο αισθητός και ο νοητός κόσμος ενώνονται εν τω Θεώ σε μία μεγαλειώδη ιεραρχημένη διάταξη. Εξήγησε πως η ιεραρχία της Εκκλησίας – από τον επίσκοπο έως τον μοναχό — αντικατοπτρίζει επί γης τις εννέα τάξεις των αγγελικών ταγμάτων και διανέμει το θείο φως σύμφωνα με τον βαθμό καθαρότητος εκάστου πιστού. Ορισμένοι τον κατηγόρησαν ότι ήταν ένας νεοπλατωνικός φιλόσοφος με χριστιανικό ένδυμα, η Ορθόδοξη όμως Εκκλησία, φωτισμένη από τις φωτεινές ακτίνες της διδασκαλίας του, πιστεύει ότι ο «θείος Διονύσιος» οπωσδήποτε δανείσθηκε και χρησιμοποίησε τη φιλοσοφική γλώσσα της εποχής του, ανατρέποντας όμως τελείως τις θεμελιώδεις θέσεις της ελληνικής φιλοσοφίας. Χρησιμοποιώντας αυτό το τέχνασμα, για να καταδείξει ότι η μωρία τον Σταυρόν εμώρανε την σοφίαν του κόσμου (Α΄ Κορ. 1), σε όλα τα έργα του διακηρύττει ότι Εκείνος ο οποίος είναι πέραν παντός ονόματος και πάσης ουσίας, ο κατοικών απαθώς εις τον υπέρφωτον γνόφον, εφανερώθη εν σαρκί δια να μας καταστήσει κοινωνούς του απροσίτου φωτός του.
Ο Διονύσιος έφθασε σε τόσον υψηλό βαθμό θεωρίας, ώστε αξιώθηκε να συναριθμηθεί μετά των Αποστόλων και μυστηριακώς μετεφέρθη όπως εκείνοι στα Ιεροσόλυμα για να κηδεύσουν το σώμα της Υπεραγίας Θεοτόκου <2>. Επέστρεψε κατόπιν στην Αθήνα και έμεινε εκεί αρκετό καιρό, προσηλυτίζοντας τους εθνικούς και καθοδηγώντας με σύνεση το πνευματικό του ποίμνιο.
Προς το τέλος της βασιλείας του Νέρωνος (περί το 68), λέγεται ότι ο Διονύσιος μετέβη στη Ρώμη για να κάνει έναν απολογισμό των αποστολών του στον Απόστολο Παύλο. Παρευρέθη στο μαρτύριο του μεγάλου Αποστόλου, και κατόπιν επανέκαμψε στην Ελλάδα. Επέστρεψε ξανά στη Ρώμη την εποχή που Πάπας ήταν ο άγιος Κλήμης [24 Νοεμ.] και κατόπιν εντολής του ξεκίνησε με τους μαθητές του, τον πρεσβύτερο Ρούστικο και τον διάκονο Ελευθέριο, για να κηρύξει τον λόγο του Θεού στη Γαλατία <3>. Και αφού εκήρυξε τον λόγο της αληθείας σε διάφορα μέρη, ο άγιος Διονύσιος εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, που την εποχή εκείνη δεν ήταν παρά μία μικρή κωμόπολη βυθισμένη στο σκότος της άγνοιας και της ειδωλολατρίας. Έκτισε μια εκκλησία, όπου τελούσε τα θεία Μυστήρια και εκήρυττε τα μεγαλεία του Θεού. Εκεί έκανε πολλά θαύματα, και οι μαθητές του πολλαπλασιάσθηκαν και ξεκίνησαν να διαδώσουν το Ευαγγέλιο της σωτηρίας στη Μεγάλη Βρεταννία και στην Ισπανία.
Η φήμη του αγίου Διονυσίου κίνησε τον φθόνο του δαίμονα, που έβαλε την σκέψη στον αυτοκράτορα Δομητιανό (περί το 96) ότι εκείνος ο Έλληνας επίσκοπος, που κήρυττε τον νέο Θεό, επιθυμούσε να δημιουργήσει αναταραχή και επεδίωκε να υποκινήσει τον λαό σε εξέγερση εναντίον του αυτοκράτορα. Ματαίως προσπάθησαν να πείσουν τον Διονύσιο και τους συντρόφους του ν’ απαρνηθούν τον Θεό για τον οποίο ζούσαν και επιθυμούσαν να πεθάνουν. Με μεγάλη, λοιπόν, χαρά, έμαθαν ότι καταδικάσθηκαν σε αποκεφαλισμό. Ο Θεός δεν αρκέσθηκε να δώσει στον άγιο μάρτυρα το χάρισμα της θεογνωσίας και της διδασκαλίας, θέλησε επίσης να δείξει μέσω του μάρτυρος ότι δια της πίστεως, οι χριστιανοί νικούν τον θάνατο. Αμέσως μετά τον αποκεφαλισμό του, ο άγιος Διονύσιος σηκώθηκε όρθιος προς κατάπληξη όλων των παρευρισκομένων, πήρε το κεφάλι στα χέρια του και περπάτησε περίπου δύο μίλια ώσπου συνάντησε μια γυναίκα ενάρετη ονόματι Κατούλα, στα χέρια της οποίας απέθεσε το πολύτιμο και τίμιο λείψανο. Η τιμία κάρα του αγίου Διονυσίου φυλάσσεται σήμερα στην Ιερά Μονή Δοχειαρίου στο Άγιον Όρος, στην οποία τη δώρησε ο αυτοκράτορας Αλέξιος Κομνηνός (11ος αιώνας).
Σημειώσεις
1. Διονυσίου Αρεοπαγίτου, Επ. 7, 2, ΡG 3, 1081.
2. Διονυσίου Αρεοπαγίτου, Περί θείων ονομάτων Γ΄, 2, ΡG 3, 681.
3. Η διήγηση του μαρτυρίου του αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου ταυτίζεται στην πραγματικότητα με εκείνη του μαρτυρίου του αγίου Διονυσίου των Παρισίων [9 Οκτ.]. Τα δύο πρόσωπα αποτέλεσαν αντικείμενο σύγχυσης, πιθανώς με την άφιξη στη Γαλλία ενός χειρογράφου με έργα που αποδίδονται στον άγιο Διονύσιο τον Αρεοπαγίτη, το οποίο προσέφερε μια αποστολή βυζαντινών πρέσβεων στην αυλή του Λουδοβίκου του Ευσεβούς (827). Την παράδοση αυτή πήρε και διασκεύασε ένας ανώνυμος συγγραφέας Βίων αγίων και η διασκευή αποτέλεσε πρότυπο του εγκωμίου που συνέθεσε ο άγιος Μιχαήλ ο Σύγγελος [18 Δεκεμ.], ο οποίος μετέφερε τη χρονολογία του μαρτυρίου από τα χρόνια της βασιλείας του Δομητιανού σ’ εκείνα της βασιλείας του Τραϊανού, και η διήγηση στη συνέχεια ενσωματώθηκε από τον άγιο Συμεών τον Μεταφραστή στο Μηνολόγιο του.
Πηγή: “Νέος Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας”, υπό ιερομονάχου Μακαρίου Σιμωνοπετρίτου, εκδ. Ίνδικτος (τόμος δεύτερος – Οκτώβριος, σ. 37-40)